Zum Inhalt springen

Strosburi

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Strossburi

Lag ém Oberrhintal
Verwàltung
Land Frànkrich
Region Grand Est
DépartementBas-Rhin (67) - (Präfektur)
ArrondissementStrasbourg (Unterpräfektur)
KommünàlverbàndEurométropole de Strasbourg
Àmtliga NàmaStrasbourg
MaireJeanne Barseghian (2014-2020)[1]
Code Insee67482
Poschtlaitzàhl67000, 67100, 67200
Iiwohner
Iiwohner291.313
Flech78,26 km2
Bevelkerungsdicht3.477,17 Iiw./km2
Làg
Koordinate48° 34′ 24″ N, 7° 45′ 08″ E / 48.573333333333°N,7.7522222222222°E / 48.573333333333; 7.7522222222222Koordinate: 48° 34′ 24″ N, 7° 45′ 08″ E / 48.573333333333°N,7.7522222222222°E / 48.573333333333; 7.7522222222222
Heche132 –151 m
Strossburi hemen kokatua: Frànkrich
Strossburi
Strossburi
Strossburi (Frànkrich)
Website
https://www.strasbourg.eu
Dialäkt: Strosburjerditsch

Strossburi (IPA: [ˈʃdɾoːsburi]) (frz. Strasbourg; IPA: [stʀazbuʀ]), ditsch Straßburg; (IPA: [ˈʃtraːsburk])) isch d'Hauptstadt vum Elsass, Frànkrich und d'Prefektür vum Département Bas-Rhin (Unterelsass). D'Stadt lejt – obwohl direkt danewwe – nit àm Rhin, sondern àn d'r Ill awwer zesàmme mit ihr'r ditsch Noochberstadt Kehl bild'ts e Agglomeration (e urbanes Ballungsgebiit) àm Rhin. 'S Zentrum vun Strosburi lejt awwer nit nur àn d'r Ill sondern wurd devun umflosse: de „Gross Insel“.

Strosburi isch Hauptstadt vun de frànzeesch Region (Région Alsace) un Sitz vum Regionalrot wie aach vum Generalrot – de Rot vum Departement. Strosburi isch „Europahauptstadt“ (Capitale de l'Europe), mit m Europarot, m Europaparlamänt und m Europäisch Grichtshof für Menscharechte.

Wichtigi Geböje

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

mit historisch, kulturell un politisch Beditung

  • Ancienne Douane (Alter Zoll) – 'S Strosburjer Kaaufhüs isch éins vun de greeschti in de gànz Region un's älteschti Geböj vun d'r Stadt
  • Minschter (Cathédrale Notre-Dame de Strasbourg)
  • Europapalascht
  • Kammerzellhüs (Maison Kammerzell) (XV. Johrhdt.)
  • Ponts Couverts – de gedeckti Brücke
  • Pont Vauban
  • Aubette
  • Opera
  • Gerwerhiis'r in d'r Petite France (Kléin Frànkrich)

Strosburi isch unter'm reemische Kaiser Augustus gegrindet wore un het de Nàmme Argentoratum ghet. Ab'm vierte Johrhund'rt isch's dann Bischofssitz gsin. Im Mittelàlt'r het sich d'Stàdt dann züe e freiji Richsstadt im Reemisch-Ditsche Rich entwickeld. 1349 ésch nooch de Pescht züe Pogrome àn de jidisch Bewohn'r vun d' Stàdt kumme.

Im Johr 1439 isch dann 's berihmde Schdroossburjr Minschder ferdiggschdelld worre. D'beiindrùckend Vorderfassade isch vùm Erwin vùn Steinbach gemolt worre.

1681 isch 's ditsche Strossburi vun de frànzeeschi Armee vum Sunnekünnij Louis XIV umstellt un gezwunge wore, de Toore ze effne. So isch's nooch de habsburgisch Länder im Umlànd durich de Westfälisch Verträj aach noch unter frànzeeschi Herrschàft kumme.

Nooch dr frànzeesch Revolution het ze Strosburi de Rouget de L'Isle nooch de Kriejserklärung àn Öschtrich d'frànzeesch Nationalhymn (d'Marseillaise) komponiirt un àm 25. Dezember 1792 's erscht mol vorgetrawe.

Nooch'm ditsch-franzeesch Kriej 1870/71 isch Strosburi im Vrtraa vun Frànkfurt zuem neigrindet Ditsche Rich zruckgenn wore un zur Hauptstadt vum nei Lànd Elsass-Lothringe g'macht wore, wo de Status „Reichsland“ kriejt het un vun Berlin üss v'rwàltet wore isch. Vun 1911 àb het's Ländel àwwr e begrenzt Selbschtvrwàltung bekumme – nimm làng vor'm Erschte Weltkriej.

1919 isch dànn s'Elsass ém Vertraa vun Versailles widder an Frànkrich kumme un vun Paris üss v'rwàltet wore. De Departements sin widder ingfiehrt un Strosburi e Prefektür (vum Bas-Rhin) wore.

1940 sinn dann widder richsditschi Soldate in's Elsàss inmàrschiert un de Nazi's hàn's ohni Vrträä mét'r Vichy-Regiirung annektiirt un – ohni d'Moselle – mit Bade zuem „ Südwest-Gau“ gmàcht wore. Strossburi het zuem-e symbolisch weschtlich Hauptort vum Dritte Rich uffgeböit sotte were, bis's 1944 vun de frànzeeschi Truppe vum General Leclerc mét Untrstitzung vun de US-Àrmee befreit wore-n-isch. So isch's aach widder unter frànzeeschi Herrschàft kumme.

De Marseillaise, g'sunge vun Rouget de Lisle ém Hüs vum Maire de Dietrich
(vun Isidore Pils).

Strossburger Viertel

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Au wenn s'Französische z'Strossburi mittlerwyle dominiert, so sin doch in de Näme vo de Quartier die alte alemannische Bezeichnige erhalte bliibe:

Bispil: Krutenau (Ort des Krautes), Koenigshoffen (Königshofen), Meinau (Meine Aue), Robertsau (Ruprechtsau), Neudorf, Neuhof, Kronenbourg (Kronenburg).

Lueg au: Zweisprochige Stroßedafle z Stroßburi

 Commons: Strasbourg – Sammlig vo Multimediadateie
  1. Liste des maires au 25 avril 2014 (data.gouv.fr)