Idi na sadržaj

Habsburg (dinastija)

Ovaj članak je dobar.
S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Habsburg
DržaveAustrija, Španija, Sicilija, Napulj, Portugal, Ugarska, Hrvatska, Češka, Engleska, Irska, Nizozemske
OsnivačRadbot, grof Habsburga
Posljednji vladarMarija Terezija
Posljednji muški članKarlo VI, car Svetog Rimskog Carstva
Osnovana12. stoljeće
Izumrla1780.

Dinastija Habsburg je bila jedna od najmoćnijih vladarskih dinastija Evrope. Habsburgovci su vladali Austrijom (kao vojvode 1282-1453, nadvojvode 1453-1804, i carevi 1804-1918). Bili su i kraljevi Španije od 1516. godine do 1700. godine, kraljevi Portugala od 1580. do 1621. godine, te carevi Svetog Rimskog Carstva više vijekova do 1740. godine.

Porijeklo

[uredi | uredi izvor]

Njihovo ime potiče od švicarskog dvorca Habichtsburg ("Jastrebov dvorac"), sjedišta porodice u 12. i 13. vijeku u mjestu Habsburg. Krenuvši iz jugoistočne Njemačke, porodica je proširila svoj uticaj i posjede na istočne krajeve Svetog Rimskog Carstva, koji otprilike odgovaraju današnjoj Austriji (12781382.). Nakon samo dvije-tri generacije, Habsburgovci su uspjeli dosegnuti carsko prijestolje, koje će uz kraće prekide držati vijekovima (1273-1291, 1298-1308, 1438-1740, i 1745-1806).

Širenje

[uredi | uredi izvor]

Uslijed braka cara Maksimilijana I, Habsburgovca, i Marije, nasljednice holandskih zemalja, te uslijed braka njihovog sina Filipa Lijepog s Ivanom Ludom, nasljednicom španskih zemalja, car Karlo V je naslijedio "carstvo u kojem sunce nikada ne zalazi". Moto dinastije je od tada bio: Tu felix Austria, nube (bosanski: Ti ćeš se, sretna Austrijo, vjenčavati).

Nakon abdikacije cara Karla V, koji je ujedno bio i kralj španskih kraljevina kao Karlo I (1516-1556), dinastija se podijelila na austrijske i španske Habsburgovce, budući da je Austriju ostavio bratu, a Španiju sinu. Karlov brat, Ferdinand I, car Svetog Rimskog Carstva, oženio je Anu Jagelović, sestru posljednjeg ugarskog i češkog kralja iz dinastije Jagelović, te postao kralj Ugarske, Češke, i Hrvatske.

Stariji ogranak dinastije Habsburg vladao je Španijom sve do 1700. godine, kada je izumro smrću kralja Karla II. Razlog za njihov nestanak bilo je viševijekovno međusobno ukrštanje. Ovime je započet Rat za špansko nasljedstvo, u kojem su pripadnici mlađeg ogranka dinastije Habsburg neuspješno polagali pravo na krune španskih kraljevina. Mlađi, austrijski ogranak dinastije Habsburg izumro je u muškoj liniji 1740. godine, što je izazvalo Rat za austrijsko naslijeđe.

Izumiranje

[uredi | uredi izvor]

Posljednji muški Habsburgovac, Karlo VI, car Svetog Rimskog Carstva, umro je 1740. godine. Dinastija Habsburg je potpuno izumrla 1780. godine smrću carice Marije Terezije, koja je bila posljednji živi potomak habsburških grofova u muškoj liniji. Dinastiju Habsburg naslijedila je dinastija Lotaringija, kojoj su pripadali sinovi Marije Terezije i njihovi potomci. Oni su svoju dinastiju nazivali dinastijom Habsburg-Lotaringija.

Incestuozni brakovi

[uredi | uredi izvor]

Habsburgovci su u 16. i 17. stoljeću nastojali koncentrisati moć u svojoj porodici sklapanjem brakova s bliskim srodnicima (rođacima u prvom koljenu i djecom svoje braće i sestara). Zbog niza takvih incestuoznih brakova, u carskoj porodici Habsburg se rađalo značajno više mrtvorođenčadi nego u španskim selima.

Genom posljednjeg španskog Habsburgovca, kralja Karla II, bio je više homozigotan nego genom kojeg bi imalo potomstvo iz braka brata i sestre. Karlo II je bio rođen fizički i mentalno onesposobljen; nije bio u stanju naučiti da hoda do osme godine, niti da govori do četvrte. Jezik mu je bio prevelik da bi stao u usta, te nije bio u stanju da žvače, niti da kontroliše pljuvačku. Umro je u 39. godini života.[1]

Poznata mahana koja je nastala zahvaljujući ovakvim brakovima je habsburška usna.

Porodično stablo

[uredi | uredi izvor]
 
 
 
 
 
 
Rudolf I,
kralj Njemačke

1218-1291
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albert I,
kralj Njemačke

1255-1308
 
Rudolf II,
vojvoda Austrije

1270-1290
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fridrik,
kralj Njemačke

1289-1330
 
Albert II,
vojvoda Austrije

1298-1358
 
 
Leopold I,
vojvoda Austrije

1290-1326
 
 
Rudolf I,
kralj Češke

1281-1307
 
Oton,
vojvoda Austrije

1301-1339
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albert III,
vojvoda Austrije

1349-1395
 
Rudolf IV,
vojvoda Austrije

1339-1365
 
Fridrik III,
vojvoda Austrije

1347-1362
 
Leopold III,
vojvoda Austrije

1351-1386
 
Fridrik II,
vojvoda Austrije

1327-1344
 
Leopold II,
vojvoda Austrije

1328-1344
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albert IV,
vojvoda Austrije

1377-1404
 
Vilim, vojvoda
Prednje Austrije

1370-1406
 
Ernest, vojvoda
Unutrašnje Austrije

1377-1424
 
Leopold IV,
vojvoda Prednje Austrije

1371-1411
 
Fridrik IV,
vojvoda Prednje Austrije

1382-1439
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albert,
kralj Ugarske

1397-1439
 
 
Fridrik III,
car Svetog Rimskog Carstva

1415-1493
 
Albert VI,
nadvojvoda Austrije

1418-1463
 
 
 
 
Sigismund, nadvojvoda
Prednje Austrije

1427-1496
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ladislav V,
kralj Ugarske

1440-1457
 
 
Maksimilijan I, car
Svetog Rimskog Carstva

1459–1519
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Filip I,
kralj Kastilje

1478–1506
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karlo V, car
Svetog Rimskog Carstva

1500–1558
 
 
 
 
 
Ferdinand I, car
Svetog Rimskog Carstva

1503-1564
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Filip II,
kralj Kastilje

1527–1598
 
 
 
Maksimilijan II, car
Svetog Rimskog Carstva

1527-1576
 
 
 
 
 
 
Karlo II,
nadvojvoda Unutrašnje Austrije

1540-1590
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Filip III,
kralj Kastilje

1578-1621
 
Rudolf II, car
Svetog Rimskog Carstva

1552-1612
 
Matija, car
Svetog Rimskog Carstva

1557-1619
 
Ferdinand II, car
Svetog Rimskog Carstva

1578-1637
 
 
Leopold V,
nadvojvoda Prednje Austrije

1586-1632
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Filip IV, kralj Kastilje
1605-1665
r. 1621-1665
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ferdinand III, car
Svetog Rimskog Carstva

1608-1657
 
Ferdinand Karlo,
nadvojvoda Prednje Austrije

1628-1662
 
Sigismund Franjo,
nadvojvoda Prednje Austrije

1630-1665
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karlo II,
kralj Kastilje

1661-1700
 
 
 
 
 
 
 
Ferdinand IV,
kralj Ugarske

1633-1654
 
Leopold I, car
Svetog Rimskog Carstva

1640-1705
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Josip I,
car Svetog Rimskog Carstva

1678-1711
 
Karlo VI, car
Svetog Rimskog Carstva

1685-1740
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Marija Terezija,
carica Svetog Rimskog Carstva

1717-1780
 

Austrijski vladari

[uredi | uredi izvor]

Kraljevi i carevi

[uredi | uredi izvor]

Carevi Svetog Rimskog Carstva i kraljevi Njemačke

[uredi | uredi izvor]

Kraljevi Kastilje

[uredi | uredi izvor]

Kraljice i carice

[uredi | uredi izvor]

Ovo je spisak Habsburgovki koje su, kao supruge kraljeva ili careva, bile kraljice ili carice.

Također pogledajte

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Gonzalo Alvarez, Francisco C. Ceballos, Celsa Quinteiro: The Role of Inbreeding in the Extinction of a European Royal Dynasty, 2009.

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]


Prethodnik:
Přemyslovci
Vojvodska i nadvojvodska
dinastija Austrije

1282-1780
Nasljednik:
Habsburg-Lotaringija
Prethodnik:
Valois
Vladarska dinastija Nizozemskih
1482-1780
Prethodnik:
Jagelonci
Kraljevska dinastija
Ugarske, Hrvatske,
i Češke

1526-1780


Prethodnik:
Luksemburg
Kraljevska dinastija
Ugarske
i Češke

1437-1439
Nasljednik:
Jagelonci


Prethodnik:
Avis
Kraljevska dinastija Portugala
1580-1640
Nasljednik:
Bragança


Prethodnik:
Trastamara
Kraljevska dinastija
Španije
, Napulja i Sicilije

1516-1700
Nasljednik:
Bourbon
Prethodnik:
Bourbon
Kraljevska dinastija Napulja
1713-1735
Prethodnik:
Savoj
Kraljevska dinastija Sicilije
1720-1734