Neidio i'r cynnwys

Aldus Manutius

Oddi ar Wicipedia
Aldus Manutius
Ganwyd1449, 1450 Edit this on Wikidata
Bassiano Edit this on Wikidata
Bu farw6 Chwefror 1515 Edit this on Wikidata
Fenis Edit this on Wikidata
Man preswylCasa Manuzio, Ferrara, Casa Manuzio Edit this on Wikidata
DinasyddiaethGweriniaeth Fenis, Taleithiau'r Babaeth Edit this on Wikidata
Alma mater
  • Prifysgol Ferrara
  • Prifysgol La Sapienza Edit this on Wikidata
Galwedigaethdylunydd math, cyhoeddwr, tiwtor, teipograffydd, argraffydd, golygydd Edit this on Wikidata
Cyflogwr
  • Alberto III Pio
  • Caterina Pico Edit this on Wikidata
Prif ddylanwadGiovanni Pico della Mirandola, Andrea Torresano Edit this on Wikidata
PriodMaria Torresano Edit this on Wikidata
PlantPaulus Manutius, Marco Manuzio, Antonio Manuzio, Alda Manuzio Edit this on Wikidata
llofnod

Argraffwr, cyhoeddwr, a theipograffwr Eidalaidd yng nghyfnod y Dadeni Dysg oedd Aldus Manutius neu Aldo Manuzio (Teobaldo Manucci; 14496 Chwefror 1515) sydd yn nodedig am sefydlu gwasg Aldina.[1] Cyhoeddodd Manutius nifer o'r argraffiadau cyntaf o glasuron llenyddiaeth Hen Roeg a Lladin.

Ganed yn Bassiano, Taleithiau'r Babaeth, ac astudiodd yn Rhufain ac yn Ferrara. Aeth i Fenis ym 1490 a bu'n cysylltu ag ysgolheigion a chysodwyr Groegaidd. Ym Mawrth 1495 cyhoeddodd ei lyfr cyntaf a chanddo ddyddiad: Erotemata gan Constantinos Lascaris. Cyhoeddodd pum cyfrol o waith Aristoteles ym 1495–98; eidylau Theocritos a De Aetna gan Pietro Bembo ym 1495; a gweithiau gan Aristoffanes a Poliziano ym 1498. Y llyfr enwocaf a gyhoeddwyd ganddo oedd Hypnerotomachia Poliphili (1499) gan Francesco Colonna, a ddarluniwyd gyda thorluniau pren gan arlunydd anhysbys. Cyhoeddodd argraffiadau o Fyrsil, Juvenalis, Martialis, a Petrarca ym 1501; a Catullus, Lucanus, Thucydides, Soffocles, a Herodotus ym 1502. Yn yr argraffiad hwnnw o Soffocles, sonir y tro cyntaf am Aldina, academi o ysgolheigion a drefnwyd gan Manutius i olygu testunau clasurol er mwyn eu cyhoeddi ar ffurf llyfrau. Ymddangosodd coloffon enwog Aldina, angor a dolffin, am y tro cyntaf yn argraffiad Awst 1502 o La divina commedia gan Dante. O 1503 i 1514, cynhyrchwyd testunau gan Xenophon, Euripides, Homeros, Esop, Platon, Pindar, ac Horas, yn ogystal â Desiderius Erasmus.[2]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. David S. Zeidberg; Fiorella Gioffredi Superbi (1998). Aldus Manutius and Renaissance Culture: Essays in Memory of Franklin D. Murphy : Acts of an International Conference, Venice and Florence, 14-17 June 1994 (yn Saesneg). L.S. Olschki. t. 318. ISBN 978-88-222-4575-5.
  2. (Saesneg) Aldus Manutius. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 7 Awst 2020.