Saltu al enhavo

Seismogramo

El Vikipedio, la libera enciklopedio

En seismologio, la seismogramo[1] estas registraĵo de la movo de la grundo tra tempo, registrita de seismografo.

Priskribo

[redakti | redakti fonton]

Seismogramo registras la movon de la grundo laŭ tri karteziiaj aksoj x, y, kaj z. La akso z estas orta al la Tera surfaco; la aksoj x kaj y estas paralelaj al la Tera surfaco.

La movo registrita en seismogramo estas tipe tertremo (seismo), sed povas esti alispecaj — ekzemple, vulkana eksplodo, aŭ artefarita eksplodo.

Per seismogramoj, sciencistoj povas mezuri la lokon kaj profundo de la epicentro kaj la energion de la seisma evento.

Materialo

[redakti | redakti fonton]

Antaŭ la invento de komputiloj, seismogramoj estis registrita sur volvitan paperfolion aŭ filmon. La mekanismo de registrado estis aŭ mekanika — plumo kun inko — aŭ optika — elmeto al lumo de lumsensiva filmo.

Post la invento de la komputilo, preskaŭ ĉiuj seismogramoj estas bite registrataj per komputiloj.

Legado de seismogramo

[redakti | redakti fonton]

Seismogramoj estas ordinare prezentata de maldekstro dekstren — alivorte, tempo fluas dekstren. Serio de tempomarkoj markas la momenton, kiam tertremo okazas. En la paperaj seismogramoj, la papera rulaĵo rotacias po unu fojo en horduono; tial, la tempomarkaj strekoj ĉeestas po unu streko por ĉiu horduono. Krome, ĉiuminutaj streketoj precizigas la tempomezuron.

Diversaj termovoj respondas al diversformaj seismogramoj. La etaj registraĵoj respondas al mikroseismoj; la unua granda ondo estas la P-ondo, kiu moviĝas plej rapide. Post la P-ondoj venas la S-ondoj, kiuj estas tipe pli grandamplitudaj kaj pli altfrekvencaj ol la P-ondo.

Etimologio

[redakti | redakti fonton]

La Esperanta termino seismogramo devenas de la helenaj vortoj σεισμός seismós “(ter)tremo” kaj γράμμα grámma “skribaĵo”.

Referencoj

[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]