Jump to content

Delhi

Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
Delhi
दिल्ली
ਦਿੱਲੀ
Samveldisøki / Megabýur
National Capital Territory of Delhi
Frá ovast við urinum: Lotus templið, Humayun's Tomb, Connaught Place, Akshardham templið og India Gate.
Delhi liggur í India
Delhi
Delhi
Staðseting av Delhi í India
Coordinates: 28°36′36″N 77°13′48″E / 28.61000°N 77.23000°E / 28.61000; 77.23000Coordinates: 28°36′36″N 77°13′48″E / 28.61000°N 77.23000°E / 28.61000; 77.23000
Land  India
Región Norðurindia
Fyrstu búsetingar 6. øld f.Kr., 3000 f.Kr. (søgn)
Innlimað 1857
Stovnan av høvuðsstaði 1911
Samveldisøki 1956
Stovnað 1. feb. 1992
Høvuðsstaður New Delhi
Distrikt 11
Stjórn
 • Lt. Governørur Najeeb Jung
 • Aðalráðharri Arvind Kejriwal
 • Lóggávuting Eintingsskipan (70 sessir)
 • Hægsti Rættur Hægsti Rættur í Delhi
 • Løgreglustjóri Bhim Sain Bassi[1]
Øki
 • Samveldisøki / Megabýur 1.484,0 km2 (573,0 sq mi)
 • VatnBad rounding here18 km2 (6,9 sq mi)
 • Stórbýarøki 46.208 km2 (Bad rounding here18,000 sq mi)
Hædd 0–125 m (0–409 ft)
Fólkatal (2011)[2]
 • Samveldisøki / Megabýur 16.314.838
 • Støða 2.
 • TættleikiBad rounding here11,000/km2 (29.259,12/sq mi)
 • Stórbýur[3] 21,753,486
Íbúgvanavn Delhiite
Languages
 • Almenn Hindi, Enskt[4]
 • Annað almenna Urdu, Punjabi[4]
Tíðasona Indian Standard Time (UTC+5.30)
Pinkotur 110 XXX
Økiskota +91 11
ISO 3166 kota IN-DL
Heimasíða Delhi.gov.in

Delhi (/ˈdɛli/, Hindustani úttala: [d̪ɪlliː] Dilli), alment navn National Capital Territory of Delhi, er høvuðsstaðarøkið í India.[5] Undir Bretska Raj, var Delhi partur av Punjab landslutinum og er framvegis knýttur at Punjab-regiónini og Doab bæði søguliga og mentanarliga.[6][7] Fólkatalið í býnum er umleið 16.3 milliónir, ið ger hann til næststørsta býin í India og fjórðstørsta stórbýarøki í heiminum.[8][9][10]

Hitalagið í Delhi liggur vanliga frá 5 til 40 °C. Tað lægsta, ið nakrantíð er mált í Delhi, er -6,7 °C, og tað hægsta, ið nakrantíð er mált, er 45,3 °C.[11] Árligi meðalhitin liggur um 25 °C; mánaðarligi meðalhitin skiftir frá 13 til 32 °C. Hægsti hitin, ið varð máldur í juli, var 45 °C í 1931.[12][13] Meðalnøgdin fyri avfall um árið í Delhi er umleið 714 mm, har tað mesta kemur niður undir monsuninum í juli og august.

Jan Feb Mar Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Des
 Hægsti miðalhiti 20 22 28 35 38 38 33 32 33 32 27 21
 Lægsti miðalhiti 8 11 16 22 26 28 27 26 25 20 13 9
 Avfall 22 20 15 10 15 68 199 197 121 18 3 10

Luftdálking

[rætta | rætta wikitekst]

Delhi er tann mest dálkaði[14] býurin í heiminum, og sambært einari meting, so er dálking hvørt ár orsøk til at 10.500 fólk doyggja í Dehli.[15][16][17] Í 2013-14, øktist støði á smáum dálkandi partiklum (PM) í luftini í Delhi við umleið 44%, serliga orsakað av CO2-útlát frá akførum og ídnaðinum, bygningsídnaði og av at brenn markir í økjum kring býin.[15][18][19][20]

Samferðsla

[rætta | rætta wikitekst]

Flogferðsla

[rætta | rætta wikitekst]

Indira Gandhi International Airport, ið liggur í útsynningspartinum av Delhi, er høvuðs ferðasambandið bæði viðvíkjandi innanríkis og uttanríkis ferðing úr og til Dehli. Í 2012-13 var flogvøllurin nýttur av yvir 35 milliónum ferðafólkum,[21][22] ið ger hann til tann flogvøllin í Asia, har flest fólk ferðast. Terminal 3, ið kostaði 1,4 USdollarar at byggja millum 2007 og 2010, tænir 37 milliónum ferðafólkum afturat hvørt ár.[23]

  1. https://en.m.wikipedia.org/wiki/Commissioner_of_Police,_Delhi
  2. "Cities with population of 1 Lakh and Above". censusindia.gov.in. http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf. Heintað 30 January 2014. 
  3. "Press Information Bureau: Government of India news site, PIB Mumbai website, PIB Mumbai, Press Information Bureau, PIB, India's Official media agency, Government of India press releases, PIB photographs, PIB photos, Press Conferences in Mumbai, Union Minister Press Conference, Marathi press releases, PIB features, Bharat Nirman Public Information Campaign, Public Information Campaign, Bharat Nirman Campaign, Public Information Campaign, Indian Government press releases, PIB Western Region". pibmumbai.gov.in. http://pibmumbai.gov.in/scripts/detail.asp?releaseId=E2011IS3. Heintað 7 September 2015. 
  4. 4.0 4.1 "Official Language Act 2000". Government of Delhi. 2 July 2003. http://delhi.gov.in/wps/wcm/connect/d09fd2004bd07ad9a305ab56803943f0/Delhi+Official+Languages+Act+2000.pdf?MOD=AJPERES&lmod=-344844204. Heintað 17 July 2015. 
  5. "The Constitution (Sixty-Ninth Amendment) Act, 1991". Ministry of Law and Justice, Government of India. http://indiacode.nic.in/coiweb/amend/amend69.htm. Heintað 23 November 2014. 
  6. The American Heritage Dictionary of the English Language (fourth ed.). Houghton Mifflin Company. 2000. 
  7. Ahsan Jan Qaisar; Som Prakash Verma; Mohammad Habib (1 January 1996). Art and Culture: Endeavours in Interpretation. Abhinav Publications. pp. 1–6. ISBN 978-81-7017-315-1. 
  8. "UN Demographic Urban Areas". UN stats. http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2.htm. 
  9. "Urban agglomerations/cities having population 1 million and above" (PDF). Provisional population totals, census of India 2011. Registrar General & Census Commissioner, India. 2011. http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/india2/Million_Plus_UAs_Cities_2011.pdf. Heintað 26 January 2012. 
  10. Habib, Irfan (1999). The agrarian system of Mughal India, 1556–1707. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-562329-1. ... The current Survey of India spellings are followed for place names except where they vary rather noticeably from the spellings in our sources: thus I read "Dehli" not "Delhi ... 
  11. "Extreme Temperatures Around the World- world highest lowest temperatures". Mherrera.org. http://www.mherrera.org/temp.htm. 
  12. "Mercury touches new high for July, Met predicts rain relief". 3 July 2012. http://www.indianexpress.com/news/mercury-touches-new-high-for-july-met-predicts-rain-relief/969708/. 
  13. "Weatherbase entry for Delhi". Canty and Associates LLC. http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=28124&refer=&units=metric. Heintað 30 November 2015. 
  14. "Delhi is most polluted city in world, Beijing much better: WHO study". Hindustan Times. Talgilda eintakið, gjørt eftir tí talgilda frumeintakinum , varð goymt í skjalasavni á netinum tann 25 December 2018. https://web.archive.org/web/20181225121632/https://www.hindustantimes.com/archive-news/. Heintað 8 May 2014. 
  15. 15.0 15.1 "Delhi's Air Has Become a Lethal Hazard and Nobody Seems to Know What to Do About It". Time magazine. 10 February 2014. Talgilda eintakið, gjørt eftir tí talgilda frumeintakinum , varð goymt í skjalasavni á netinum tann 25 December 2018. https://web.archive.org/web/20181225121628/http://time.com/6061/delhis-air-has-become-a-lethal-hazard-and-nobody-seems-to-know-what-to-do-about-it/. Heintað 10 February 2014. 
  16. "India's Air Pollution Triggers Comparisons with China". Voice of America. http://www.voanews.com/content/indias-air-pollution-triggers-comparisons-with-china/1855331.html. Heintað 20 February 2014. 
  17. "A Delhi particular". The Economist. 6 November 2012. http://www.economist.com/blogs/banyan/2012/11/air-pollution-india. Heintað 6 November 2012. 
  18. "How Crop Burning Affects Delhi's Air". Wall Street Journal. 15 February 2014. http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2014/02/15/how-crop-burning-affects-delhis-air-pollution/. Heintað 15 February 2014. 
  19. HARRIS, GARDINER (25 January 2014). "Beijing's Bad Air Would Be Step Up for Smoggy Delhi". New York Times. http://www.nytimes.com/2014/01/26/world/asia/beijings-air-would-be-step-up-for-smoggy-delhi.html?emc=edit_tnt_20140126&tntemail0=y. Heintað 27 January 2014. 
  20. BEARAK, MAX (7 February 2014). "Desperate for Clean Air, Delhi Residents Experiment with Solutions". New York Times. http://india.blogs.nytimes.com/2014/02/07/desperate-for-clean-air-delhi-residents-experiment-with-solutions/?emc=edit_tnt_20140208&tntemail0=y. Heintað 8 February 2014. 
  21. Indira Gandhi International Airport
  22. "Delhi – Indira Gandhi International Airport (DEL) information". Essential Travel Ltd., UK.. http://parking.essentialtravel.co.uk/worldairport/india/delhi.htm. Heintað 29 April 2006. 
  23. "India begins $1.94b Delhi airport revamp". Dailytimes.com.pk. 18 February 2007. Talgilda eintakið, gjørt eftir tí talgilda frumeintakinum , varð goymt í skjalasavni á netinum tann 16 January 2009. https://web.archive.org/web/20090116121748/http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=2007%5C02%5C18%5Cstory_18-2-2007_pg5_24. Heintað 3 November 2008.