Jump to content

Teoiric an ionchais

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Daniel Kahneman, a bhuaigh Duais Chuimhneacháin Nobel 2002 san Eacnamaíocht as a chuid oibre ag forbairt teoiric an ionchais.

Teoiric na heacnamaíochta iompraíochta agus an airgeadais iompraíochta is ea teoiric an ionchais, a d'fhorbair Daniel Kahneman agus Amos Tversky i 1979. Luadh an teoiric sa chinneadh Duais Cuimhneacháin Nobel na nEolaíochtaí Eacnamaíochta a bhronnadh ar Kahneman. [1]

Déanann eacnamaíocht iompraíochta staidéar ar éifeachtaí síceolaíocha, cognaíocha, mothúchánacha, cultúrtha agus sóisialta i gcinntí daoine aonair nó institiúidí, agus conas a chlaonann na cinntí sin uathu siúd atá intuigthe ag teoiric chlasaiceach eacnamaíoch.ar an gcaoi a n-imíonn na cinntí seo ó na cinn atá intuigthe ag teoiric eacnamaíoch chlasaiceach.

Bunaithe ar thorthaí ó staidéir rialaithe, déanann sé cur síos ar an gcaoi a ndéanann daoine aonair measúnú ar a gcaillteanas agus a ndearcadh a fháil ar bhealach neamhshiméadrach (féach: col a ghlacadh le caillteanais). Mar shampla, i gcás daoine áirithe, ní fhéadfaí an phian ó chailliúint $1,000 a chúiteamh ach leis an sásamh a bhaineann le $ 2,000 a thuilleamh. Mar sin, contrártha le teoiric an fhóntaisa, a bhfuiltear ag súil léi (a mhúnlaíonn an cinneadh a dhéanfadh gníomhairí breá réasúnach), tá sé mar aidhm ag teoiric an ionchais cur síos a dhéanamh ar iompar iarbhír daoine.

I bhfoirmliú bunaidh na teoirice, rinne an téarma 'ionchas' tagairt do thorthaí intuartha crannchuir. Mar sin féin, is féidir teoiric ionchais a chur i bhfeidhm freisin maidir le cineálacha eile iompraíochta agus cinntí a thuar.

Tugann teoiric an ionchais dúshlán do teoiric na háirgiúlachta a bhíothas ag súil léi, a d'fhorbair John von Neumann agus Oskar Morgenstern sabhliain 1944 agus tá sí ar cheann de na chéad teoiricí eacnamaíocha a tógadh ag baint úsáide as modhanna turgnamhacha.

Tá an luachfheidhm a théann tríd an bpointe tagartha s-chruthach agus neamhshiméadrach. Tá an luachfheidhm níos géire do chaillteanais ná do ghnóthachain, a léiríonn go bhfuil na caillteanais níos mó ná gnóthachain.

Cuireann an teoiric síos ar na próisis chinntí in dhá chéim: [2]

  • Le linn na céime tosaigh ar a nglaoitear eagarthóireacht, déantar torthaí an chinnidh a ordú de réir heorastaice áirithe. [3]

Go háirithe, socraíonn daoine na torthaí a mheasann siad a bheith coibhéiseach, leagtar pointe tagartha agus ansin measann siad torthaí níos lú mar chaillteanais agus cinn níos mó mar ghnóthachain. Tá sé mar aidhm ag an gcéim eagarthóireachta aon éifeachtaí frámaíochta a mhaolú. Tá sé mar aidhm aige freisin éifeachtaí aonrúcháin a thagann go minic ó chlaonadh daoine aonair, dóchúlacht leantacha a scaradh amach, seachas iad a chóireáil le chéile. Is féidir breathnú ar an bpróiseas eagarthóireachta mar chodáil, theaglaim, dheighilt, chealú, shimpliú agus aimsiú an cheannais.

  • Sa chéim mheasúnaithe ina dhiaidh sin, iompraíonn daoine iad féin amhail is dá ndéanfadh siad luach (áirgiúlacht) a ríomh, bunaithe ar na torthaí féideartha agus a dóchúlacht faoi seach, agus ansin ríomhfadh siad an rogha eile a raibh níos mó áirgiúlachta aige.

Seo an fhoirmle a ghlacann Kahneman agus Tversky don chéim mheasúnaithe (ar a mhodh is simplí) mar a leanas:

i gcás inarb é {\ displaystyle V} V áirgiúlacht iomlán nó ionchasach na dtorthaí don phearsa aonair a dhéanann an cinneadh, {\ displaystyle x_ {1}, x_ {2}, \ ldots, x_ {n}} x_ {1}, x_ Is iad na torthaí féideartha {2}, \ ldots, x_ {n} agus {\ displaystyle p_ {1}, p_ {2}, \ dots, p_ {n}} p_ {1}, p_ {2}, \ dots, p_ {n} a dóchúlachtaí faoi seach agus {\ displaystyle v} v is feidhm a shannann luach le toradh. Tá an luachfheidhm a théann tríd an bpointe tagartha s-chruthach agus neamhshiméadrach. Bíonn claonadh ag daoine agus is fearr leo caillteanais a sheachaint ná gnóthachain choibhéiseacha a fháil. (caillghráin). Tá sé seo difriúil ó hipitéis na háirgiúlachta ionchaise, ina mbíonn an gníomhaire réasúnach fuarthé don phointe tagartha. San hipitéis háirgiúlachta ionchaise, is cuma leis an duine cén caoi a ndéantar toradh an chaillteanais agus an ghnóthachain a chumadh. Is éard is feidhm le {\ displaystyle \ pi} \ pi ná feidhm dhóchúlachta ualaithe agus léiríonn sí an smaoineamh go mbíonn claonadh ag daoine dul thar fóir nuair a titeann imeachtaí dóchúlachta beaga amach, ach is minic a bhíonn a mhalairt fíor maidir le dóchúlachtaí móra. Lig do {\ displaystyle (x, p; y, q)} {\ displaystyle (x, p; y, q)} ionchas a chuir in iúl toradh {\ displaystyle x} x le dóchúlacht {\ displaystyle p} p agus toradh {\ displaystyle y} y le dóchúlacht {\ displaystyle q} q agus is gnáth ionchas rud ar bith le dóchúlacht {\ displaystyle 1-pq} {\ displaystyle 1-pq}. Más rud é {\ displaystyle (x, p; y, q)} {\ displaystyle (x, p; y, q)} is ionchas rialta (ie, bíodh {\ displaystyle p + q <1} {\ displaystyle p + q <1}, nó {\ displaystyle x \ geq 0 \ geq y} {\ displaystyle x \ geq 0 \ geq y}, nó {\ displaystyle x \ leq 0 \ leq y} {\ displaystyle x \ leq 0 \ leq y }), ansin:{\ displaystyle V (x, p; y, q) = \ pi (p) \ nu (x) + \ pi (q) \ nu (y)}



  1. Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".
  2. "Teideal in easnamh ar an lua Either specify one, or click here and a bot will try to complete the citation details for you. {{{title}}}" (1979). Econometrica 47 (2): 263–291. doi:10.2307/1914185. ISSN 0012-9682. JSTOR 1914185. 
  3. Tversky & Kahneman 1986.

Tuilleadh léitheoireachta

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Naisc sheachtracha

[cuir in eagar | athraigh foinse]