Thomas Bayes

Thomas Bayes

Beathaisnéis
Breith	1702 Londain (Ríocht Shasana)
Bás	17 Aibreán 1761 58/59 bliana d'aois Royal Tunbridge Wells (Ríocht na Breataine Móire)
Áit adhlactha	Bunhill Fields Burial Ground (en)
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	Preispitéireachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Dhún Éideann
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Teoiric na dóchúlachta agus matamaitic
Gairm	matamaiticeoir, cléireach, staitisteoir, fealsamh
Ball de	An Cumann Ríoga (Comhalta den Chumann Ríoga) (1742–)
Teangacha	Béarla
Gradam a fuarthas  Comhalta den Chumann Ríoga
Síniú

Staitisteoir, fealsamh agus ministir Preispitéireach Sasanach ab ea Thomas Bayes ( c. 1701 – 7 Aibreán 1761 ) a bhfuil cáil air as cás sonrach den teoirim a bhfuil a ainm air: teoirim Bayes a cheapadh. Níor fhoilsigh Bayes riamh an méid a bheadh ina éacht is cáiliúla aige; ba é Richard Price a chuir a chuid nótaí in eagar agus a d'fhoilsigh iad i ndiaidh a bháis. ^[1]

Mac le ministir Preispitéireach Londan Joshua Bayes ab ea Thomas Bayes, agus is i Hertfordshire, b'fhéidir, a rugadh é. ^[2] Tháinig sé ó theaghlach neamhaontach mór le rá ó Sheffield. Sa bhliain 1719, chláraigh sé in Ollscoil Dhún Éideann chun staidéar a dhéanamh ar loighic agus diagacht. Ar fhilleadh dó timpeall na bliana 1722, thug sé cúnamh dá athair ag a séipéal i Londain sular aistrigh sé go Tunbridge Wells, Kent, timpeall na bliana 1734. Bhí sé ina mhinistir ar Shéipéal Mount Sion, go dtí an bhliain 1752. ^[3]

Is eol gur fhoilsigh sé dhá shaothar le linn a shaoil, ceann diagachta agus agus saothar matamaiticiúil amháin::

1. Divine Benevolence, or an Attempt to Prove That the Principal End of the Divine Providence and Government is the Happiness of His Creatures (1731)
2. An Introduction to the Doctrine of Fluxions, and a Defence of the Mathematicians Against the Objections of the Author of The Analyst (a foilsíodh gan ainm sa bhliain 1736), inar chosain sé bunús loighciúil chalcalas Isaac Newton (" fluxions ") in aghaidh an cháinte a rinne George Berkeley, easpag agus fealsamh nótáilte, údar The Analyst.

Toghadh Bayes ina Chomhalta den Chumann Ríoga sa bhliain 1742 . Shínigh Philip Stanhope, Martin Folkes, James Burrow, Cromwell Mortimer, agus John Eames a litir ainmniúcháin . Deirtear gur ghlac an cumann leis ar neart an Introduction to the Doctrine of Fluxions, mar ní fios gur fhoilsigh sé aon saothar matamaitice eile le linn a shaoil. ^[4]

Sna blianta ina dhiaidh sin chuir sé an-suim sa dóchúlacht. Is dóigh leis an staraí Stephen Stigler gur chuir Bayes suim san ábhar agus athbhreithniú á dhéanamh aige ar shaothar a scríobh Thomas Simpson, sa bhliain 1755, ach measann George Alfred Barnard gur fhoghlaim sé matamaitic agus dóchúlacht as leabhar le Abraham de Moivre. ^[5] Tá daoine eile ag tuairimíocht go raibh sé spreagtha chun argóint David Hume a bhréagnú i gcoinne a chreidiúint i míorúiltí ar fhianaise na fianaise in An Inquiry Concerning Human Understanding . ^[6] Cuireadh a shaothar agus a thorthaí ar theoiric na dóchúlachta ar aghaidh i bhfoirm lámhscríbhinne chuig a chara Richard Price tar éis a bháis.

Faoin mbliain 1755, bhí sé tinn, agus faoin mbliain 1761, bhí sé tar éis bás a fháil i dTunbridge Wells. Cuireadh é i dtalamh adhlactha Bunhill Fields i Moorgate, Londain, áit a luíonn go leor neamhaontach.

Sa bhliain 2018, d'oscail Ollscoil Dhún Éideann ionad taighde £ 45 milliún ceangailte lena roinn faisnéiseolaíochta a ainmníodh as a alumnus, Bayes. ^[7]

I mí Aibreáin 2021, fógraíodh go raibh Cass Business School, a bhfuil a gcampas i gCathair Londan ar Bunhill Row, le hainmniú i ndiaidh Bayes . ^[7]

Sa dóchúlacht agus sna feidhmeanna a bhaintear aisti, cuireann teorim Bayes síos ar an gcaidreamh idir dhá dhóchúlacht choinníollacha atá aisiompaithe ar a chéile. Tugann an teoirim an dóchúlacht choinníollach, ar a dtugtar an "iardhóchúlacht" le hipitéis H (.i. a dóchúlacht tar éis fianaise E a bheith tugtha faoi ndeara) i dtéarmaí an "réamhdhóchúlacht" ar H, ar réamhdhóchúlacht ar E, agus an dóchúlacht choinníollach ar E, agus H tugtha. Tá an teoirim bailí de réir gach aon fhealsúnacht dóchúlachta, agus is minic a bhaintear feidhm as san eolaíocht agus san innealtóireacht, ach ní bhíonn staitisteoirí ar aon tuairim i dtaobh úsáid chuí na teoirime.

Is é ráiteas na teoirime ná

${\displaystyle P(H|E)={\frac {P(E|H)\,P(H)}{P(E)}}.}$

Tá ainm thraidisiúnta ag gach téarma sa teoirim:

• Is é P(H) an réamhdhóchúlacht ar H. Is ionann é agus an dóchúlacht a mheasfaí ar H roimh aon eolas a bheith ann maidir le E.
• Is é P(H|E) an dóchúlacht choinníollach ar H, más fíor do E. Tugtar an iardhóchúlacht air, leis, toisc go mbraitheann sé ar an luach atá ag E.
• Is é P(E|H) an dóchúlacht choinníollach ar E, agus H tugtha a bheith fíor. Tugtar an fheidhm dealraiteachta air leis.
• Is é P(E) an réamhdhóchúlacht ar E---is é sin, an dóchúlacht go mbeadh E fíor, cuma an bhfuil H fíor nó nach bhfuil.

1. ↑ McGrayne, Sharon Bertsch.
2. ↑ Oxford Dictionary of National Biography, article on Bayes by A. W. F. Edwards.
3. ↑ “The Reverend Thomas Bayes FRS – A Biography”. Institute of Mathematical Statistics. Dáta rochtana: 18 July 2010.
4. ↑ “Lists of Royal Society Fellows 1660–2007”. The Royal Society. Dáta rochtana: 19 March 2011.
5. ↑ Barnard, G. A. (1958). "Thomas Bayes—a biographical note". Biometrika 45: 293–295. doi:10.2307/2333180. JSTOR 2333180. 
6. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Nautilus (science magazine).
7. ↑ ^{7.0 7.1} Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."". Financial Times. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 10 December 2022. Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content