Saltar ao contido

Endoproctos

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Os endoproctos (Entoprocta, do grego ἔντóς entós, "dentro", "no interior", e πρωκτός prōktós, "ano"), ás veces escrito entoproctos, respectando a ortografía latina, non a pronuncia,[1] tamén chamados kamptozoos (Kamptozoa, do grego κάμτω kámtō, "alombar", "dobrar", e ζωον zōon, "animal") son un filo de animais bilaterais protóstomos, acuáticos, que miden de 0,5 a 5 mm de lonxitude e provsitos dun lofóforo, que se poden distingiuir doutros lofoforados similares, como os briozoos ou ectoproctos pola posición do ano, que queda incluído na coroa de tentáculos.

Son animais sésiles, a maioría deles mariños, aínda que existe algún xénero de auga doce (como Urnatella). Apareceron no xurásico, e se describiron unhas 170 especies.[2]

A miúdo viven en colonias, nas que os individuos, en lugar de fixarse ao substrato por un pé, únense mediante unha especie de estolón (que pode, ao igual que o pedúnculo, producir novos individuos) a outros animais fixos ( como briozoos) ou móbiles (como sipúnculos ou anélidos).[3]

Morfoloxía

[editar | editar a fonte]

O corpo destes animais lembra a forma dun cáliz semiesférico co seu pedúnculo delimitado por unha coroa de tentáculos ciliados que contén no seu interior catro aberturas: a boca, o nefridioporo, o gonóporo e o ano. O pedúnculo fixa o animal ao resto da colonia e del saen outros pés para formaren os estolóns que unen uns individuos con outros.

Ao seren animais pseudocelomados carecen de aparato circulatorio, e tampouco teñen aparato respiratorio. O aparato excretor está formado por túbulos protonefridiais que se unen antes de acadar o nefridioporo.

Aparato dixestivo e alimentación

[editar | editar a fonte]

Os endoproctos son animais filtradores, de alimentación ciliar. A rexión glandular do estómago segrega enzimas e moco que van captando partículas (diatomeas, protozoos, detritos etc.) que chegan á boca grazas aos cilios dos tentáculos que a rodean.

O tubo dixestivo está curvado en forma de "U" e ocupa case todo o cáliz. Está tapizado de cilios que provocan correntes que moven os alimentos que acaban por entrar pola boca e que son engulidos por contraccións do esófago. A dixestión é de tipo extracelular, e a absorción ten lugar no estómago e no intestino. A continuación do intestino está o recto, separado por un esfínter, e despois hai outro na zona do ano. O animal mantén alí retido o alimento ata que se atopa saciado, polo que se pensa que na rexión rectal tamén se produce algo de absorción.

Aparato reprodutor e reprodución

[editar | editar a fonte]

As colonias crecen asexualmente a partir de xemas. Reprodúcense tamén sexualmente, sendo hermafroditas). Liberan os espermatozoides á auga, que son captados por outro individuo, de modo que a fecundación é cruzada e interna. Na maior parte dos casos, os embrións son incubados na cavidade atrial, situada no centro do cáliz. Do ovo xorde unha larva que semella a trocófora dos anélidos e que, na maioría das especies, ten unha vida libre de só unhas horas. As larvas teñen fototropismo negativo, de modo que buscan lugares escuros para fixarse e transformarse en adulto.

Hábitat e distribución

[editar | editar a fonte]

Os endoproctos viven no litoral mariño, onde se instalan con frecuencia sobre outros organismos mariños como algas, fanerógamas ou algúns invertebrados bentónicos.

Coñécense máis de 150 especies, amplamente distribuídas e probabelmente aparecerán moitas máis no futuro.

Clasificación

[editar | editar a fonte]

Taxonomía

[editar | editar a fonte]

Familia Barentsiidae

Familia Loxokalypodidae

Familia Loxosomatidae

Familia Pedicellinidae

Filoxenia e sistemática

[editar | editar a fonte]

O endoproctos son un grupo difícil de clasificar, xa que por un lado posúen características primitivas, como o pseudocele, e por outro características modernas como, por exemplo, a larva trocófora, que semella á dos modernos anélidos. O problema está en si son animais que dexeneraron a partir de antepasados máis complexos ou, pola contra, descendentes máis evolucionados de antepasados máis simples[4]. Así temos diversas opinións no mundo científico, como son as seguintes:

O parentesco dos endoproctos cos briozoos, tamén chamados ectoproctos, para contrapoñelos a eles, e a súa pertenza aos lofoforados son cuestións polémicas entre os zoólogos, aínda non resoltas. Algúns dan máis importancia ás semellanzas entre ambos os grupos e forman o filo Bryozoa (Entoprocta + Ectoprocta). Baixo este punto de vista, os endoproctos son auténticos lofoforados e tiveron polo tanto celoma.

Segundo outros autores, son só aparentemente similares aos ectoproctos, xa que o seu sistema de filtración é xustamente oposto (de abaixo a arriba), non posúen cavidade celomática entre a parede do corpo e o intestino, senón unha masa xelatinosa de mesoglea e a segmentación é espiral (radial nos briozoos). Segundo esta perspectiva, endoproctos e ectoproctos non están directamente emparentados e as súas semellanzas son debidas á converxencia evolutiva. Este é o punto de vista máis aceptado na actualidade. Segundo Hickman et al. os endoproctos pertencen aos Lophotrochozoa.

  1. Véxanse outros termos derivados formados co pimeiro elemento endo-, de ἔντο-: endoblasto, endocardio, endocarpo, endocrinoloxía, endoderma, endodoncia, endometrio, endoparasito, endorreico, endoscopia, endosfera, emdosmose, endotelio, endotérmico, endotoxina, endovenoso, endóxeno etc.
  2. Chapman, A. D., 2009. Numbers of Living Species in Australia and the World, 2nd edition. Australian Biodiversity Information Services ISBN (online) 9780642568618
  3. Walla Walla University, "Entoprocta" Arquivado 06 de febreiro de 2012 en Wayback Machine..
  4. Hickman et al. (2006).

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Brusca, R. C. & G. J. Brusca (2005): Invertebrados. 2ª ed. Madrid: McGraw-Hill Interamericana de España. ISBN 978-84-486-0246-8.
  • Frings, H. e Frings, M. (1975): Conceptos de Zoología. Madrid: Editorial Alhambra. ISBN 84-205-0505-6.
  • Grassé, P.-P., E. A. Poisson e O. Tuzet (1976): Invertebrados. (En Grassé, P.-P., Zoología, vol. 1). Barcelona: Toray-Masson. ISBN 84-311-0200-4.
  • Hickman, C. P., W. C. Ober e C. W. Garrison (2006): Principios integrales de zoología, 13ª ed. Madrid: McGraw-Hill Interamericana de España. ISBN 84-481-4528-3.
  • Meglitsch, P. A. (1986): Zoología de invertebrados, 2ª ed. Madrid: Ed. Pirámide. ISBN 84-368-0316-7.
  • Remane, A., Storch, V. e Welsch, U. (1980): Zoología sistemática. Clasificación del reino animal. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 84-282-0608-2.
  • Rupppert, E. E.; R. S. Fox & R. D. Barnes (2004): Invertebrate Zoology 7ª ed. Stamford, Connecticut (EE.UU.): Brooks/Cole. ISBN 0-03-025982-7.

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]