Jump to content

Guyana

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan: 5°00′N 58°45′W / 5°N 58.75°W / 5; -58.75

Ko-operatibo a Republika iti Guyana[1]
Wagayway ti Guyana
Wagayway
Eskudo ti Guyana
Eskudo
Napili a pagsasao: "Maysa a Tattao, Maysa a Pagilian , Maysa a Pagtungpalan"
Nailian a kanta: "Napateg a Daga iti Guyana, kadagiti Karayan ken Tanap"
Lokasion ti Guyana
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Georgetown
6°46′N 58°10′W / 6.767°N 58.167°W / 6.767; -58.167
Opisial a sasaoIngles
Mabigbig a rehional a sasaoPortuges, Espaniol, Akawaio, Macushi, Wai Wai, Arawak, Patamona, Warrau, Carib, Wapishiana, Arekuna
Nailian a pagsasaoGuyanes a Kreola
Grupgrupo ti etniko
(2002)
43.5% Daya nga India
30.2% Nangisit (Aprikano)
16.7% Naglalakok
9.1% Amerindian
0.5% Dadduma pay[2][3]
Nagan dagiti umiliGuyanes
GobiernoUnitario semi-presidential a republika
• President
Irfaan Ali
Mark Phillips
LehislaturaNailian nga Asemblia
Panagwaywayas
• manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian
26 Mayo 1966
• Republika
23 Pebrero 1970
Kalawa
• Dagup
214,970 km2 (83,000 sq mi) (Maika-84)
• Danum (%)
8.4
Populasion
• Karkulo idi July 2010
752,940[2]a (Maika-161)
• Senso idi 2002
751,223[3]
• Densidad
3.502/km2 (9.1/sq mi) (Maika-255)
GDP (PPP)Karkulo idi 2011
• Dagup
$5.783 billion[4]
• Tunggal maysa a tao
$7,465[4]
GDP (nominal)Karkulo idi 2011
• Dagup
$2.480 bilion[4]
• Tunggal maysa a tao
$3,202[4]
HDI (2013)steady 0.638[5]
kalalainganna · Maika-121
KuartaDoliar ti Guyana (GYD)
Sona ti orasUTC-4 (GYT (Oras ti Guyana))
Pagmanehuankanigid
Kodigo ti panagtawag592
Kodigo ti ISO 3166GY
TLD ti internet.gy
a Agarup a maysa a pagkatlo iti populasion(230,000) ket agnaed iti kapitolio, ti Georgetown.

Ti Guyana ket opisial a ti Ko-operatibo a Republika iti Guyana[1] ken dati a kolonia iti Britaniko a Guiana, ket maysa a naturay nga estado idiay akin-amianan nga aplaya iti Abagatan nga Amerika a maipapan ti kultura a paset iti Anglopona a Karibe. Ti Guyana ket dati idi a kolonia dagiti Olandes ken, kadagiti sumakbay a 200 tawtawen, ti Britaniko. Is-isu laeng ti estado iti Mankomunidad dagiti Pagilian nga adda iti kangrunaan a daga ti Abagatan nga Amerika, ken is-isu pay ti adda iti subkontinente a ti Ingles ket isu ti opisial a pagsasao. Maysa daytoy kadagiti pagilian ti Karibe a saan nga isla. Daytoy ket kameng pay ti Karibe a Komunidad (CARICOM), a naikuartel ti sekretariona idiay kapitolio ti Guyana, ti Georgetown. Ti Guyana ket nakagun-od ti panagwaywayas manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian idi 26 Mayo 1966, ken nagbalin a republika idi 23 Pebrero 1970. Idi 2008, ti pagilian ket timmipon iti Kappon dagiti Pagilian ti Abagatan nga Amerika a kas maysa a kameng a nangibangon.

Iti naipakasaritaan, ti rehion a naamammoan a kas ti "Guiana" wenno "Guyana" ket buklen ti dakkel a kalasag a masa ti daga idiay amianan iti Karayan Amasonan ken daya iti Karayan Orinoco nga ammo a kas ti "Daga iti adu a Dandanum". Iti naipakasaritaan ti Guyana ket buklen dagiti tallo nga Olandes a kolonia: ti Essequibo, Demerara, ken Berbice. Ti moderno a Guyana ket nabeddengan iti daya babaen ti Surinam, iti abagatan ken abagatan a laud babaen ti Brasil, iti laud babaen ti Venezuela, ken iti amianan babaen ti Taaw Atlantiko.

Iti 215,000 km2, ti Guyana ket isu ti maikatlo a kabassitan a nawaya nga estado iti kangrunaaan a daga ti Abagatan nga Amerika (kalpasan ti Uruguay ken Surinam). Ti populasionna ket agarup a 770,000.

Ti nagan a "Guyana" ket naala manipud iti Guiana, ti kasisigud a nagan para iti rehion a tattan ket mangiraman ti Guyana, Surinam, Pranses a Guiana, ken dagiti paset ti Venezuela ken Brasil. Segun ti Ingles a Diksionario ti Oxford, ti nagan ket nagtaud manipud iti Ameriko Indiano a balikas a kayatna sawen ket "daga iti adu a dandanum".

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ a b "Parlamento iti Ko-operatibo a Republika iti Guyana". Parliament.gov.gy. 2012-02-16. Naala idi 2012-03-04.
  2. ^ a b "The World Factbook: Guyana". CIA. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-12-23. Naala idi 2009-10-18.
  3. ^ a b 2002 a Senso Ti Guyana Opisina dagiti Estadistiko – Guyana. Naala idi 25 Hunio 2009.
  4. ^ a b c d "Guyana". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2012-04-18.
  5. ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.