Jump to content

Pagsasao nga Adigue

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Adigue
Laud a Sirkasiana
Адыгабзэ, aːdəɣabza
Patubo itiSirkasia (Adigueya, Krasnodar), Rusia, Turkia, Hordania, Siria, Irak, Israel, Republika ti Amianan a Macedonia
RehionAmianan a Kaukaso
EtnisidadSirkasia, Cherkesogai
Patubo a mangisasao
(490,000 ti nadakamat idi 1986–2010)[1]
Siriliko a sinuratan
Latin a sinuratan
Arabiko a sinuratan
Opisial a kasasaad
Opisial a mangisasao
 Adigueya (Rusia)
Kodkodigo ti pagsasao
ISO 639-2ady
ISO 639-3ady
Aglaon daytoy nga artikulo kadagiti simbolo ti ponetiko ti IPA. No awan ti maitunos a suporta ti panangipaay, mabalin a makitam dagiti marka-ti-saludsod, kahon, wenno sabali pay a simbolo imbes a dagiti karakter ti Unicode.

Ti Adigue (Adyghe: Адыгэбзэ adyghabze), ammo pay a kas ti Laud a Sirkasiana (КӀахыбзэ), ket maysa kadagiti dua nga opisial a pagsasao ti Republika ti Adigueya idiay Pederasion ti Rusia, ti sabali ket ti Ruso. Daytoy ket insasao babaen dagiti nadumaduma a tribu ti Tattao nga Adigue: Abzekh,[2] Adamey, Bzhedug;[3] Hatuqwai, Temirgoy, Mamkhegh; Natekuay, Shapsug;[4] Zhaney, Yegerikuay, nga iti tunggal maysa ket addaan iti bukodna a dialekto. Ti pagsasao ket ket tinawtawagan dagiti agsasao iti Adygebze wenno Adəgăbză. Thi literario a pagsasao ket naibatay iti dialekto ti Temirgoy.

Adda dagiti agarup a 128,000 ng aagsasao iti pagsasao iti patneng a teritorio ti Rusia, ken gangani amin dagitoy ket patneng nga agsasao. Iti sangalubongan, adda dagiti 300,000 nga agsasao iti daytoy a pagsasao. Ti kadakkelan a komunidad nga agsasao iti Adigue ket idiay Turkia, ken insasao dagiti diaspora ti kalpasan ti Gubat ti Ruso–Sirkasiana (circa 1763–1864); iti pay maipatinayon, ti pagsasao nga Adigue ken insasao babaen dagiti Cherkesogai idiay Krasnodar Krai.

Ti Adigue ket tagikua ti sasao nga Amianan laud a Kaukaso. Ti Kabardiano (makunkuna pay a kas ti Daya a Sirkasiana) ket asideg a kabagian daytoy, ken natrattrato daytoy babaen ti dadduma a kas dialekto wenno sanga ti pagsasao a Sirkasiana. Ti Ubihe, Abhasio, ken Abasa ket kasla adayo a kabagian ti Adigue.

Ti pagsasao ket naiyalagad kalpasan ti Rebolusion ti Oktubre idi 1917. Manipud idi 1936, ti Siriliko a sinuratan ket isun ti naus-usar a panagsurat iti Agdigue. Sakbay daytoy, ti alpabeto a naibatay ti Arabiko ket naus-usar idia a naikuyog iti Latin.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Adigue iti Ethnologue (maika-17 nga ed., 2013)
  2. ^ Abzakh a dialekto Naiyarkibo 2015-05-18 iti Wayback Machine (iti Pranses)
  3. ^ Bzhedug a dialekto Naiyarkibo 2015-05-18 iti Wayback Machine (iti Pranses)
  4. ^ Shapsoug a dialekto Naiyarkibo 2015-05-18 iti Wayback Machine (iti Pranses)

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Louis Loewe (1854). A dictionary of the Circassian language, English-Circassian-Turkish. George Bell.
  • Alpabeto ti Adigue, Omniglot.
  • Dagiti sistema ti transliterasion ti AdiguePDF.
  • Wadan ti Adigue, Museo ti Pagsasao.
  • Dagiti rekurso ti panagadal ti Adigue.
  • Agadal iti Sirkasiana, Internasional a Sentro para kadagiti Panagadal ti Sirkasiana (ICCS).
  • Rferl Radio ti Amianan a Kaukaso Naiyarkibo 2011-11-30 iti Wayback Machine.
  • Ramit ti transliterasion ti Adigue.
  • Alpabeto ti taga-ugma nga Adigue Abkhaz–Abaza Ubykh.
  • Kasano ti agbilang iti pagsasao nga Adigue.
  • Diksionario ti pagsasao nga Adigue.