भारतीय सशस्त्र बल
भारतीय सशस्त्र बल | |
---|---|
![]() भारतीय सशस्त्र बलको प्रतीक | |
![]() भारतीय सशस्त्र बलको झन्डा | |
सेवा शाखाहरू | ![]() ![]() ![]() |
मुख्यालय | रक्षा मन्त्रालय, दक्षिण भवन, नयाँ दिल्ली |
नेतृत्व | |
सर्वोच्च कमाण्डर | ![]() |
प्रधानमन्त्री | ![]() |
रक्षा मन्त्री | ![]() |
रक्षा सचिव | ![]() |
रक्षा प्रमुख | ![]() |
कर्मचारी | |
भर्ना उमेर | १८[१] |
अनिवार्य सैनिक भर्ती | छैन |
सैन्य उमेर वार्षिक रूपमा | २३,११६,०४४[२] |
सक्रिय कर्मचारी | १,४५५,५५०[३] (ranked दोस्रो) |
आरक्षित कर्मचारी | १,१५५,०००[३] |
व्यय | |
बजेट | ₹५.९४ ट्रिलियन (युएस$८३ बिलियन) (२०२३–२४)[४] (चौथो स्थानमा) |
जीडीपीको प्रतिशत | २% (२०२२–२३)[४] |
भारतीय सशस्त्र बल भारत गणराज्यको सैन्य बल हो। यसमा तीन व्यावसायिक वर्दीधारी सेवाहरू छन्: भारतीय सेना, भारतीय नौसेना र भारतीय वायुसेना। यसको अतिरिक्त, भारतीय सशस्त्र बलहरू केन्द्रीय सशस्त्र प्रहरी बल, भारतीय तटरक्षक बल र विशेष फ्रन्टियर फोर्स र विभिन्न अन्तर-सेवा कमान्डहरू र संस्थाहरू जस्तै रणनीतिक बल कमाण्ड, अण्डमान र निकोबार कमान्ड र एकीकृत रक्षा स्टाफद्वारा समर्थित छन्। भारतका राष्ट्रपति भारतीय सशस्त्र बलका सर्वोच्च कमाण्डर हुन् तर राष्ट्रिय सुरक्षाको कार्यकारी अधिकार र जिम्मेवारी भारतका प्रधानमन्त्री र तिन���ा चुनिएका क्याबिनेट मन्त्रीहरूमा निहित छ। भारतीय सशस्त्र बलहरू भारत सरकारको रक्षा मन्त्रालयको व्यवस्थापनमा छन्। १.४ मिलियन भन्दा बढी सक्रिय कर्मचारीहरूको शक्तिको साथ, यो विश्वको दोस्रो सबैभन्दा ठुलो सैन्य बल हो र विश्वको सबैभन्दा ठुलो स्वयंसेवक सेना हो।[५]
सन् १९४७, १९६५ र १९७१ को भारत–पाकिस्तान युद्ध, पोर्तुगाली–भारत युद्ध, चीन–भारत युद्ध, सन् १९६७ को चोला घटना, सन् १९८७ को चीन–भारत झडप, कारगिल युद्ध र सियाचिन युद्धलगायत भारतीय सशस्त्र बलले थुप्रै प्रमुख सैन्य अभियानहरू सञ्चालन गर्दै आएको छ। भारतले हरेक वर्ष डिसेम्बर ७ तारिखका दिन आफ्नो सशस्त्र बल र सैनिकलाई सम्मान गर्दै आएको छ। आणविक त्रिकोणले सुसज्जित, भारतीय सशस्त्र बलहरू निरन्तर आधुनिकीकरणबाट गुज्रिरहेको छ, भविष्यको सैनिक प्रणाली र क्षेप्यास्त्र प्रतिरक्षा प्रणाली जस्ता क्षेत्रहरूमा लगानीको साथ।[६]
भारत सबैभन्दा लामो सैन्य इतिहास मध्ये एक हो, जुन धेरै सहस्राब्दी पुरानो छ। सेनाहरूको पहिलो सन्दर्भ वेदका साथै महाकाव्य रामायण र महाभारतमा पाइन्छ। विशेष गरी धनुर्विद्यासम्बन्धी शास्त्रीय भारतीय ग्रन्थहरू र सामान्यतया मार्शल आर्टलाई धनुर्वेद भनिन्छ।[७]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Categories of Entry", Indian Army, मूलबाट २३ अगस्ट २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २३ अगस्ट २०११।
- ↑ "Manpower Reaching Military Age Annually (2020)", Global Fire Power (GFP) (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच १९ जुन २०२०।
- ↑ ३.० ३.१ IISS 2021, p. 259
- ↑ ४.० ४.१ Manoj Kumar (१ फेब्रुअरी २०२३), "India raises defence budget to $72.6 bln amid tensions with China", Reuters (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच १ फेब्रुअरी २०२३।
- ↑ Tian, Nan; Fleurant, Aude; Kuimova, Alexandra; Wezeman, Pieter D.; Wezeman, Siemon T. (२७ अप्रिल २०२०), "Trends in World Military Expenditure, 2019", Stockholm International Peace Research Institute, अन्तिम पहुँच २७ अप्रिल २०२०।
- ↑ "Breaking News, World News & Multimedia", मूलबाट ८ जनवरी २०१४-मा सङ्ग्रहित।
- ↑ "SOUTH ASIA – Indian seabed hides ancient remains", bbc.co.uk, २२ मे २००१, मूलबाट ३० अप्रिल २००८-मा सङ्ग्रहित।
बाह्य कडीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- भारतीय सेना – आधिकारिक वेबसाइट
- भारतीय वायुसेना – आधिकारिक वेबसाइट
- भारतीय नौसेना – आधिकारिक वेबसाइट