Hopp til innhald

Tyske kanslarar

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Kanslaren er leiaren for den tyske sentralregjeringa. Kvar delstat har òg si eiga regjering, leidd av ein statsminister.

Kanslarposisjonen har ein lang tradisjon og går tilbake til det tysk-romerske riket. Ei stilling som forbundskanslar (Bundeskanzler) blei oppretta allereie med det nordtyske forbundet i 1867. Etter at nasjonalstaten Tyskland blei samla i 1871 blei den offisielle nemninga rikskanslar (Reichskanzler), og posisjonen fekk stort sett den forma han har hatt sidan. Sidan 1949 har den offisielle nemninga igjen vore forbundskanslar.

Liste over tyske kanslarar

[endre | endre wikiteksten]
Namn Frå Til Parti Kabinett Forbundsdag
27 Konrad Adenauer
(1876–1967)
Konrad Adenauer 15. september 1949 20. oktober 1953 CDU Adenauer I CDU/CSU, FDP, DP 1 (1949)
20. oktober 1953 29. oktober 1957 Adenauer II CDU/CSU, FDP/FVP, DP, GB/BHE 2 (1953)
29. oktober 1957 14. november 1961 Adenauer III CDU/CSU, DP 3 (1957)
14. november 1961 13. desember 1962 Adenauer IV CDU/CSU, FDP 4 (1961)
14. desember 1962 11. oktober 1963 Adenauer V
Første etterkrigskansler og en av hovedmennene bak den nye grunnloven. Han førte en konservativ og pro-vestlig politikk, som bl.a. tok Tyskland inn i NATO, og la fundamentet for det europeiske samarbeidet.
28 Ludwig Erhard
(1897–1977)
Ludwig Erhard 16. oktober 1963 26. oktober 1966 Ingen Erhard I CDU/CSU, FDP
26. oktober 1965 30. november 1966 Erhard II 5 (1965)
Var som økonomiminister ansvarleg for «det økonomiske underet»
29 Kurt Georg Kiesinger
(1904–1988)
Kurt Georg Kiesinger 1. desember 1966 21. oktober 1969 CDU Kiesinger CDU/CSU, SPD
Leia den fyrste storkoalisjonen mellom kristeligdemokratiske CDU/CSU og sosialdemokratiske SPD.
30 Willy Brandt
(1913–1992)
Willy Brandt 21. oktober 1969 15. desember 1972 SPD Brandt I SPD, FDP 6 (1969)
15. desember 1972 7. mai 1974 Brandt II 7 (1972)
Leia ei sosial-liberal regjering som blei kjend m.a. for sin proeuropeiske politikk og for sin Ostpolitik.
Walter Scheel
(1919–2016)
Walter Scheel 7. mai 1974 16. mai 1974 FDP Brandt II FDP, SPD
Visekanslar og fungerande forbundskanslar etter avgangen til Willy Brandt.
31 Helmut Schmidt
(1918–2015)
Helmut Schmidt 16. mai 1974 14. november 1976 SPD Schmidt I SPD, FDP
16. november 1976 4. november 1980 Schmidt II 8 (1976)
6. november 1980 1. oktober 1982 Schmidt III 9 (1980)
Leia ei sosial-liberal regjering
32 Helmut Kohl
(1930–2017)
Helmut Kohl 1. oktober 1982 29. mars 1983 CDU Kohl I CDU/CSU, FDP
30. mars 1983 11. mars 1987 Kohl II 10 (1983)
12. mars 1987 18. januar 1991 Kohl III CDU/CSU, FDP, DSU 11 (1987)
18. januar 1991 17. november 1994 Kohl IV CDU/CSU, FDP 12 (1990)
17. november 1994 26. oktober 1998 Kohl V 13 (1994)
Forbundskanslar under gjenforeininga av Tyskland i 1990, og den lengstsitjande kanslaren sidan Bismarck.
33 Gerhard Schröder
(1944–)
Gerhard Schröder 27. oktober 1998 22. oktober 2002 SPD Schröder I SPD, Dei grøne 14 (1998)
22. oktober 2002 22. november 2005 Schröder II 15 (2002)
Leia ei raud-grøn regjering.
34 Angela Merkel
(1954–)
Angela Merkel 22. november 2005 28. oktober 2009 CDU Merkel I CDU/CSU, SPD 16 (2005)
28. oktober 2009 17. desember 2013 Merkel II CDU/CSU, FDP 17 (2009)
17. desember 2013 24. oktober 2017 Merkel III CDU/CSU, SPD 18 (2013)
19 (2017)
14. mars 2018 8. desember 2021 Merkel IV CDU/CSU, SPD
Den fyrste kvinnelege forbundskanslaren, og kanslar overhovud, og den fyrste frå tidlegare DDR etter slutten av den kalde krigen.
35 Olaf Scholz
(1958–)
8. desember 2021 sittende SPD Scholz SPD, FDP, De Grønne 20 (2021)
Leiar for ei raud-grøn regjering.
Spire Denne artikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.