Przejdź do zawartości

Archipelag Arktyczny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Archipelag Arktyczny
Ilustracja
Kontynent

Ameryka Północna

Państwo

 Kanada

Akwen

Ocean Arktyczny

Wyspy

Ziemia Baffina, Wyspa Wiktorii, Wyspa Ellesmere’a

Liczba wysp

36 563

Powierzchnia

1 424 500 km²

Populacja 
• liczba ludności


14 000

• gęstość

0,01 os./km²

Mapa
Położenie na mapie
75°N 90°W/75,000000 -90,000000
Ważniejsze wyspy Archipelagu Arktycznego

Archipelag Arktyczny (ang. Arctic Archipelago, franc. Archipel Arctique) – zespół wysp kanadyjskich położonych na Oceanie Arktycznym; swoim zasięgiem obejmuje większość terytorium Nunavut oraz fragment Terytoriów Północno-Zachodnich. Dawniej archipelag ten był częścią Dystryktu Franklina. Jest to drugi pod względem powierzchni archipelag na Ziemi (po Archipelagu Malajskim).

Archipelag Arktyczny podzielony jest na dwie grupy wysp – południową i północną, zwaną Wyspami Królowej Elżbiety. Dwie grupy wyraźnie oddzielone są od siebie ciągiem równoleżnikowo ułożonych cieśnin. Począwszy od wschodu są to: Cieśnina Lancastera, Cieśnina Barrowa, Cieśnina Melville’a i Cieśnina McClure’a.

Archipelag Arktyczny ma powierzchnię około 1,4 miliona km², a zamieszkuje go ok. 14 tysięcy ludzi. Archipelag składa się z 36 563 wysp, w tym 94 głównych o powierzchni powyżej 130 km², i 36 469 mniejszych. Część wysp jest niezamieszkana, w tym piąta co do wielkości w archipelagu wyspa Devon.

Od zachodu archipelag otoczony jest przez Morze Beauforta, od północy przez Ocean Arktyczny, na wschodzie znajduje się Grenlandia, Morze Baffina i Cieśnina Davisa, a na południu Zatoka Hudsona oraz kontynentalna część Kanady. We wschodniej części Archipelagu Arktycznego występują liczne lodowce.

Największe wyspy

[edytuj | edytuj kod]

Poniżej przedstawiona jest tabela wysp archipelagu. Trzy główne wyspy wchodzące w jego skład znajdują się w pierwszej dziesiątce największych wysp świata.

L.p. Wyspa Powierzchnia
(km²)
Populacja
(2001)
Miejsce według powierzchni:
na świecie w Kanadzie
1 Ziemia Baffina 507 451 9563 5 1
2 Wyspa Wiktorii 217 291 1707 9 2
3 Wyspa Ellesmere’a 196 236 168 10 3
4 Wyspa Banksa 70 028 114 24 5
5 Wyspa Devon 55 247 0 27 6
6 Wyspa Axela Heiberga 43 178 0 32 7
7 Wyspa Melville’a 42 149 0 33 8
8 Wyspa Southampton 41 214 721 34 9
9 Wyspa Księcia Walii 33 339 0 40 10
10 Wyspa Somerset 24 786 0 46 12
11 Wyspa Bathursta 16 042 0 54 13
12 Wyspa Księcia Patryka 15 848 0 55 14
13 Wyspa Króla Williama 13 111 960 61 15
14 Wyspa Ellefa Ringnesa 11 295 0 69 16
15 Wyspa Bylota 11 067 0 79 17

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Od lat siedemdziesiątych XVI wieku te arktyczne wyspy znajdowały się w strefie wpływów brytyjskich, dopiero w roku 1850, wraz z powołaniem Dystryktu Franklina, Kanadyjczycy przejęli nad nimi całkowitą kontrolę. Kanada przyznaje sobie większe terytorium, rozciągające się aż do Bieguna Północnego, aczkolwiek nie wszystkie państwa uznają te roszczenia. Ponadto, Stany Zjednoczone nie respektują zwierzchności swoich północnych sąsiadów nad wodami wewnętrznymi archipelagu.