Przejdź do zawartości

Brzostek (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Brzostek
gmina miejsko-wiejska
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

podkarpackie

Powiat

dębicki

TERC

1803023[1]

Siedziba

Brzostek

Burmistrz

Zbigniew Kowalski[2]

Powierzchnia

122,33[3] km²

Populacja (2022)
• liczba ludności


12 711[4]

• gęstość

107,3 os./km²

Nr kierunkowy

14

Tablice rejestracyjne

RDE

Adres urzędu:
Rynek 1
39-230 Brzostek
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Brzostek
Liczba sołectw

18[5]

Liczba miejscowości

19[6]

Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Ziemia49°53′N 21°25′E/49,879167 21,411944
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Brzostekgmina miejsko-wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim[7][1].

W jej skład wchodzi miasto Brzostek oraz 18 sołectw: Bączałka, Bukowa, Głobikówka, Gorzejowa, Grudna Dolna, Grudna Górna, Januszkowice, Kamienica Dolna, Kamienica Górna, Klecie, Nawsie Brzosteckie, Opacionka, Przeczyca, Siedliska-Bogusz, Skurowa, Smarżowa, Wola Brzostecka, Zawadka Brzostecka[5].

Siedziba gminy to miasto Brzostek[7][5].

Graniczy z gminami: Brzyska, Dębica, Frysztak, Jodłowa, Kołaczyce, Pilzno, Ropczyce oraz Wielopole Skrzyńskie[8].

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Gmina znajduje się na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego i Pogórza Strzyżowsko-Dynowskiego. Przebiega przez nią droga krajowa nr 73[7].

Struktura powierzchni

[edytuj | edytuj kod]

W 2010 roku powierzchnia gminy wynosiła 12232 ha, z czego[9]:

  • 8464 ha (69,20%) – użytki rolne
  • 3249 ha (26,56%) – lasy oraz zadrzewienia i zakrzewienia
  • 329 ha (2,69%) – grunty zabudowane i zurbanizowane
  • 117 ha (0,95%) – grunty pod wodami
  • 73 ha (0,60%) – pozostałe

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Okolica Brzostku historycznie należała do ziemi sandomierskiej, znajdowała się przy granicy z ziemią krakowską[10]. Sam Brzostek w średniowieczu znajdował się na polsko-węgierskim szlaku handlowym, co korzystnie wpływało na jego rozwój[11].

W czasie zaborów teren przyszłej gminy znalazł się w cyrkule pilzneńskim, a po zmianie granic, w cyrkule dukielskim. W 1854 utworzono powiat z siedzibą w Brzostku, który w 1867 włączono do powiatu pilzneńskiego[12]. W listopadzie 1918 roku Brzostek i okolice znalazły się w granicach niepodległej Polski, w powiecie pilzneńskim, jednak w 1932 roku teren przyłączono do powiatu jasielskiego[13].

Po wojnie Brzostek i otaczające go wsi włączono do województwa rzeszowskiego, a w latach 1972–1998 znajdowały się one w województwie tarnowskim[14]. W 1999 roku znalazły się w województwie podkarpackim[15].

W 1985 gmina została odznaczona Krzyżem Partyzanckim za bohaterski opór stawiany okupantom przez jej mieszkańców[16].

W 2009 roku Brzostkowi przywrócono prawa miejskie, co poskutkowało zmianą statusu gminy z gminy wiejskiej na gminę miejsko-wiejską[17].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Ludność gminy w poszczególnych latach:

  • 1995 – 12 951
  • 1996 – 12 978
  • 1997 – 13 050
  • 1998 – 12 996
  • 1999 – 13 070
  • 2000 – 13 028
  • 2001 – 13 054
  • 2002 – 13 076
  • 2003 – 13 110
  • 2004 – 13 063
  • 2005 – 13 055
  • 2006 – 13 022
  • 2007 – 13 068
  • 2008 – 13 043
  • 2009 – 13 080
  • 2010 – 13 162
  • 2011 – 13 172
  • 2012 – 13 172
  • 2013 – 13 171
  • 2014 – 13 188
  • 2015 – 13 172
  • 2016 – 13 128
  • 2017 – 13 097
  • 2018 – 13 076
  • 2019 – 13 063
  • 2020 – 12 917
  • 2021 – 12 832
  • 2022 – 12 711

Liczba ludności gminy Brzostek w latach 1995–2021[4]:

Piramida wieku mieszkańców gminy Brzostek w 2014 roku[4]:

Miejscowości

[edytuj | edytuj kod]

Środowisko naturalne

[edytuj | edytuj kod]

Wody powierzchniowe

[edytuj | edytuj kod]

Głównym ciekiem gminy jest rzeka Wisłoka[18].

Ochrona przyrody

[edytuj | edytuj kod]

Formy ochrony przyrody na terenie gminy Brzostek[18]:

Edukacja

[edytuj | edytuj kod]

W roku 2022 na terenie gminy funkcjonowały[19]:

  • 1 szkoła średnia
  • 9 szkół podstawowych
  • 1 przedszkole publiczne
  • 1 niepubliczny klub dziecięcy

Religia

[edytuj | edytuj kod]
Kościół w Siedliskach-Bogusz

Ludność gminy wyznania rzymskokatolickiego należy do parafii[20][21]:

Sport i rekreacja

[edytuj | edytuj kod]

Kluby sportowe

[edytuj | edytuj kod]

W gminie działają:

Obiekty sportowe

[edytuj | edytuj kod]

Na terenie gminy znajdują się[34]:

  • stadion sportowy w Brzostku,
  • boisko piłkarskie w Siedliskach-Bogusz
  • Hala Widowiskowo-Sportowa im. Agaty Mróz-Olszewskiej w Brzostku; w jej budynku znajduje się także siłownia
  • kompleks boisk sportowych powstały w ramach projektu „Moje Boisko – Orlik 2012” znajdujący się przy brzosteckiej szkole podstawowej

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
Rynek w Brzostku

Zabytki wpisane do rejestru[35]:

Honorowi obywatele

[edytuj | edytuj kod]

Partnerzy gminy

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  2. Władze Gminy [online], Gmina Brzostek [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.
  4. a b c GUS – Bank Danych Lokalnych [online], bdl.stat.gov.pl [dostęp 2022-12-20].
  5. a b c Statut [online], UM Brzostek [dostęp 2022-12-21] (pol.).
  6. Urząd Statystyczny w Rzeszowie.
  7. a b c Gmina Brzostek [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  8. Ortofotomapa Polski. Geoportal Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej, 2021-10-25.
  9. Program Ochrony Środowiska Na Lata 2009–2019 Gminy Brzostek.
  10. Brzostek na mapie Miega w bazie danych BazTech.
  11. Stanaszek 1997 ↓, s. 23.
  12. Stanaszek 1997 ↓, s. 29–33.
  13. Stanaszek 1997 ↓, s. 35–36.
  14. Stanaszek 1997 ↓, s. 38.
  15. Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603.
  16. Dziennik Polski. 1986, nr 015 (18/19 I) = 12686.
  17. Dz.U. z 2008 r. nr 137, poz. 860.
  18. a b Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego [online], Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  19. Jednostki Oświatowe [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  20. Jerzy Wiatr, Parafie w diececji tarnowskiej [online], diecezja.tarnow.pl [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  21. Mapa Diecezji Rzeszowskiej [online], Portal Diecezji Rzeszowskiej [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  22. Parafia Brzostek [online], parafiabrzostek.pl [dostęp 2022-12-14].
  23. Oficjalna strona parafii Zwiastowania NMP w Januszkowicach [online], januszkowice.parafia24.net [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  24. Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Siedliskach Bogusz – Parafia Siedliska Bogusz, Diecezja Tarnowska [online] [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  25. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Przeczycy [online], przeczyca-wiz.diecezja.tarnow.pl [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  26. Parafia Rzymskokatolicka św. Grzegorza Papieża w Gorzejowej. gorzejowa-wiz.diecezja.tarnow.pl. [dostęp 2022-12-14].
  27. Parafia Rzymskokatolicka Miłosierdzia Bożego w Grudnej Górnej. grudnagorna-wiz.diecezja.tarnow.pl/. [dostęp 2022-12-14].
  28. Parafia Rzymskokatolicka Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej w Kamienicy Górnej. kamienicagorna-wiz.diecezja.tarnow.pl/#start. [dostęp 2022-12-14].
  29. LKS Brzostowianka Brzostek z kompletem zwycięstw bezapelacyjnym triumfatorem tegorocznej edycji Amatorskiej Ligi Piłki Nożnej Gminy Brzostek. [online], 29 lipca 2022 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  30. Stadion sportowy – ul. Okrągła 26 [online], 18 grudnia 2017 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  31. Skarb – Brzostowianka Brzostek [online], 90minut.pl [dostęp 2022-11-27].
  32. Informacje o prowadzonej przez klub LKS Brzostowianka Brzostek sekcji tenisa stołowego na archiwalnej stronie gminy [online], archiwum.brzostek.pl [dostęp 2022-11-28] (pol.).
  33. Boisko piłkarskie Siedliska-Bogusz [online], 18 grudnia 2017 [dostęp 2022-12-15] (pol.).
  34. Obiekty [online], 17 grudnia 2017 [dostęp 2022-12-15] (pol.).
  35. Rejestr zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego.
  36. a b c Honorowi Obywatele [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-12-14] (pol.).
  37. a b Partnerzy Gminy [online], Gmina Brzostek [dostęp 2022-12-14] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]