Przejdź do zawartości

Gatún

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jezioro Gatún
Ilustracja
Statki przepływające przez jezioro Gatún
Położenie
Państwo

 Panama

Wysokość lustra

26 m n.p.m.

Wyspy

Isla Barro Colorado, Isla Gatun, Isla Falta Calzado, Isla Tres Perros

Morfometria
Powierzchnia

425 km²

Hydrologia
Rodzaj jeziora

sztuczne

Położenie na mapie Panamy
Mapa konturowa Panamy, blisko centrum u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Gatún”
Ziemia9°11′N 79°53′W/9,183333 -79,883333

Gatún – sztuczne jezioro w środkowej Panamie. Znajduje się na wysokości 26 m n.p.m., powierzchnia jeziora wynosi 425 km². Powstało w latach 1907-1913 poprzez budowę tamy Gatún i spiętrzenie wód rzeki Chagres[1] Przez to jezioro przechodzi odcinek Kanału Panamskiego. Przez kilkadziesiąt lat było największym sztucznym jeziorem na świecie[2]

Jezioro jest głównym źródłem wody dla śluz umożliwiających przejście statków przez Kanał Panamski. Jego nazwa wywodzi się od formacji geologicznej zwanej Gatún, która przypuszczalnie jest pozostałością krateru uderzeniowego.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Jezioro powstało w wyniku budowy tamy Gatún na rzece Chagres[3], około 10 km od jej ujścia do Morza Karaibskiego. Pod względem geograficznym zbiornik znajduje się w dolinie rzeki, którą otaczają rozległe wzgórza tworzące naturalną barierę. Wraz z powstaniem tamy zalana została cała dolina, pierwotnie porośnięta m.in. drzewami mahoniowymi. Do dziś po jeziorze pływają ich spróchniałe pnie, które stanowią zagrożenie dla mniejszych statków przemieszczających się przez kanał[4].

Wraz z zalaniem doliny wiele szczytów wzgórz przemieniło się w wyspy. Największą i najlepiej znaną jest Barro Colorado Island, na której znajduje się Smithsonian Tropical Research Institute[5].

Znaczenie jeziora

[edytuj | edytuj kod]

Jezioro rozciąga się na długości 32,7 km i jest główną częścią kanału panamskiego. Dokładnie wytyczona trasa przebiega wokół znajdujących się na nim wysp. Barki i jachty mogą korzystać z niewielkiego „skrótu” płynąć między wyspami i dzięki temu szybciej je pokonać. Jezioro stanowi też ważny rezerwuar wody wykorzystywanej przez śluzy kanału. Ponieważ każdego roku przepływa przez niego 14 000 statków, a podczas jednego tranzytu z jeziora w stronę morza przesuwanych jest 202,000 m3 wody, to zapotrzebowanie na nią jest bardzo duże. Z uwagi na to, że opady deszczu występują w Panamie sezonowo, to dzięki wodzie z jeziora kanał może funkcjonować także w porze suchej[6].

Jednakże znaczna wycinka drzew tropikalnych wokół zbiornika, które wchłaniały wodę deszczową i stopniowo przekazywały ją do jeziora, spowodowała, że zmniejszył się obszar z którego ona pochodziła. Doprowadziło to do spadku poziomu wody w porze suchej, co jest tym większym problemem, ponieważ ruch statków na kanale wzrasta, a co za tym idzie zapotrzebowanie na wodę również[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. History of the Panama Canal. www.czbrats.com. [dostęp 2015-07-01].
  2. Kanał Panamski. nbi.com.pl. [dostęp 2015-07-01].
  3. Gatun Lake, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2015-07-17] (ang.).
  4. a b Panama Canal Construction As a Cause of Biodiversity Loss in Panama Rainforest. tropical-rainforest-animals.com. [dostęp 2015-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-21)]. (ang.).
  5. Fodor’s: Fodor's In Focus Panama. Fodor's Travel Publications, 2013, s. 114. ISBN 978-0-89141-962-4. (ang.).
  6. Expansion of the Panama Canal: Simulation Modeling and and Artificial Intelligence. ulat.ac.pa. [dostęp 2015-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-21)]. (ang.).