Przejdź do zawartości

Haab

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Haab

Haabmezoamerykański kalendarz słoneczny. Tak nazywali swój kalendarz Majowie. Jego azteckim odpowiednikiem w języku nahuatl był xiuhpohualli.

Liczył 365 dni i dzielił się na 18 miesięcy po 20 dni. Służył głównie do określania czasu prac rolniczych, takich jak siew lub żniwa, ale w połączeniu z rytualnym kalendarzem tzolkin i długą rachubą tworzył kalendarz Majów.

Kalendarz wprowadzono do użytku prawdopodobnie około 500 roku p.n.e. w dniu przesilenia zimowego. Podzielony był na osiemnaście dwudziestodniowych miesięcy, co w sumie dawało 360 dni. Ponieważ było to o 5 za mało w stosunku do roku słonecznego, brakujące dni dodawano na końcu kalendarza w postaci dodatkowego „miesiąca” o nazwie Wayeb, który uznawano za pechowy. Z nieznanych powodów miesiące w haab były liczone od dnia zerowego. Po upływie dwudziestu dni danego miesiąca, numeracja kolejnego rozpoczynała się od początku[1].

Haab splatał się w jeden cykl z kalendarzem tzolkin, dlatego daty podawano zwykle w obu tych systemach. W ten sposób każdy dzień miał dwie nazwy i dwie liczby[1].

Nazwy miesięcy

[edytuj | edytuj kod]
Nazwy miesięcy kalendarza Haab[2]
Nr Nazwa miesiąca Glif Znaczenie Nr Nazwa miesiąca Glif Znaczenie
1 Pop mata z plecionych liści 10 Yax zielony deszcz
2 Wo’ czarne złączenie 11 Sak’ biały deszcz
3 Sip czerwone złączenie 12 Keh czerwony deszcz
4 Sotz’ nietoperz 13 Mak zamknięcie
5 Sek śmierć 14 K’ank’in żółte słońce
6 Xul pies 15 Muwan’ sowa
7 Yaxk’in’ nowe słońce 16 Pax czas siewu
8 Mol woda 17 K’ayab żółw
9 Ch’en czarny deszcz 18 Kumk’u spichlerz
        19 Wayeb’ pięć dni pechowych

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Charles C. Mann: 1491: Ameryka przed Kolumbem. Janusz Szczepański (przekł.). Wyd. 1. Poznań: Dom wydawniczy REBIS, 2007, s. 280, 459. ISBN 978-83-7301-951-5. (pol.).
  2. Maria Longhena: Maya Script. Nowy Jork: Abreville Press Publishers, 2000, s. 180. ISBN 978-0-7892-0882-8. (ang.).