Przejdź do zawartości

Henryk Kieszkowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Henryk Kieszkowski
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 maja 1821
Hruszatyce

Data i miejsce śmierci

12 marca 1905
Kraków

Poseł na Sejm Krajowy Galicji
Okres

od 1878
do 1881

Odznaczenia
Kawaler Orderu Leopolda (Austria)

Henryk Kieszkowski herbu Krzywda (ur. 10 maja 1821 w Hruszatycach, zm. 12 marca 1905 w Krakowie) – ziemianin, współzałożyciel i dyrektor Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie, poseł na Sejm Krajowy Galicji IV kadencji od 1878 do 1881.

Toast w Dąbrówce z okazji wyboru Władysława Mniszek-Tchorznickiego na kapitana Gwardii Narodowej podczas Wiosny Ludów na obszarze Galicji w 1848. Pierwszy z lewej Henryk Kieszkowski
Pogrzeb Henryka Kieszkowskiego
Grobowiec rodzinny

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wywodził się z rodu Kieszkowskich herbu Krzywda[1]. Był prawnukiem Kazimierza Kieszkowskiego, wnukiem Antoniego Kieszkowskiego (1739-1814) oraz synem Stanisława (1772–1842) z jego drugiego małżeństwa z Marianną Sigert von Sigertstein (zm. 1829 w Hruszatycach)[2]. Miał rodzeństwo przyrodnie: Elżbietę (po mężu Szydłowska), Adama (ur. 1795, dziedzic dóbr) i Pawła (dziedzic dóbr, członek Stanów Galicyjskich) oraz rodzeństwo rodzone: Sabinę (żona Jana Kantego Podoleckiego), Józefa (ur. 1808, oficer wojsk polskich), Julię (zamężna z Edwardem Tadeuszem Bielińskim), Waleriana (ur. 1820, dziedzic Tarnawy, podpułkownik wojsk polskich), Florentynę (zm. 1894, zamężna z Konstantym Hallerem), Zuzannę (zm. 1895, zamężna z Feliksem Hallerem), Malwinę (zamężna z Wojciechem Strzeleckim)[2][3]. Uczył się w gimnazjum w Samborze (1832–1833), gimnazjum w Buczaczu, a od 1835 w Przemyślu. W latach 1840–1844 studiował na Politechnice w Wiedniu.

15 lipca 1848 został przewodniczącym komisji organizującej Gwardię Narodową obwodu sanockiego. Dzierżawił różne majątki ziemskie, po ojcu odziedziczył Tarnawę Wyżną[4]. W połowie XIX wieku Henryk i Walerian Kieszkowscy byli właścicielami posiadłości tabularnej Tarnawa Niżna i Tarnawa Wyżna[5]. Zniechęcony niepowodzeniami w gospodarstwie, w 1858 przeprowadził się do Krakowa. Został członkiem Krakowskiego Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego, pracował jako likwidator w Pierwszym Austriackim Towarzystwie Ubezpieczeń w Wiedniu.

Zaangażował się w kampanię posła Franciszka Trzecieskiego na rzecz utworzenia polskiego towarzystwa ubezpieczeniowego. Na walnym zgromadzeniu 26 listopada 1860 po utworzeniu i uzyskaniu koncesji został wybrany dyrektorem-referentem Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie[6] i pełnił tę funkcję przez 36 lat[7].

Narażając się na ataki i oskarżenia o finansowanie powstania oraz rewizje w celu znalezienia broni towarzystw austriackich broniących swojej wyłączności na rynku ubezpieczeń w 1863, pomagał powstańcom, oferując kwatery i magazyny na broń. W latach 1865–1869 wprowadził nowe typy ubezpieczenia od gradobicia, na życie i wypadkowe.

W 1866 utworzył w Krakowie Kasę Oszczędności, w 1873 przejętą przez miasto; zasiadał w jej wielkim wydziale. W 1870 założył kasy zaliczkowe dla powiatów krakowskiego i chrzanowskiego. Przystępując do organizacji kółek rolniczych i ochotniczych straży pożarnych w Galicji, nawiązał kontakty z towarzystwami ubezpieczeniowymi w Królestwie Polskim i na Śląsku. W latach 1876–1890 był radnym miasta Krakowa, należąc początkowo do sekcji ekonomicznej, a później skarbowej. Był przewodniczącym koła radzieckiego.

5 listopada w 1878 został wybrany posłem Sejmu Krajowego IV kadencji (1877-1882) na miejsce zmarłego Józefa Badeniego, 25 lutego 1881 na jego miejsce wybrano Jana Tarnowskiego. W 1882 wszedł w skład Rady Nadzorczej Banku Krajowego. 1 maja 1886 został honorowym obywatelem Krakowa, 10 maja 1886 nadano mu honorowe obywatelstwo Sanoka[8][4]. Otrzymał też wiele tytułów honorowego członka instytucji finansowych w Galicji[4]. W 1892 opracował statut emerytalny oraz kasy zapomogowej dla urzędników towarzystwa. W 1890 odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Leopolda[9].

Został obwinionym defraudacji finansowych w wysokości 200 tys. florenów[10]. Po odejściu ze stanowiska dyrektora-referenta w TWU (1896) został obdarzony funkcją kuratora honorowego[11]. W 1897 wykrycie poważnej defraudacji wykazało potrzebę reformy administracji TWU. Kieszkowski złożył dymisję, a jego pożegnanie z pracownikami TWO odbyło się 27 maja 1897. Wycofał się z życia publicznego, a na pokrycie strat finansowych w Towarzystwie przekazał swoją pensję emerytalną i oddał mieszkanie pozostawione mu dożywotnio. Na uroczystym pożegnaniu Rada Nadzorcza pozostawiła mu godność dożywotniego honorowego kuratora Towarzystwa.

O defraudacje w TWU został też obwiniony pracujący także tam jego syn Czesław Kieszkowski, a po ujawnieniu sprawy w październiku 1897[12][13][14] i ucieczce syna za granicę Henryk Kieszkowski pokrył szkody wyrządzone przez syna (ponad 100 tys. koron)[15]. Ostatecznie pod koniec lipca 1911 złożył pierwsze zeznania przed sądem[16]. W latach 1898–1900 spisał swój pamiętnik będący historią powstania i rozwoju towarzystwa ubezpieczeniowego.

W 1845 ożenił się z Zofią Leszczyńską herbu Sas (1829-1917, córka Jana[4], właściciela majątku Turzepole). Miał dziesięcioro dzieci (czworo zmarło w wieku niemowlęcym), córki Helenę (zamężna z architektem Tomaszem Prylińskim), Zofię (zamężna ze Stanisławem Chełmickim), Felicję oraz trzech synów Czesława (1846-1920, żonaty z Jadwigą Pietsch von Ritterschild, naczelnik wydziału w TWU, ojciec Jerzego), Bogusława (1857–1912, oficer C. K. Armii, c. k. starosta), Jacka (1851-1900, dziedzic, oficer, urzędnik)[4].

Zmarł w nocy 12/13 marca 1905 w wieku 84 lat. Został pochowany w grobowcu rodzinnym Prylińskich i Kieszkowskich na cmentarzu Rakowickim w Krakowie 16 marca 1905 (kwatera IX, rząd południowy)[17][18][19]. Został upamiętniony epitafium w kościele Dominikanów autorstwa Zygmunta Langmana.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Herbarz polski (10) 1907 ↓, s. 57.
  2. a b Herbarz polski (10) 1907 ↓, s. 58-59.
  3. Stanisław Kajetan Kieszkowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2016-03-17].
  4. a b c d e Herbarz polski (10) 1907 ↓, s. 59.
  5. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 219.
  6. 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Pierwszy Zarząd. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 4, nr 11 (568) z 1 czerwca 1911. 
  7. 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Zarys dziejów Towarzystwa. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 6, nr 11 (568) z 1 czerwca 1911. 
  8. Księga uchwał Rady miejskiej od sierpnia 1883 do grudnia 1887. T. IX. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 236-237. [dostęp 2022-02-05].
  9. Ordery. „Kurjer Lwowski”. Nr 57 (5), 26 lutego 1890. 
  10. Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 43–44. ISBN 83-909787-8-4.
  11. Kalendarz Asekuracyjno-Ekonomiczny na rok 1898 (rocznik VII). Lwów: 1898, s. 71.
  12. Kradzieże w Florjance. „Kurjer Lwowski”. Nr 300, s. 1-2, 29 października 1897. 
  13. Kradzieże w Florjance. „Kurjer Lwowski”. Nr 301, s. 1-2, 30 października 1897. 
  14. Gospodarka Kieszkowskich. „Kurjer Lwowski”. Nr 307, s. 2, 5 listopada 1897. 
  15. Powrót złodzieja. „Kurjer Lwowski”. Nr 40, s. 2, 26 stycznia 1911. 
  16. Z Krakowa. § Sprawa Czesława Kieszkowskiego. „Kurjer Lwowski”. Nr 435, s. 4, 23 września 1911. 
  17. Pogrzeb ś.p. Henryka Kieszkowskiego. „Nowości Illustrowane”. Nr 13, s. 2, 25 marca 1905. 
  18. Lista osób zasłużonych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803–1939). W: Karolina Grodziska–Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 116. ISBN 83-08-01428-3.
  19. Spis osób pochowanych na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. sowa.website.pl. [dostęp 2015-09-30].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]