Przejdź do zawartości

Język pero

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
péerò[1]
Obszar

Nigeria (stan Gombe)

Liczba mówiących

25 tys. (1995)[2]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 6a żywy
Kody języka
ISO 639-3 pip
IETF pip
Glottolog pero1241
Ethnologue pip
WALS per
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język pero (inaczej: filiya, pipero, walo; nazwa oryginalna: péerò) – język afroazjatycki z zachodniej gałęzi języków czadyjskich, używany w Nigerii (obszar Shongom, stan Gombe). Najbliżej spokrewniony z językami tangaletangale, kanakuru (dera), kuszi, kupto i innymi[3][4][5]. Posługuje się nim ok. 25 tys. osób (dane z 1995 roku). Do zapisu używany jest alfabet łaciński[2].

Dialekty

[edytuj | edytuj kod]

Wyróżnia się dialekty gwandum, gundale, filiya[1].

Fonetyka i fonologia

[edytuj | edytuj kod]

Samogłoski

[edytuj | edytuj kod]

Język pero ma pięć samogłosek długich i pięć krótkich[6]:

przednie tylne
niezaokrąglone zaokrąglone
długie krótkie długie krótkie
przymknięte i: i u: u
średnie e: e o: o
otwarte a: a

Spółgłoski

[edytuj | edytuj kod]

Spółgłoski języka pero[6]:

sposób
artykulacji
miejsce artykulacji
wargowe przednio-
językowe
dorsalne krtaniowe
dwu-
wargowa
dziąsłowe średnio-
językowe
tylno-
językowe
zwarte p b t d c ɟ k g ʔ
iniektywne ɓ ɗ
nosowe m n ŋ
drżące r
półotwarte w j
boczne
półotwarte
l

Intonacja

[edytuj | edytuj kod]

Pero jest językiem tonalnym. Rozróżnia się dwa rodzaje tonów: wysoki oraz niski[6].

Gramatyka

[edytuj | edytuj kod]

Liczebniki

[edytuj | edytuj kod]

Liczebniki w języku pero[7]:

1 ɗók
2 bélòw
3 ɡ͡bónòŋ
4 béeɗòw
5 púat / fwát
6 páttira múndi
7 páttira bélòw
8 bídìdow
9 kómpòy / kómvòy
10 kó / k͡púmmò
11 àré ɗòk
12 àré bélów
13 àré ɡ͡bónòŋ
14 àré béeɗòw
15 àré fwát
16 àré páttira múndi
17 àré páttira bélòw
18 àré bídìdow
19 àré kómpòy / kómvòy
20 kó bélòw
21 kó bélòw kàn ɗòk
22 kó bélòw kàn bélòw
23 kó bélòw kàn ɡ͡bónòŋ
24 kó bélòw kàn béeɗòw
25 kó bélòw kàn fwát
26 kó bélòw kàn páttira múndi
27 kó bélòw kàn páttira bélòw
28 kó bélòw kàn bídìdow
29 kó bélòw kàn kómpòy / kómvòy
30 yàjì ɡ͡bónòŋ
40 yàjì béeɗòw
50 yàjì fwát
60 yàjì páttira múndi
70 yàjì páttira bélòw
80 yàjì bídìdow
90 yàjì kómpòy / kómvòy
100 cíɡ / ʃìk
200 cíɡ bélów / ʃìk bélów
1000 cík pómmò / dik
2000 dik bélów

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Roger Blench: An Atlas of Nigerian Languages. 3rd Edition. P. 73. Roger Blench Website. Publications, 2012. [dostęp 2017-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-28)]. (ang.).
  2. a b M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Pero. A language of Nigeria, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 17, Dallas: SIL International, 2013–2014 [dostęp 2017-07-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-14] (ang.).
  3. Bernard Comrie: Paul Newman: The World’s Major Languages. Wyd. Second Edition. London: Routledge, 2009, s. 619 — Table 36.1 The Chadic Language Family (Inventory and Classification). ISBN 0-203-30152-8. (ang.).
  4. Roger Blench: The Afro-Asiatic Languages. Classification and Reference List. P. 4—6. Roger Blench Website. Publications, 2006. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
  5. Lewis M. P., Simons G. F., Fennig C. D.: Afro-Asiatic. Chadic. West. A. A.2. Tangale. Tangale Proper. [w:] Ethnologue: Languages of the World (19th Edition) [on-line]. SIL International, 2016. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
  6. a b c Green C., Moran S.: Inventory Pero (GM). [w:] PHOIBLE Online [on-line]. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, 2014. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
  7. Bernard Comrie: Language name and locationː Pero (Pipero), Nigeria. [w:] Numeral Systems of the World’s Language [on-line]. Max Planck Institute for the Science of Human History, 2007. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]