Przejdź do zawartości

Języki min

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Główne języki min.

Języki min (chiń. 閩語; pinyin mǐn yǔ; pe̍h-ōe-jī Bân gú) – rodzina języków chińskich używanych przez około 60 milionów osób w prowincji Fujian oraz przez emigrantów z tej prowincji mieszkających w Guangdong (wokół Chaozhou), na wyspie Leizhou, na wyspie Hajnan, na archipelagu Zhoushan oraz na Tajwanie. Wielu użytkowników języków min żyje również w innych krajach Azji południowo-wschodniej. Najważniejszym z tych języków jest hokkien (dialekt języka minnańskiego) używany w kilku odmianach m.in. na Tajwanie oraz w okolicach miasta Xiamen.

Główne odmiany

[edytuj | edytuj kod]

Języki min są bardziej wewnętrznie zróżnicowane niż to ma miejsce w innych grupach języków chińskich. Zazwyczaj na podstawie wzajemnego stopnia zrozumienia wyodrębnia się od pięciu do dziewięciu języków[1], dzielących się z kolei na poszczególne dialekty. Najważniejsze z tych języków to:

Min nan używany w prowincji Guangdong określany jest jako hoklo, zaś na Hajnanie jako qiong wen lub qiongzhou hua. Jest on dominującym językiem diaspory chińskiej na Filipinach, gdzie jest znany jako lan-nang. Na Tajwanie z kolei nazywany jest hō-ló-oē, używany jest przez większość społeczeństwa i określany niekiedy jako język tajwański. W Singapurze, Malezji, Indonezji nazywany jest hokkien.

System pisma

[edytuj | edytuj kod]

Zapis języków z grupy min za pomocą ideogramów chińskich nie różni się zbytnio od zapisu języka mandaryńskiego, ale z pewną liczbą dodatkowych znaków. Ze względu na to, że języki min są jedyną grupą języków chińskich nie wywodzącą się bezpośrednio z języka średniochińskiego[2], bywają problemy ze znalezieniem właściwych ideogramów dla niektórych słów.

Transkrypcja języków min

[edytuj | edytuj kod]

Niektórzy użytkownicy tych języków wykorzystują tzw. romanizację kościelną (chiń. 教會羅馬字 pinyin Jiaohui Luomazi). Dla języków minnańskich istnieje system transkrypcji zwany Pe̍h-ōe-jī (POJ), zaś dla mindong – system Bàng-uâ-cê (BUC). Oba systemy zostały opracowane w XIX w. przez zagranicznych misjonarzy.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Chinese, Min Bei, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2010-12-24] (ang.).
  2. Mei Tsu-lin, Tones and Prosody in Middle Chinese and The Origin of The Rising Tone, „Harvard Journal of Asiatic Studies”, Vol. 30, 1970, s. 86–110, DOI10.2307/2718766, ISBN 0-8160-5622-6, JSTOR2718766.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]