Przejdź do zawartości

Komanderia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Komanderia
Ilustracja
Nazwa chińska
Pismo uproszczone

Pismo tradycyjne

Hanyu pinyin

jùn

Wade-Giles

chün

Komanderia (chiń. ; pinyin jùn) – historyczna jednostka administracyjna w Chinach. Na czele komanderii stało dwóch urzędników, wojskowy i cywilny, których praca była koordynowana przez podlegającego bezpośrednio dworowi cenzora[1].

W czasach dynastii Zhou komanderie były jednostkami poniżej powiatów (chiń. trad. ; pinyin xiàn). Podczas reform przeprowadzonych w państwie Qin przez Shang Yanga (IV w. p.n.e.) hierarchię odwrócono i będące odtąd jednostkami niższego szczebla powiaty łączono w komanderie[2]. System ten wprowadził później w zjednoczonym państwie pierwszy cesarz Qin Shi Huang, dzieląc Chiny na 36 komanderii (liczba ta wzrosła później na skutek ekspansji cesarstwa na południe)[3].

Po objęciu władzy przez Hanów zreformowano system administracyjny, wprowadzając podział kraju na prowincje (zhou, 州), stojące wyżej od dotychczasowych komanderii[4]. Na niższym szczeblu kraj dzielił się we wschodniej części na 10 królestw lennych (chiń. trad. ; pinyin guó), zaś komanderie w liczbie 14 pozostawiono jako jednostkę podziału terytorialnego na zachodzie imperium. W późniejszym okresie władcy dynastii Han dążyli do decentralizacji władzy lokalnej i w 108 p.n.e. liczba komanderii wzrosła do 84, zaś królestw do 18[5].

Za panowania dynastii Sui komanderie stopniowo zastępowano prefekturami zhou (州). Ostatecznie znikły one z administracyjnego języka Chin po dojściu do władzy dynastii Tang, kiedy to cesarstwo podzielono na 10 (później 15) wielkich okręgów zwanych dao (), dzielących się w dalszym rzędzie na prefektury (zhou) i powiaty (xian)[6].

Termin 郡 jest obecnie używany przy tłumaczeniu z języków obcych na chiński, m.in. określa się nim amerykańskie i brytyjskie hrabstwa.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Encyklopedia historyczna świata. T. III. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2000, s. 43. ISBN 83-85909-61-3.
  2. Encyklopedia historyczna świata. T. X. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2002, s. 97. ISBN 83-85909-72-9.
  3. John King Fairbank: Historia Chin. Nowe spojrzenie. Warszawa-Gdańsk: Bellona/Marabut, 2004, s. 53. ISBN 83-1109726-7.
  4. Encyklopedia historyczna świata. T. III. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2000, s. 46. ISBN 83-85909-61-3.
  5. John King Fairbank: Historia Chin. Nowe spojrzenie. Warszawa-Gdańsk: Bellona/Marabut, 2004, s. 55. ISBN 83-1109726-7.
  6. Encyklopedia historyczna świata. T. X. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2002, s. 109. ISBN 83-85909-72-9.