Przejdź do zawartości

Maria Clara Eimmart

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maria Clara Eimmart
Ilustracja
Faza Księżyca – rys. Maria Clara Eimmart
Data i miejsce urodzenia

27 maja 1676
Norymberga

Data i miejsce śmierci

29 października 1707
Norymberga

Zawód, zajęcie

astronom, rysownik

Maria Clara Eimmart (czasem: Maria Clara/Klara[1] Muller/Müller[2], ur. 27 maja 1676 w Norymberdze, zm. 29 października 1707 tamże) – niemiecka astronomka i rysowniczka[3][4].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Księżyc w pełni, Maria Clara Eimmart

Była córką Marii Walther (1644–1722) i Georga Christopha Eimmarta Młodszego, astronoma amatora, rysownika i dyrektora Akademii Sztuk Pięknych w Norymberdze oraz wnuczką malarza głównie historycznego i portretowego, Georga Christopha Eimmarta Starszego (1603–1658)[5]. Także jej kuzynka, Susanna Maria von Sandrart, była utalentowaną rysowniczką zdolną utrzymać się z rycin po śmierci swojego męża[6].

Jej brat zmarł krótko po narodzeniu, w 1699 roku[7].

Ojciec Marii Clary zarabiał dobrze na zamówieniach rycin, ale większość zarobków wydawał na sprzęt do obserwacji astronomicznych albo zestawów do prezentacji np. odkryć Mikołaja Kopernika[5][8]. W 1678 roku założył jedno z większych w ówczesnej Europie[9] obserwatoriów astronomicznych[8].

Maria Clara wraz z innymi uczniami pobierała u ojca lekcje z zakresu języka francuskiego, łaciny, matematyki, astronomii i rysunku[3]. Szybko stała się asystentką Georga Christopha[9], a jej talent do odwzorowań faz Księżyca stał się głośny poza pracownią. Oprócz tego tworzyła też (również jako miedzioryty) prace z kwiatami, ptakami i innymi klasycznymi tematami[10]. Dzieła te uznaje się za zaginione[11].

W maju 1695 roku jej rodzinę odwiedził szwajcarski naukowiec Johann Jakob Scheuchzer, z którym następnie Maria Clara prowadziła korespondencję: 5 znanych nam listów przechowywanych jest w Bibliotece Głównej w Zurychu[12].

20 stycznia 1706 roku poślubiła w Altdorf niemieckiego fizyka Johanna Heinricha Müllera (1671–1731), ucznia jej ojca i od 1705 roku kierownika wykupionego przez miasto (po śmierci Georga Christopha 5 stycznia[13]) Obserwatorium Astronomicznego[14]. Wykładał on również fizykę w Gimnazjum Norymberskim Aegydianum, Maria Clara asystowała mężowi w tej dydaktycznej działalności[1]. Zarówno córka, jak i ojciec bardzo wpłynęli na nowego członka rodziny, jeśli chodzi o fascynację badania nocnego nieba: Johann Heinrich sam stał się astrononem amatorem, śledząc komety, plamy słoneczne i wzniesienia na Księżycu[15].

Maria Clara zmarła niecały rok po ślubie, podczas porodu[16]; dziecko także nie przeżyło[14]. Pogrzeb odbył się 3 listopada[7].

Ilustracje astronomiczne

[edytuj | edytuj kod]

Maria Clara Eimmart jest znana przede wszystkim ze swoich rysunków, odwzorowujących z dużą dokładnością fazy Księżyca[17]. Prace wykonywała na bazie własnych obserwacji teleskopowych. Używała jasnych pasteli na ciemnoniebieskim kartonie. W latach 1693–1698, Eimmart wykonała 350 rysunków faz Księżyca[14] (według innych danych – 250[10][1]). Kolekcja ta posłużyła do zilustrowania książki jej ojca pt. Micrographia stellarum phases lunae ultra 300[14].

W 1706 roku wykonała dwa rysunki z obserwacji w dniu 12 maja całkowitego zaćmienia Księżyca. Powstały także ilustracje przedstawiające komety i planety[17].

Nieliczne prace przetrwały do naszych czasów[2]. Dwanaście prac podarowała Luigi Ferdinando Marsiliemu, współpracownikowi jej ojca. Dziesięć innych rysunków przetrwało w Bolonii, razem z trzema mniejszymi studiami na brązowym papierze[18]. Większość jej szkiców znajduje się w Petersburgu[19].

Niektórzy badacze uważają, że Maria Clara opublikowała w 1701 roku pod nazwiskiem ojca pracę o tytule Ichnographia nova contemplationum de sole. Brak jednak jednoznacznych potwierdzeń tej teorii[20] i uznaje się, że tylko ilustracje z tego dzieła (częściowo lub wszystkie) są jej autorstwa[15].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
Święta Małgorzata, wskazująca na sklepienie niebieskie, z globusem – rys. Marii Clary Eimmart

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Katherine Bracher, The biographical encyclopedia of astronomers, New York, NY: Springer, 2007, s. 328, ISBN 978-0-387-30400-7, OCLC 184930573 [dostęp 2019-10-13].
  2. a b Lim i inni, Photographic atlas of the moon, Cambridge University Press, 2002, OCLC 905960714 [dostęp 2019-10-13].
  3. a b Kobiety w poznaniu naukowym wczoraj i dziś, Redakcja: Miluska i inni, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1995– (Humanistyka i płeć), s. 162, ISBN 83-232-0653-8, OCLC 34996302 [dostęp 2019-10-13].
  4. Sue Vilhauer. Rosser, Biology & feminism : a dynamic interaction, New York: Twayne Publishers, 1992, s. 20, ISBN 0-8057-9770-X, OCLC 26809970 [dostęp 2019-10-13].
  5. a b Women Astronomers, [w:] Herman S. Davies, Popular Astronomy: A Review of Astronomy and Allied Sciences, 1898.
  6. Sabina Lessmann, Susanna Maria von Sandrart (1658-1716) : Arbeitsbedingungen einer Nürnberger Graphikerin im 17. Jahrhundert, Hildesheim: G. Olms, 1991, ISBN 3-487-09456-8, OCLC 27816289 [dostęp 2019-10-13].
  7. a b Hans Gaab, Maria Clara Eimmart. Eine Nurnberger Astronomin, [w:] Nadja Bennewitz, Gaby Franger (red.), Geschichte der Frauen in Mittelfranken : Alltag, Personen und Orte, wyd. 1. Aufl, Cadolzburg: Ars Vivendi, 2003, ISBN 3-89716-375-6, OCLC 52928286 [dostęp 2019-10-18].
  8. a b Katherine Bracher, The biographical encyclopedia of astronomers, New York, NY: Springer, 2007, s. 328, ISBN 978-0-387-30400-7, OCLC 184930573 [dostęp 2019-10-18].
  9. a b UNESCO Astronomy and World Heritage Webportal - Show entity [online], www3.astronomicalheritage.net [dostęp 2019-10-19] (ang.).
  10. a b John Aikin, General Biography: Or, Lives, Critical and Historical, of the Most Eminent Persons of All Ages, Countries, Conditions, and Professions, Arranged According to Alphabetical Order, G. G. and J. Robinson, 1815, s. 321.
  11. Christian Gottlieb Jöcher i inni, Allgemeines Gelehrten-Lexicon: Darinne die Gelehrten aller Stände sowohl männ- als weiblichen Geschlechts, welche vom Anfange der Welt bis auf ietzige Zeit gelebt..., t. 3, 1751, s. 744.
  12. Naturforschende Gesellschaft in Zürich., Naturforschende Gesellschaft in Zürich, Vierteljahrsschrift der Naturforschenden Gesellschaft in Zürich., t. v.18 (1873), Zürich :: Fäsi & Beer,, 1873, s. 292-296 [dostęp 2019-10-13].
  13. Die Geschichte des Eimmart-Nachlasses [online].
  14. a b c d Gabriella Bernardi, The unforgotten sisters : female astronomers and scientists before Caroline Herschel, Cham, ISBN 978-3-319-26127-0, OCLC 944920062 [dostęp 2019-10-13].
  15. a b Kristine Larsen, "A Woman's Place is in the Dome”: Gender and the Astronomical Observatory, 1670-1970, „MP: An Online Feminist Journal”, 2009.
  16. David F. Noble, A world without women : the Christian clerical culture of Western science, New York: Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508435-7, OCLC 27187209 [dostęp 2019-10-13].
  17. a b Zofia Ożdżeńska, Udział kobiet w astronomii, „Urania”, 1956, s. 143.
  18. Museo della Specola, Bologna - Catalogue, maps, 67 [online], www.bo.astro.it [dostęp 2019-10-13].
  19. Astronomie in Nürnberg – Information zu Maria Clara Eimmart [online], www.astronomie-nuernberg.de [dostęp 2019-10-13].
  20. Londa L. Schiebinger, The mind has no sex? : women in the origins of modern science, wyd. 1st Harvard pbk. ed, Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1991, ISBN 0-674-57625-X, OCLC 25341982 [dostęp 2019-10-13].