Przejdź do zawartości

Materia (filozofia)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Materia (łac. materia) – pojęcie ontologiczne bytu czasoprzestrzennego, rozpatrywane i definiowane w różny sposób na przestrzeni lat, stanowiące jedno z podstawowych pojęć filozofii. Łaciński termin materia powstał wraz z wieloma innymi łacińskimi terminami filozoficznymi w okresie hellenistycznym (III – I wiek p.n.e.).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Starożytność

[edytuj | edytuj kod]

W jońskiej filozofii przyrody Anaksymander rozpatrywał ogólne prawa przekształcania się przyrody, a mianowicie prawa ruchu, który jest nieodłączny od materii.

Empedokles zerwał z monizmem poprzednich filozofów, do których są zaliczani Tales z Miletu, Anaksymenes, Heraklit, Ksenofanes, przyjmując jako podstawowe składniki przyrody cztery żywioły: wodę, powietrze, ziemię i ogień.

W tym pierwszym okresie filozofii (do V wiek p.n.e.) pojęcie materii nie było jeszcze sprecyzowane, ani stosowane, wymienione żywioły traktowano jako podstawowe zasady (Arché) przyrody, toteż określanie tych filozofów jako materialistów w dzisiejszym rozumieniu nie znajduje uzasadnienia.

Platon uważał, że przyroda stanowi jedność elementów materialnych i pierwiastków idealnych oraz duchowych. Świat został zbudowany z istniejącego już przedtem tworzywa. Wszechświat powstał za sprawą Demiurga z nieokreślonej, bezkształtnej materii. W ten sposób Platon wprowadził nową koncepcję materii, którą uważał za abstrakcyjny składnik ciał.

Arystoteles rozróżniał w każdym obiekcie formę i materię (ὕλη). Materia nie istnieje samodzielnie, jest tylko podłożem zjawisk i przemian, bezpostaciowym, bezkształtnym tworzywem, z którego powstają byty w wyniku kształtowania jej przez formę substancjalną właściwą dla danej klasy bytów i dla danego indywidualnego bytu.

Średniowiecze

[edytuj | edytuj kod]

Tomasz z Akwinu nauczał, że istotą substancji cielesnych jest forma i materia. Był to pogląd wspólny z Arystotelesem, zwany hilemorfizmem.

Czasy nowożytne

[edytuj | edytuj kod]

Kartezjusz głosił, że przymiotem ciała jest rozciągłość. Ponieważ właściwością rozciągłości jest podzielność, Kartezjusz nie akceptował teorii atomizmu, odnowionej za jego czasów.

Gottfried Wilhelm Leibniz twierdził, że ciała są materialne, rozciągłe i podzielne. Jednak ciała traktował jako zjawiska.

Materia nie może zginąć. Antoine Lavoisier (17431794).

XX i XXI wiek

[edytuj | edytuj kod]

W 1908 roku Włodzimierz Lenin w swoim dziele Materializm a empiriokrytycyzm podał następującą definicję materii:

Materia jest kategorią filozoficzną służącą do oznaczenia obiektywnej rzeczywistości, która dana jest człowiekowi we wrażeniach, którą nasze wrażenia kopiują, fotografują, odzwierciedlają, a która istnieje niezależnie od nich.

Włodzimierz Lenin, Materializm a empiriokrytycyzm, rozdział II "Teoria poznania empiriokrytycyzmu a teoria poznania materializmu dialektycznego II" 4. "Czy istnieje prawda obiektywna?"[1]

Określenie to zbieżne jest z opinią Boltzmanna, według którego "materią jest wszystko »co istnieje obiektywnie«, co oddziałuje na nasze zmysły, wywołując w nich wrażenia"[2].

W związku z rozwojem badań fizycznych nad cząstkami elementarnymi filozofia przejęła stanowisko fizyki, w rozumieniu czym jest oraz czym nie jest materia.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]