Przejdź do zawartości

Piren

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Piren
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C16H10

Masa molowa

202,25 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

129-00-0

PubChem

31423

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Pirenorganiczny związek chemiczny, policykliczny węglowodór aromatyczny zbudowany z czterech sprzężonych pierścieni benzenowych.

Piren jest w temperaturze pokojowej bezbarwną substancją krystaliczną. Po raz pierwszy został wyodrębniony przez Carla Gräbego, ze smoły pogazowej, będącej produktem ubocznym suchej destylacji węgla kamiennego (w niegdysiejszym procesie produkcji gazu miejskiego)[5]. Otrzymuje się go przez wyodrębnianie z sadzy, powstałej w czasie niezupełnego spalania węgla kamiennego lub substancji organicznych. Piren jest słabo toksyczny, ale bardzo mocno rakotwórczy. Atakuje nerki i wątrobę.

Komercyjnie jest wykorzystywany jako składnik pigmentów, pestycydów i środek plastyfikujący tworzywa sztuczne. W laboratoriach służy często jako wygodny wzorzec do spektroskopii fluorescencyjnej.

W krysztale i niektórych roztworach piren tworzy silnie z sobą związane dimery sandwichowe.

Piren jest rozpuszczalny w alkoholu, eterze. Roztwory pirenu wykazują niebieską fluorescensję.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  2. a b Pyrene, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2010-08-23] (ang.).
  3. a b Piren [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 20 lutego 2023, numer katalogowy: 185515 [dostęp 2023-08-23]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. Pyrene [online], karta charakterystyki produktu Sciencelab, 10 stycznia 2010, numer katalogowy: SLP3868 [zarchiwizowane z adresu 2012-06-09] (ang.).
  5. Jerzy Chodkowski, Roman Bugaj, Słownik chemiczny, wyd. 6, Warszawa: Wiedza Powszechna, [1983], s. 195, ISBN 83-214-0323-9, OCLC 749428843.