Przejdź do zawartości

Plac Prešerena

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Plac Prešeren (słoweń. Prešernov trg) – plac w centralnej części Lublany. Położony jest w obrębie starego miasta, w strefie wyłączonej z ruchu kołowego. Odbywają się na nim koncerty, wydarzenia sportowe i polityczne, demonstracje oraz obchody miejskiego karnawału. W 2007 r. został odnowiony.

Leżący przed wjazdem do średniowiecznego miasta plac ma kształt lejkowatym węzła ulic, które biegną od niego w różnych kierunkach.

Na południu, poprzez Potrójny Most, łączy się z ul. Stritara (Stritarjeva ulica), która prowadzi w kierunku ratusza miejskiego przez symboliczne "wrota miasta", wyznaczone przez pałac Kresija oraz pałac Filipa. Od północnego zachodu łączy się z ulicą Čopa (Čopova ulica), która prowadzi w stronę Poczty Głównej i domu towarowego Nama. Od północy z placem łączy się ulica Miklošicia (Miklošičeva cesta). Pomiędzy ulicami Čopa i Miklošicia znajduje się klasztor franciszkanów i kościół Zwiastowania. Po stronie zachodniej biegnie ul. Wolfa (Wolfova ulica), przechodząca obok secesyjnego domu Mayera, w którym obecnie mieści się biuro Banku Austrii i kawiarnia, w kierunku placu Kongresowego (Kongresni trg). Na południowym zachodzie nabrzeże Hribara prowadzi w górę rzeki Ljubljanicy obok Placu Pałacowego w kierunku pałacu Zoisa i mostu św. Jakuba. Na wschodzie wzdłuż placu przebiega ul. Trubara, mijając budynek Centralnej Apteki (dawny pałac Meyera) i kierując się w stronę Mostu Smoczego. Nad rzeką Ljulbljanicą nabrzeże Petkovšeka biegnie w kierunku kościoła św. Piotra.

Po wschodniej stronie placu, przed Centralną Apteką, w 1905 r. wzniesiono z brązu posąg narodowego poety słoweńskiego France Prešerena, któremu towarzyszy muza, Julia Primic[1]. Rzeźba Ivana Zajeca stoi na cokole zaprojektowanym przez architekta Maxa Fabianiego, na którym ukazano sceny nawiązujące do twórczości poety[2].

Historia placu

[edytuj | edytuj kod]
Dom Hauptmanna

Pierwotnie plac był zwykłym skrzyżowaniem dróg[1]. Obecny wygląd zyskał w XVII wieku, kiedy zbudowano barokowy kościół franciszkański Zwiastowania. Od kościoła nosił nazwę Placu Mariackiego[3]. W 1823 r, po rozebraniu murów miejskich, dotychczasowe skrzyżowanie zamieniono na plac[4] i wybrukowano[5]. Po trzęsieniu ziemi w Lublanie w 1895 roku architekt Max Fabiani zaprojektował plac jako zbieg czterech ulic. W miejscu zniszczonych przez trzęsienie ziemi średniowiecznych domów wzniesiono miejskie pałace Frischa i Seuniga[1]. Pomiędzy ulicami Čopa i Wolfa znajduje się natomiast dom Hauptmanna, zbudowany w 1873 r. i odnowiony w pierwszej dekadzie XX w.[1] w stylu secesyjnym przez Cirila Metoda Kocha. W tym samym okresie w stylu secesyjnym odnowiono starszy dom Urbanca. W 1925 r., zbudowano secesyjny pałac Mayera[5]. Ostatnim znaczącym budynkiem wzniesionym przy placu był ukończony również w dwudziestoleciu międzywojennym dom handlowy Mayera w południowej części placu[5].

W latach 80., według projektu Edvarda Ravnikara, zmieniono formę zagospodarowania placu i nadać mu formę okręgu, a także wyłożyć go granitową kostką brukową, z wyznaczonym okręgiem i promieniście odchodzącymi liniami wykonanymi z macedońskiego marmuru siweckiego[3]. Ravnikar proponował również ustawienie na placu fontanny, ale koncepcja ta nie została zaakceptowana przez mieszkańców. W 1991 r. kompleks architektoniczny i urbanistyczny placu otrzymał status zabytku[4].

W 2007 r. centrum miasta zostało zamknięte dla ruchu samochodowego, co oznaczało utworzenie wokół placu Prešerena strefy dostępnej tylko dla pieszych.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Geopedia – interaktivni spletni atlas in zemljevid Slovenije [online], www.geopedia.si [dostęp 2021-04-07].
  2. Register nepremične kulturne dediščine [online], giskd2s.situla.org [dostęp 2021-04-07].
  3. a b Mihelič, Breda (1999). Prešernov trg v Ljubljani. Zbornik za umetnostno zgodovino (Nova vrsta), r.XXXV, s. 94-131.
  4. a b Register nepremične kulturne dediščine [online], giskd2s.situla.org [dostęp 2021-04-07].
  5. a b c Prešernov trg square [online], www.visitljubljana.com [dostęp 2021-04-07] (ang.).