Przejdź do zawartości

Rudolf Modrzejewski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rudolf Modrzejewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1861
Bochnia

Data i miejsce śmierci

26 czerwca 1940
Los Angeles

Most Fordoński im. Rudolfa Modrzejewskiego w Bydgoszczy
Tablica upamiętniająca nadanie Mostowi Fordońskiemu w Bydgoszczy imienia Rudolfa Modrzejewskiego
Most „Blue Water” nad rzeką St. Clair
Tablica na gmachu Szkoły Geodezyjno-Drogowej w Poznaniu – ul. Szamotulska 33

Rudolf Modrzejewski lub Ralph Modjeski (ur. 27 stycznia 1861 w Bochni, zm. 26 czerwca 1940 w Los Angeles) – polski[1] i amerykański inżynier, budowniczy linii kolejowych i mostów, pionier w budownictwie mostów wiszących.

Życie rodzinne

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Krakowie (według innych źródeł)[2] jako syn polskiej pary aktorskiej Heleny Modrzejewskiej i Gustawa Zimajera. Kiedy Rudolf miał 6 lat, ojciec, który wcześniej rozstał się z Heleną, porwał go i przez 3 lata trzymał w ukryciu. W wieku piętnastu lat Rudolf wraz z matką emigrował do USA. Obywatelstwo amerykańskie uzyskał podczas studiów w paryskiej École nationale des ponts et chaussées (Państwowej Szkole Dróg i Mostów), w 1883. Za pierwszym podejściem w 1880 roku nie udało mu się zdać egzaminów wstępnych (zajął 27. lokatę, a wolnych miejsc było 25). Zamierzał wówczas zostać pianistą – za młodu uczył się z Ignacym Janem Paderewskim. Ostatecznie został jednak przyjęty na tę prestiżową uczelnię rok później[3]. We Francji używał oficjalnie nazwiska Ralph Modjeski, skracając trudne do wypowiedzenia nazwisko Modrzejewski i czyniąc je łatwiejszym w artykulacji dla ludzi zachodu. Nigdy nie zerwał jednak swoich kontaktów z Polską – dużo pisał po polsku i wielokrotnie podkreślał polskie pochodzenie. Korespondencję w języku polskim kierowaną do kraju zawsze podpisywał pełnym polskim nazwiskiem Rudolf Modrzejewski. 28 grudnia 1885 roku wziął ślub z Felicją Bendą w polskim kościele katolickim w Nowym Jorku. Mieli trójkę dzieci: Feliksa, Marylę i Karola[4]. W 1931 roku małżonkowie rozwiedli się po trwającej od 1916 roku separacji. W tym samym roku siedemdziesięcioletni już Modrzejewski poślubił Virginię Mary Giblin, swoją dotychczasową kochankę[5].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Do USA wrócił z Paryża – ukończywszy tam studia z wyróżnieniem – w 1885 i podjął pracę inżyniera najpierw pod okiem konstruktora, „ojca budownictwa mostów amerykańskich”, George S. Morisona. W 1893 założył w Chicago własne biuro projektowe (istniejące do dziś pod nazwą Modjeski & Masters, po dołączeniu do niej w 1924 Franka M. Mastersa). W 1911 otrzymał doktorat inżynierii w Illinois State University, w 1922 Medal Franklina, w 1929 roku złoty Medal Johna Fritz'a.

Światowej sławy inżynier, budowniczy linii kolejowych i mostów. Pionier w budownictwie mostów wiszących. Zbudował prawie 40 mostów na największych rzekach Ameryki Północnej. Odegrał znaczącą rolę jako wychowawca następnych pokoleń amerykańskich konstruktorów i budowniczych mostów. Był pionierem praktycznego zastosowania w budowie mostów wiszących sprężystych stalowych pylonów, zamiast stosowanych wcześniej murowanych wież[6]. Ciężar mostów według tej konstrukcji w znacznej mierze wisiał nad wodą zamiast opierać się na podporach. Przy okazji 75 urodzin Modrzejewskiego w 1936 wartość zbudowanych przez niego mostów oszacowano na 200 mln dolarów[7]. Jego uczniem był m.in. twórca słynnego mostu Golden Gate w San FranciscoJoseph B. Strauss.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Kariera w datach

[edytuj | edytuj kod]
  • 1882–1885 – studia w École nationale des ponts et chaussées w Paryżu, którą kończy z wyróżnieniem,
  • 1885 – asystent konstruktora mostów – George’a S. Morisona(inne języki),
  • 1893 – własne biuro konstrukcyjne w Chicago,
  • 1902 – 1905 – przedsiębiorstwo Noble&Modejski realizuje projekt mostu w Thebes dla Southern Illinois and Missouri Company gdzie po raz pierwszy na tak dużą skalę używa do budowy przęseł betonu[11]
  • 1903 – prasa amerykańska uznaje Rudolfa Modrzejewskiego za najwybitniejszego specjalistę w dziedzinie budowy mostów, zostaje uznany przez stowarzyszenie techniczne ASCE za inżyniera roku,
  • 1911 – tytuł doktora inżynierii Uniwersytetu Stanu Illinois,
  • 1913 – rozprawa naukowa o projektowaniu wielkich mostów,
  • 1922 – medal Instytutu im. B. Franklina w Filadelfii,
  • 1929 – R. Modrzejewski zostaje laureatem John Fritz Gold Medal, najwyższego amerykańskiego odznaczenia w dziedzinie inżynierii,
  • 1929 – doktorat honoris causa Politechniki Lwowskiej.

Wybrane projekty

[edytuj | edytuj kod]

Na amerykańskich rzekach Modrzejewski wybudował ponad 30 mostów w tym m.in.:

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Modrzejewski zajmował się również teorią budownictwa mostowego. W Stanach Zjednoczonych opublikował na ten temat wiele książek i artykułów w tym m.in. klasyczną pozycję na ten temat poświęconą projektowaniu mostów. Wybrane publikacje:

  • Ralph Modjeski, St. Louis Electric Bridge Co, „The McKinley Bridge: Across the Mississippi River”, H. C. Sherman, 1919.
  • Ralph Modjeski, Frank M. Masters, Engineers. (New York, N.Y.), Ralph Modjeski, Frank M. Masters, Harrisburgh Bridge Company, „Market Street Bridge Over the Susquehanna River, Harrisburgh, Pennsylvania: Preliminary Report on Reconstruction”, The Firm, 1924.
  • Ralph Modjeski, Frank Milton Masters, The Louisville municipal bridge over the Ohio river between Louisville, Kentucky and Jeffersonville, Indiana, Uniwersytet Michigan.
  • Ralph Modjeski, Masters & Chase, Engineers, Ralph Modjeski, „Tacony-Palmyra Bridge Over the Delaware River Between Philadelphia, Penna. & Palmyra, N.J.:Preliminary Report to the Tacony-Palmyra Bridge Co”, The Firm.
  • Ralph Modjeski, „To the Joint Pacific Highway-Columbia Bridge Committee of Portland and Vancouver Commercial Clubs: A Report with Plans and Estimates for the Proposed Bridge Across the Columbia River Between Portland, Oregon, and Vancouver, Washington”, Author, 1912.
  • Ralph Modjeski, „A Report to the Mayor and City Council with Plans and Estimates for the Proposed Bridge Across the Willamette River at Portland, Oregon”, Author, 1908.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ralph Modjeski, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).
  2. Alan Jakman, Polak, który zbudował ponad 40 największych mostów w Ameryce. Poznajcie Rudolfa Modrzejewskiego [online], More Maiorum, 30 stycznia 2018 [dostęp 2020-04-27] (pol.).
  3. Mosty Ameryki. Historia Rudolfa Modrzejewskiego – odcinek 1 – Telemagazyn.pl [online], telemagazyn.pl [dostęp 2018-07-14] (pol.).
  4. Richard Weingardt: Engineering legends: great American civil engineers: 32 profiles of Inspiration and Achievement. American Society of Civil Engineers, 2005, s. 60. ISBN 978-0-7844-0801-8. [dostęp 2011-11-03].
  5. Agnieszka Niemojewska, Rudolf Modrzejewski: Budowniczy mostów w Ameryce, „Rzeczpospolita”, 22 czerwca 2017.
  6. Maciej Iłowiecki, Dzieje nauki polskiej, Warszawa: wyd. Interpress, 1981, s. 200, ISBN 83-223-1876-6, OCLC 830296583.
  7. Ralf Modrzejewski obchodził swe 75-lecie. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 25 z 1 lutego 1936. 
  8. Most Fordoński otrzyma imię Rudolfa Modrzejewskiego. [dostęp 2009-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-10)].
  9. Zespół Szkół Geodezyjno-Drogowych – Liceum Ogólnokształcące, Technikum, ZSZ, Szkoła Policealna – O szkole.
  10. Akty Prawne. uchwaly.um.wroc.pl. [dostęp 2019-05-01].
  11. Józef Głomb, Człowiek z pogranicza epok, Katowice: Wyd. Śląsk, 1981, ISBN 83-216-0165-0, OCLC 69452407.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Józef Głomb, Człowiek z pogranicza epok, Katowice: Wyd. Śląsk, 1981, ISBN 83-216-0165-0, OCLC 69452407.
  • plik PDF W.F. Durand, Biografical memoir of Ralph Modjeski, National Academy of Science of USA, 1944.
  • Maciej Iłowiecki, Dzieje nauki polskiej, Warszawa: wyd. Interpress, 1981, s. 200, ISBN 83-223-1876-6, OCLC 830296583.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]