Przejdź do zawartości

Salpida

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Salpy
Salpida[1]
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Podkrólestwo

tkankowce właściwe

Nadtyp

wtórouste

Typ

strunowce

Podtyp

osłonice

Gromada

sprzągle

Rząd

Salpida

Salpida (salpy)rząd osłonic z gromady sprzągli. Żyją w oceanicznym pelagialu. Salpy występują w formach osobniczych i kolonijnych. Do rzędu zalicza się obecnie 44 gatunki zwierząt[2].

Budowa

[edytuj | edytuj kod]
Schemat budowy przedstawiciela rzędu Salpida

Pojedyncze osobniki salp wahają się wielkością od kilku do kilkunastu centymetrów. Z przodu ciała każdego osobnika znajduje się syfon wlotowy, który prowadzi do jamy skrzelowej. W jamie występują dwie szpary skrzelowe pozbawione rzęsek, które przebijają ścianę gardzieli i prowadzą do położonego za nią atrium. Ciało salp otoczone jest pasami mięśniowymi, których skurcz powoduje przepompowanie wody z jamy skrzelowej do atrium, a następnie do położonego z tyłu ciała syfonu wylotowego. Strumień wody przepływającej przez gardziel i atrium umożliwia filtrację na rozpiętej w gardzieli sieci śluzowej oraz poruszanie się zwierzęcia na zasadzie odrzutu. U osobników rozmnażających się bezpłciowo na wentralnej stronie znajduje się stolon, na którym pączkują młode zooidy.

Rozmnażanie i rozwój

[edytuj | edytuj kod]

Zapłodnienie u salp ma charakter wewnętrzny i zachodzi w koszu skrzelowym osobnika płciowego (blastozooidu). Zapłodnione jajo rozwija się w atrium i jest odżywiane przez strukturę analogiczną do łożyska[3]. W wyniku embriogenezy powstaje pojedynczy oozooid. Osobnik ten nie posiada gonad i przez początkowy okres rozwoju odżywia się samodzielnie. Po wentralnej stronie oozooidu wykształca się stolon, przez który przebiegają cewka nerwowa, pasmo endodermy, boczne parzyste pasma mezodermy i pasmo pierwotnych komórek płciowych[3]. Z tych struktur wykształcają się tkanki rozwijających się na stolonie blastozooidów. Blastozooidy wykształcają kosz skrzelowy i gonady, lecz ogólnym pokrojem ciała przypominają oozooid. W pełni uformowana kolonia składa się z wielu złączonych dojrzałych płciowo blastozooidów.

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Salpy tworzą duże kolonie unoszące się w pelagialu wód oceanicznych. Na ich koszu skrzelowym od strony wewnętrznej znajduje się śluzowa sieć wydzielana przez endostyl, która służy odfiltrowywaniu z wody cząstek pokarmowych. Ponieważ oczka tej sieci mają około 1μm, salpy są w stanie odfiltrowywać z wody skrajnie małe komórki tworzące frakcję pikoplanktonu[4] (np. sinice z rodzajów Prochlorococcus i Synechococcus), która może stanowić ogromną część oceanicznej biomasy.

Żadne inne znane nauce zwierzęta nie są zdolne do pobierania tak małych komórek i przepływ biomasy od najliczniejszych producentów (sinic) musi się odbywać z wykorzystaniem dodatkowych poziomów troficznych (heterotroficznych jednokomórkowców). Omijając te etapy pośrednie salpy są zdolne do drastycznego zmniejszenia energii traconej z pierwotnej produkcji w łańcuchu pokarmowym.

W sprzyjających warunkach salpy, podobnie jak inne sprzągle, mogą bardzo szybko się namnażać bezpłciowo formując zakwity[5]. Po rozrodzie kolonie obumierają i opadają na dno, transportując duże ilości organicznego węgla do głębokich warstw oceanu. Dlatego też salpy pełnią istotną rolę w pompie biologicznej.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Salpida, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. World Register of Marine Species. [dostęp 2014-12-16]. (ang.).
  3. a b Thurston Lacalli. Tunicate tails, stolons, and the origin of the vertebrate trunk. „Biological Reviews of the Cambridge Philosophical Society”. 74, s. 177–198, 1999. DOI: 10.1111/j.1469-185X.1999.tb00185.x. 
  4. Q. Bone, C. Carre and P. Chang. Tunicate feeding filters. „Journal of the Marine Biological Association of the UK”. 83(05), s. 907-919, 2003. DOI: 10.1017/S002531540300804Xh. 
  5. Madin, L. P., Kremer, P., Wiebe, P. H., Purcell, J. E., Horgan, E. H. and Nemazie, D. A.. Periodic swarms of the salp Salpa aspera in the Slope Water off the NE United States: Biovolume, vertical migration, grazing, and vertical flux. „Deep Sea Research Part I: Oceanographic Research Papers”. 53(5), s. 804-819, 2006. DOI: 10.1016/j.dsr.2005.12.018.