Przejdź do zawartości

Stanisław Jan Witwicki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Jan Witwicki
ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data i miejsce urodzenia

ok. 1630
Smolnik

Data i miejsce śmierci

4 marca 1698
Warszawa

Miejsce pochówku

bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie

Biskup łucki
Okres sprawowania

1682-1688

Biskup poznański
Okres sprawowania

1688-1698

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

12 czerwca 1679

Sakra biskupia

brak danych

Stanisław Jan Witwicki herbu Sas[1] (ur. około 1630 w Smolniku, zm. 4 marca 1698 w Warszawie) – polski duchowny katolicki, biskup kijowski, łucki i poznański, kanonik gnieźnieński i warszawski, sekretarz królewski, rejent[2] kancelarii koronnej, opat komendatoryjny płocki, prepozyt w Ołyce[3], pisarz religijny.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się około roku 1630 jako syn Samuela i Anny z Rościeskich. Nauki pobierał w lubelskim i braniewskim kolegiach jezuickich, a następnie podjął studia w Rzymie i Paryżu (wg K. Niesieckiego), po których ukończeniu przyjął święcenia kapłańskie. Po powrocie do Polski został sekretarzem króla Jana II Kazimierza Wazy, a od roku 1665 pełnił też obowiązki kanonika gnieźnieńskiego, proboszcza-infułata ołyckiego i był (od roku 1676) opatem komendatoryjnym płockim. W międzyczasie otrzymał rejentostwo kancelarii królewskiej. Brał czynny udział w życiu politycznym, posłując m.in. do: Francji, Danii i cesarza Leopolda Habsburga.

12 czerwca 1679 roku prekonizowany został na ordynariusza kijowskiego, a od 25 maja 1682 został przeniesiony na biskupstwo łuckie. W 1685 roku założył Seminarium Duchowne w Janowie Podlaskim. 12 stycznia 1688 roku został biskupem Poznania. W rok później przeprowadził synod, występując w roli instygatora koronnego przeciwko Kazimierzowi Łyszczyńskiemu po ujawnieniu jego ateizmu. Domagał się dla niego kary śmierci[4]. Miał olbrzymie zasługi w rozwoju zakonu trynitarzy w Polsce[5]. 13 listopada 1697 roku, zgodnie z prawem kanonicznym uznał wizerunek Matki Bożej Skrzatuskiej za cudowny[6].

Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[7]. W 1697 roku był elektorem Augusta II Mocnego z województwa poznańskiego[8]. Zmarł 4 marca roku 1698 w Warszawie (Warszawa należała do diecezji poznańskiej), a jego zwłoki spoczęły w kolegiacie św. Jana Chrzciciela.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Ważniejsze dzieła

[edytuj | edytuj kod]
  • Nauka powołania do stanu duchownego i obowiązków chrześcijańskich, cz. 1-2, Warszawa 1684, drukarnia Pijarów; wyd. następne: Kraków 1751
  • Abrys doczesnej szczęśliwości, Warszawa 1685, drukarnia K. F. Schreiber; wyd. następne: Wilno 1748; Wilno 1754; pt. O szczęśliwości doczesnej pisma, Warszawa 1779
  • Opis podróży po Francji, Włoszech, Niemczech i Danii, rękopis w posiadaniu biskupa A. Krasińskiego zaginął (wiadomość podał H. Juszyński Dykcjonarz poetów polskich, t. 2, Kraków 1820, s. 336.
  • Od biskupa kujawskiego B. Madalińskiego z roku 1688, rękopisy (kopie) znajdowały się w Bibliotece Krasińskich nr 813.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Herbarz polski, t. IX, Lipsk 1842, s. 370.
  2. Nitecki nazywa rejentem urzędników, których literatura raczej nazywa regensami lub regentami
  3. Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 484-485.
  4. Wiesław Mercik, Bez płaszcza z gronostajów. Kraków 1988, s.80.
  5. Zakon Przenajświętszej Trójcy. [zarchiwizowane z tego adresu].
  6. Skrzatusz
  7. Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
  8. Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego [...], s. 1.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Krzysztof Rafał Prokop: Sylwetki biskupów łuckich. Biały Dunajec: Ostróg : "Wołanie z Wołynia", 2001. ISBN 83-911918-7-7.
  • Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 404-405
  • Wiesław Mercik: Bez płaszcza z gronostajów. Kościół a państwo i prawa człowieka. Kraków: KAW, 1988, s. tak. ISBN 83-03-02361-6.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]