Susan Sarandon

Susan Sarandon

Susan Sarandon (2016)
Imię i nazwisko	Susan Abigail Sarandon
Data i miejsce urodzenia	4 października 1946 Nowy Jork
Zawód	aktorka, aktywistka
Współmałżonek	Chris Sarandon (1967–1979; rozwód)
Lata aktywności	od 1970
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Susan Abigail Sarandon (de domo Tomalin; ur. 4 października 1946 w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka i aktywistka społeczna. Laureatką różnych wyróżnień, w tym Oscara, nagrody BAFTA i nagrody Gildii Aktorów Ekranowych, a także nominacji do Emmy, sześciu nagród Primetime Emmy i dziewięciu Złotych Globów^[1].

5 sierpnia 2002 otrzymała własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6801 Hollywood Boulevard^[2][3].

Susan Sarandon to również działaczka społeczna i polityczna, w 1999 została mianowana ambasadorem dobrej woli UNICEF^[4] i w 2006 otrzymała nagrodę humanitarną Action Internationale Contre la Faim^[5].

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w Jackson Heights w Queens w stanie Nowy Jork w rodzinie rzymskokatolickiej jako najstarsze z dziewięciorga dzieci Lenory Marie (z domu Criscione) i Phillipa Leslie Tomalina, dyrektora ds. reklamy, producenta telewizyjnego i byłego piosenkarza w nocnych klubach^[6]. Miała czterech braci – Phillipa Leslie Jr., Terry’ego, Timothy’ego i O’Briana oraz cztery siostry – Meredith, Bonnie Priscille, Amandę i Melissę^[7]. Jej matka była pochodzenia włoskiego, jej przodkowie pochodzili z rejonów Toskanii i Sycylii, a ojciec miał korzenie angielskie, irlandzkie, niemieckie i walijskie z Bridgend^[8].

Kiedy miała cztery lata, jej rodzina przeniosła się do Stephenville w New Jersey. W 1960 ukończyła Saint Francis Grammar School w Metuchen^[9]. W 1964 ukończyła Edison High School w Edison Township, gdzie w 1962 dołączyła do zespołu i grupy tanecznej, która zabawiała chore dzieci w pobliskim szpitalu rehabilitacyjnym. Jako uczennica liceum zagrała główną rolę w przedstawieniu Lady Precious Stream. Jako maturzystka zagrała tytułową bohaterkę w komedii Moja siostra Eileen, zdobywając wzmianki w lokalnych gazetach. W 1964 został wprowadzony do National Honor Society^[10]. W latach 1964–1968 uczęszczała na Katolicki Uniwersytet Ameryki, uzyskując tytuł licencjata w dziedzinie teatru^[11]. W trakcie studiów i wkrótce po nich utrzymywała się z opróżniania basenów w szpitalu, strzyżenia włosów, sprzątania domów i pracy jako operator centrali telefonicznej^[12]. Była modelką nowojorskiej agencji Ford Models^[13].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

W 1968 wspólnie z ówczesnym mężem Chrisem Sarandonem pojawiła się na scenie w Wayside Theatre w Middletown w Wirginii. Po raz pierwszy wystąpiła przed kamerą w roli Melissy Compton w dramacie Johns G. Avildsens Joe (1970)^[14] z Peterem Boyle. Od 30 marca 1970 do 1971 grała postać Sarah Fairbanks w operze mydlanej ABC Inny świat (A World Apart). W operze mydlanej CBS Search for Tomorrow (1972) wystąpiła w roli Patrice Kahlman. W 1972 trafiła na Broadway w sztuce Gore’a Vidala Wieczór z Richardem Nixonem i...^[15]. Po występie w dramacie George’a Roy Hilla Wielki Waldo Pepper (1975) u boku Roberta Redforda, została obsadzona w głównej roli żeńskiej Janet Weiss w kultowym musicalu Jima Sharmana The Rocky Horror Picture Show (1975). W dramacie Louisa Malle’a Ślicznotka (1978) zagrała prostytutkę wychowującą swoją córkę w domu publicznym.

Była dwukrotnie nominowana do nagrody Drama Desk na off-Broadwayu za kreację Maude Mix w spektaklu Kilka białych piskląt siedzi i rozmawia (1980) i za rolę Marjorie, ofiary gwałtu, która odwraca sytuację od napastnika i przejmuje kontrolę w przedstawieniu Skrajności (Extremities, 1982)^[16]. Kreacja kelnerki Sally Matthews z Saskatchewan w Kanadzie, pracującej w barze z ostrygami w kasynie w Atlantic City w dramacie kryminalnym Louisa Malle’a Atlantic City (1980) przyniosła jej nominację do Oscara^[17]. W horrorze Tony’ego Scotta Zagadka nieśmiertelności (1983) wystąpiła w scenie miłości lesbijskiej z Catherine Deneuve, co sprawiło, że wielu widzów wychodziło z kina oburzonych^[18].

Kolejne lata przyniosły kolejne sukcesy. W czarnej komedii fantasy George Miller Czarownice z Eastwick (1987) wcieliła się w postać nauczycielki muzyki Jane Spofford, która podobnie jak jej dwie przyjaciółki (Cher i Michelle Pfeiffer), jest uwodzona przez demonicznego Darryla Van Horne’a (Jack Nicholson)^[19]. Na planie komedii romantycznej Byków z Durham (1988), gdzie została obsadzona w roli nauczycielki języka angielskiego Annie Savoy, byłej cheerleaderki, poznała swojego życiowego partnera, aktora Tima Robbinsa. Prawdziwym sukcesem artystycznym była rola twardej kelnerki z zatłoczonej knajpki Louise Sawyer, która wspólnie z przyjaciółką (Geena Davis) wybierały się na weekendowy wypad, w dramacie Ridleya Scotta Thelma i Louise (1991), za którą po raz drugi nominowana do Oscara i dostała włoską nagrodę David di Donatello dla najlepszej aktorki zagranicznej. Kolejną nominację do Oscara i Złotego Globu dostała za rolę Michaela Odone, matki kilkuletniego Lorenza w opartym na autentycznej historii dramacie George’a Millera Olej Lorenza (1992) z Nickiem Nolte. W 1995 ponownie była nominowana do Oscara i otrzymała nagrodę BAFTA po tym jak wystąpiła w roli adwokat Reggie Love w dramacie sądowym Joela Schumachera Klient (1994). Została uhonorowana statuetką Oscara za rolę zakonnicy Helen Prejean w dramacie Tima Robbinsa Przed egzekucją (1995)^[20].

Aktywizm[edytuj | edytuj kod]

Susan Sarandon jest jedną z najbardziej aktywnych aktorek Hollywood. Oprócz pracy na planie zajmuje się organizacją wielu przedsięwzięć na cele charytatywne. Szczególną uwagę zwraca na osoby chore na AIDS. W 1993 roku w trakcie uroczystości wręczania Oscarów poświęciła im nawet krótką przemowę, czym zjednała sobie nie tylko podziw, ale i poparcie ze strony wielu ludzi kina. W czasie operacji „Pustynna Burza” otwarcie krytykowała prezydenturę Busha i wojnę w Zatoce. Jest także działaczką na rzecz osób ze środowiska LGBT. Brała udział w reklamie „Love is Love is Love”, promującej LGBT.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1965, gdy uczęszczała na Katolicki Uniwersytet Ameryki, poznała o 4 lata starszego studenta, Chrisa Sarandona. 16 września 1967 zawarli związek małżeński. Rozstali się w 1970, ale formalny rozwód wzięli dopiero 9 lat później, 20 września 1979. W latach 1978–1980 jej partnerem był reżyser Louis Malle. W latach 1984–1988 była w związku z włoskim reżyserem Franco Amurrim, z którym ma córkę Evę Amurri (ur. 15 marca 1985), również będącą aktorką. W latach 1988–2009, przez 23 lata była związana z młodszym o 12 lat aktorem Timem Robbinsem. Para ma dwóch synów: Jacka Henry’ego (ur. 1989) i Milesa (ur. 1992). W latach 2010–2015 jej partnerem był młodszy o 31 lat producent filmowy Jonathan Bricklin^[21]

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Filmy fabularne[edytuj | edytuj kod]

Seriale telewizyjne[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Portret na życzenie: Susan Sarandon. „Film”. nr 37/1989 (2097) (XLIV), s. 22, 1989-09-24. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
• Portret na życzenie: Susan Sarandon. „Film”. nr 1/1992 (2216) (XLVII), s. 30, 1992-01-05. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Susan Sarandon w bazie IMDb (ang.)
• Susan Sarandon w bazie Filmweb
• Susan Sarandon w bazie Notable Names Database (ang.)
• Susan Sarandon w bazie Discogs.com (ang.)