Sygnet

Pieczęć sygnetowa odciśnięta w laku (herb meksykańskiej rodziny Fonseca Padilla)

Sygnet (fr. signet, łac. signum „znak”) – ozdobny pierścień, przeznaczony głównie dla mężczyzn, służący jako pieczęć do laku^[a]. Na oczku ma wygrawerowany wizerunek herbu lub monogram. Współcześnie używany zazwyczaj jako element męskiej biżuterii.

W historycznej tradycji

Początki sygnetu wiążą się z rzymskim zwyczajem używania pierścienia osobistego (anulus signatoris), którym uwierzytelniano listy. Od XII stulecia używany był przez możnowładców, a później także przez szlachtę do zamykania korespondencji osobistej. Szczególnym przykładem tradycyjnego sygnetu jest pontyfikalny pierścień papieski, znany pod nazwą Pierścienia Rybaka i spełniający funkcję osobistej pieczęci papieża.

Cechy fizyczne

Oczko sygnetów herbowych wykonane jest na ogół z kamienia szlachetnego, obrabianego w technice intaglio. W Polsce międzywojennej najpopularniejszym materiałem do tego celu był niezbyt twardy i dość łatwy w obróbce krwawnik (minerał ten barwy stalowo-szarej, nazwę swoją zawdzięcza pozostawianiu czerwonawej smugi przy potarciu o papier). Do wyrobu sygnetowych pieczęci stosowano również inne kamienie szlachetne jak dwuwarstwowy onyks czy karneol bądź heliotrop. Ponadto tłoki pieczętne często grawerowane były w metalu, z którego wykonano sam pierścień.

Cechy użytkowe

W Polsce noszony przez szlachtę na palcu serdecznym lewej dłoni^[3]. Zwyczaj angielski nakazuje noszenie sygnetu na małym palcu.

Szczególnie w USA popularne jest noszenie przez mężczyzn sygnetów z symbolami ukończonych prestiżowych szkół lub jednostek wojskowych, w których odbyli służbę.

Wyróżnikiem i cechą niezbędną sygnetu jest jego funkcja jako pieczęci. Potocznie jednak sygnetami nazywa się także męskie pierścienie bez wygrawerowanego znaku właściciela, zwane wówczas „sygnetami ślepymi” albo pogardliwie „ślizgawką”.

Uwagi

↑ Słowo „sygnet” może oznaczać też sygnet drukarski, tj. godło drukarni albo wydawcy umieszczane na okładce lub stronach informacyjnych książki^[1]^[2].

Przypisy

↑ Witold Doroszewski (red.): sygnet. Słownik języka polskiego PWN, 1958–1969. [dostęp 2013-09-22].
↑ sygnet. Słownik języka polskiego PWN. [dostęp 2013-09-22].
↑ Dlatego starożytni Rzymanie nazywali go digitus annularis – palec pierścienny (W. Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Rytm, 2003, s. 909)

Bibliografia

Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik sztuk plastycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993, s. 291. ISBN 83-214-0590-8.

Linki zewnętrzne

M.M.Wiszowaty, Jak to się robi (I): rzecz o sygnetach herbowych, Armaria.info (Sztuka Heraldyka Monarchia Etykieta Szlachta Ceremoniał), 31.5.2020.

[3] Słowo „sygnet” może oznaczać też sygnet drukarski, tj. godło drukarni albo wydawcy umieszczane na okładce lub stronach informacyjnych książki^[1]^[2].

[Doroszewski-1] Witold Doroszewski (red.): sygnet. Słownik języka polskiego PWN, 1958–1969. [dostęp 2013-09-22].

[SJP-2] sygnet. Słownik języka polskiego PWN. [dostęp 2013-09-22].

[4] Dlatego starożytni Rzymanie nazywali go digitus annularis – palec pierścienny (W. Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Rytm, 2003, s. 909)

[a]