Przejdź do zawartości

Timothy Dalton

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Timothy Dalton
Ilustracja
Timothy Dalton, Amsterdam 1987
Imię i nazwisko

Timothy Peter Dalton

Data i miejsce urodzenia

21 marca 1946
Colwyn Bay, Conwy

Zawód

aktor

Lata aktywności

od 1964

podpis

Timothy Peter Dalton[1] (ur. 21 marca 1946 w Colwyn Bay w Walii) – brytyjski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, znany przede wszystkim jako czwarty oficjalny odtwórca roli superagenta 007 Jamesa Bonda w filmach: W obliczu śmierci (1987) i Licencja na zabijanie (1989)[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Colwyn Bay w Walii, w hrabstwie Conwy jako najstarszy z piątki dzieci Dorothy Scholes i Petera Daltona Leggetta[3]. Jego ojciec był kapitanem Special Operations Executive[4] i pracował też w branży reklamowej[5]. Jego dziadkowie byli artystami wodewilu[5]. Kiedy miał szesnaście lat, po obejrzeniu Makbeta w londyńskim The Old Vic, postanowił zostać aktorem.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Studiował przez dwa lata w Royal Academy of Dramatic Art (Królewskiej Akademii Sztuk Dramatycznych) w Londynie i występował w zespole artystycznym National Youth Theatre, z którym odbył tournée po Australii[5]. W Birmingham Repertory Theatre w Birmingham zwrócił na siebie uwagę w przedstawieniu G.B. Shawa Święta Joanna, a później jako członek Royal Shakespeare Company (RSC) odniósł sukces w tragedii szekspirowskiej Romeo i Julia.

Debiutował na szklanym ekranie jako Diomedes w telewizyjnej ekranizacji tragedii szekspirowskiej BBC Troilus i Kresyda (Troilus and Cressida, 1966). Uwagę szerszej widowni zwrócił na siebie jako Peter w serialu Sat'day While Sunday (1966) z Malcolmem McDowellem i po tym, jak wcielił się w postać króla Filipa II w dramacie historycznym Anthony’ego Harveya Lew w Zimie (The Lion in Winter, 1968) u boku Petera O’Toole, Katharine Hepburn i Anthony’ego Hopkinsa.

Kolejne role grał przed kamerą filmową ubrany w stroje historyczne: Cromwell (1970) jako książę Rupert, adaptacji filmowej powieści Emily Jane Brontë Wichrowe Wzgórza (Wuthering Heights, 1970) jako Heathcliff, Maria, królowa Szkotów (Mary, Queen of Scots, 1972) jako szkocki książę Lord Henry Darnley, serial BBC Dziwne losy Jane Eyre (Jane Eyre, 1983) wg powieści Charlotte Brontë jako Edward Rochester i Kleopatra (Cleopatra, 1999) w roli rzymskiego cesarza Juliusza Cezara. Jego pierwszym amerykańskim filmem była komedia muzyczna Sextette (1978) z Mae West. Pojawił się także w jednym z odcinków serialu ABC Aniołki Charliego (1979) w roli milionera, playboya i złodzieja klejnotów, w którym zakochuje się Jill Munroe (Farrah Fawcett).

Rozgłos przyniosły mu też takie filmy jak: Agata (Agatha, 1979) jako pułkownik Archibald „Archie” Christie, Flash Gordon (1980) jako książę Barin, Looney Tunes znowu w akcji (Looney Tunes back in action, 2003) jako Damian Drake oraz miniseriale CBS: Córka Mistrala (Mistral's Daughter, 1984) wg powieści Judith Krantz jako pułkownik Francis Burke i Grzechy (Sins, 1986) jako Edmund Junot, brat głównej bohaterki granej przez Joan Collins, i Scarlett (1994), ekranizacji powieści Alexandry Ripley, będącej sequelem do słynnego dzieła Margaret Mitchell Przeminęło z wiatrem, jako Rhett Butler.

Rola Jamesa Bonda

[edytuj | edytuj kod]

Kiedy Roger Moore rozstał się z rolą Bonda po Zabójczym widoku, 007 miał zostać Pierce Brosnan, jednak nie pozwoliły mu na to umowy kontraktowe. Wtedy rolę zaproponowano Daltonowi[6].

Dalton znacznie zmienił postać Jamesa Bonda, upodobniając jego kinowy wizerunek do książkowego. Aktor publicznie oświadczył, że chce zbliżyć graną przez siebie postać do wizerunku, jaki nadał jej Ian Fleming w swych powieściach. Według części fanów kreacja Daltona uchodzi za najbardziej zbliżoną do pierwowzoru literackiego.

Film W obliczu śmierci z 1987 roku cechował się zarówno szybką akcją, jak i romantyczną fabułą, nie widzianą od czasów W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości[6].

Dwa lata późniejsza Licencja na zabijanie opowiadała o brutalnym ataku na starego przyjaciela Bonda - Felixa Leitera. Filmowi podniesiono kategorie wiekowe ze względu na brutalne sceny palenia żywcem czy zjadania ludzi przez rekiny. Przeciwnikiem agenta był baron narkotykowy. Bondowi odebrano pozwolenie na zabijanie, więc zabijając, popełnia przestępstwa. Ze względu na słabą kampanię reklamową film nie zarobił zbyt dużo[6].

W 1994 roku po ukończeniu zdjęć do miniserialu Scarlett Dalton ogłosił, że nie wcieli się więcej w rolę Jamesa Bonda. W następnym filmie zastąpił go Pierce Brosnan[6].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1971–1986 był związany z Vanessą Redgrave[7]. Spotykał się także z Kate Fitzpatrick (1972) i Whoopi Goldberg (1990-91)[8]. Ze związku z pieśniarką Oksaną Grigorievą (1995-2007) ma syna Alexandra Petera Daltona (ur. 7 sierpnia 1997)[9][10].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Rok Film Rola Reżyser
1968 Lew w zimie (The Lion in Winter) Filip II August Anthony Harvey
Trzy księżniczki (The Three Princes) Ahmed Mark Cullingham
1970 Cromwell Rupert Reński Ken Hughes
Wichrowe Wzgórza (Wuthering Heights) Heathcliff Robert Fuest
Giochi particolari Mark Franco Indovina
1971 Maria, królowa Szkotów (Mary, Queen of Scots) Lord Henry Darnley Charles Jarrott
1975 Spirala śmierci (Permission to Kill) Charles Lord Cyril Frankel
1978 Sekstet (Sextette) Sir Michael Barrington Ken Hughes
El hombre que supo amar Juan di Dios Miguel Picazo
1979 Agata (Agatha) pułkownik Archibald Christie Michael Apted
The Flame Is Love (TV) Marquis de Guaita Michael O’Herlihy
1980 Flash Gordon książę Barin Mike Hodges
1981 Chanel – Samotność nr 5 (Chanel Solitaire) Boy Capel George Kaczender
1983 Antoniusz i Kleopatra (Antony and Cleopatra) Marek Antoniusz Lawrence Carra
1984 Dziedzic z Ballantrae (The Master of Ballantrae, TV) Francis Burke Douglas Hickox
1985 Florence Nightingale (TV) Richard Milnes Daryl Duke
Doktor i diabły (The Doctor and the Devils) dr Thomas Rock Freddie Francis
1987 W obliczu śmierci (The Living Daylights) James Bond John Glen
1988 Jastrzębie (Hawks) Bancroft Robert Ellis Miller
1989 Brenda Starr Basil St. John
Licencja na zabijanie (Licence to Kill) James Bond John Glen
1990 Królewska faworyta (La Putain du roi) król Wiktor Amadeusz II Axel Corti
1991 Człowiek rakieta (The Rocketeer) Neville Sinclair Joe Johnston
1994 Wejść między lwy (Lie Down with Lions, TV) Jack Carver Jim Goddard
Nagi w Nowym Jorku (Naked in New York) Elliot Price Daniel Algrant
1995 Wyspa łosi (Salt Water Moose) Lester Parnell Stuart Margolin
1997 Piękna i Borys Bestia (The Beautician and the Beast) Borys Pochenko Ken Kwapis
Rafa (The Reef, TV) George Darrow Robert Allan Ackerman
Ostatni przyjaciel (The Informant) D.C.I. Rennie Jim McBride
1999 Ludzie mafii (Made Men) szeryf Dex Drier Louis Morneau
2000 Gorzka melodia (Time Share) Matthew „Matt” Farragher Sharon von Wietersheim
Opętanie (Possessed, TV) ks. Willam Bowden Steven E. de Souza
2001 Bandyci (American Outlaws) Allan Pinkerton Les Mayfield
2003 Looney Tunes znowu w akcji (Looney Tunes: Back In Action) Damien Drake Joe Dante
2006 Opowieści Ziemiomorza (Gedo senki) głos w wersji ang. Gorō Miyazaki
2007 Hot Fuzz – Ostre psy Simon Skinner Edgar Wright
2010 Turysta (The Tourist) nadinspektor Jones Florian Henckel von Donnersmarck
Toy Story 3 Pan Pricklepants Lee Unkrich
2012 Dzwoneczek i sekret magicznych skrzydeł Lord Milori (głos) Bradley Raymond
2019 Toy Story 4 Pan Pricklepants Josh Cooley

Seriale TV

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł Rola
1967 Sat'day While Sunday Peter
1969 Judge Dee: A Place of Great Evil
1970 Play of the Month: Five Finger Exercise
1971 Play of the Month: Candida
1978 Centennial Oliver Seccomb
1979 The Flame Is Love Marquis de Guaita
1979 Aniołki Charliego (Charlie’s Angels) Damien Roth
1983 Jane Eyre Edward Fairfax Rochester
1984 Córka Mistrala (Mistral's Daughter) Perry Kilkullen
1985 Faerie Tale Theatre: The Emperor's New Clothes Narrator (głos)
1986 Grzechy (Sins) Edmund Junot
1992 Tales from the Crypt: Werewolf Concerto lokaj
1992 Umrzeć to za mało (Framed) Eddie Myers
1993 In the Wild: In Search of Wolves Narrator
1994 Scarlett Rhett Butler
1998 Stories from My Childhood książę Guidon (głos)
1998 ESU Emergency Services Unit Narrator
1999 Kleopatra (Cleopatra) Juliusz Cezar
2004 Dunkirk Narrator
2005 Herkules (Hercules) Amphitryon
2006 Agatha Christie: Panna Marple Clive Trevelyan
2008 Unknown Sender: If You're Seeing This Tape... Miles
2009–2010 Doktor Who Lord President of the Time Lords / narrator
2010–2011 Chuck Alexei Volkoff/Hartley Winterbottom
2013 Toy Story: Horror Pan Pricklepants (głos)
2014–2016 Dom grozy (Penny Dreadful) sir Malcolm
2014 Toy Story: Prehistoria Pan Pricklepants (głos)
2019–2023 Doom Patrol Chief

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Timothy Dalton. Listal. [dostęp 2017-08-05]. (ang.).
  2. Timothy Dalton. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-08-05]. (ang.).
  3. Timothy Dalton What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-08-05]. (ang.).
  4. Timothy Dalton Biography (1946-). Film Reference. [dostęp 2017-08-05]. (ang.).
  5. a b c Timothy Dalton. ČSFD.cz. [dostęp 2017-08-05]. (cz.).
  6. a b c d Artista Timothy Dalton (21 de Março de 1946). Filmow. [dostęp 2017-08-05]. (port.).
  7. Excerpts from Vanessa Redgrave's Autobiography. OoCities. [dostęp 2012-08-11]. (ang.).
  8. Timothy Dalton Dating History. FamousFix. [dostęp 2017-08-05]. (ang.).
  9. Oksana Grigorieva w bazie IMDb (ang.)
  10. Melody Chiu (2010-07-16): Oksana Grigorieva Leans on Her Ex Timothy Dalton for Support. People. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]