Jump to content

Amarna

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Amarna ishte sinonimik me Akhetaten, kryeqytetin egjiptian të faraonit Amenofis IV (Akhenaten) dhe pasardhësve të tij (rreth 1375-60).

Amarna është e njohur për letrat e Amarnës – letërkëmbim ndërmjet vasalëve kananas dhe zotërinjve të tyre egjiptianë. Në këtë letërkëmbim zbulohen intrigat ndërmjet sheteve qytetërore dhe hitasve. Gjithashtu bëhet fjalë për popullin që quhet Hapiru që disa ekspertë identifikojnë me hebrenjtë, dhe që i sulmojnë këto qytete. Por ky identifikim varet nga datimi i këtyre letrave. Letrat e Tell El Amarnës (korespondencë mes vasalëve kananas dhe zotërinjve të tyre egjiptianë) siç duket, pajtohen me kohën e Pushimit të Palestinës nga ana e izraelitëve në 1400. Ky datim pajtohet gjithashtu me dëshmitë arkeologjike dhe shpjegimet biblike. Në këto letra lutet shumë për ndihmë (posaçërisht për harkëtarët), sepse po i sulmonte një popull me emrin hapiru (d.m.th. hebrenjtë). Qytetet e përmendura në këtë korrespondencë janë pikërisht ato qytete, të cilat Joshua i pushtoi vetëm më vonë. Joshua, në njerën nga këto letra, është përmendur edhe me emër. Në një letër tjetër marrim vesh se një nga mbretërit vasalë që mbretëronte në qytetin e Shehemit u bë tradhtar dhe tokën e tij e vuri në dispozicion të hebrenjve. Është kuptimplotë që ceremonia e ripërtëritjes së besëlidhjes në fund të librit të Joshuas ndodhi pikërisht në këtë krahinë, afër Shehemit, midis dy kodrave të Evalit dhe Gerizimit. Atje ende qëndron edhe përmendorja e ngritur nga Joshua.