Pumunta sa nilalaman

Kastanyo (hazel)

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Para sa ibang gamit, tingnan ang kastanyo (paglilinaw).

Kastanyo
Klasipikasyong pang-agham e
Kaharian: Plantae
Klado: Tracheophytes
Klado: Angiosperms
Klado: Eudicots
Klado: Rosids
Orden: Fagales
Pamilya: Betulaceae
Subpamilya: Coryloideae
Sari: Corylus
L.
Species

Tingnan ang teksto

Ang kastanyo (Kastila: castaño; Ingles: hazel o Corylus) ay isang uri ng puno o bunga nito.[1] Ibinibilang ang mga puno at palumpong na ito sa pamilyang Betulaceae[2][3][4][5] bagaman inilalagay din sila ng ibang mga botaniko sa pamilya ng mga Corylaceae.[6][7]

May 14 hanggang 18 espesye ang mga kastanyo, na kabilang ang mga sumusunod:[4][8][9][10] Pinagsama-sama ang mga uri ayon sa ibaba:

Mayroon ding mga hybrid, na maaaring lumitaw sa pamamagitan ng pagsasanib ng dalawang uri mula sa loob ng bahagi ng mga genus, katulad ng: Corylus × colurnoides (C. avellana × C. colurna).

Mga dahon at maning bunga ng Turkish Hazel. Suriin ang mga matutulis na kabalatan (husk) na nakapaligid sa mga mani.
Mga mani ng kastanyo (hazelnut).

Nakakain ang mga mani ng lahat ng mga kastanyo. Pinakamadalas na itinatanim ang pangkaraniwang kastanyo oara sa mga bungang-mani nito na sinusundan ng Filbert. Inaani rin ang mga maning bunga ng ibang mga uri, subalit bukod sa dalawang nabanggit, wala nang ibang masasabing may kahalagahang pangkalakal.[5]

May ilang mga cultivar ng Common Hazel at Filbert na inaalagaan upang maging mga halamang pandekorasyon (ornamental plant) para sa mga hardin, kabilang na ang mga may mga balu-baluktot na mga katawan. Halimbawa ng mga ito ang C. avellana 'Contorta' (na mas kilala sa pangalang "Harry Lauder's walking stick" dahil sa kaniyang itsura); ang mga may lumuluhang mga sanga katulad ng C. avellana 'Pendula'); at ang mga may purpurang dahon, tulad ng C. maxima 'Purpurea'.

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. Diksyunaryong Tagalog-Ingles ni Leo James English, Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas, Maynila, ipinamamahagi ng National Book Store, may 1583 na mga dahon, ISBN 971910550X
  2. Germplasm Resources Information Network: Corylus Naka-arkibo 2009-01-14 sa Wayback Machine.
  3. Chen, Z.-D. et al. (1999). Phylogeny and evolution of the Betulaceae as inferred from DNA sequences, morphology, and paleobotany. Amer. J. Bot. 86: 1168–1181. Available online.
  4. 4.0 4.1 Rushforth, K. (1999). Trees of Britain and Europe. Collins ISBN 0-00-220013-9.
  5. 5.0 5.1 Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.
  6. Bean, W. J. (1976). Trees and Shrubs Hardy in the British Isles 8th ed., vol. 1. John Murray ISBN 0-7195-1790-7.
  7. Erdogan, V. & Mehlenbacher, S. A. (2002). Phylogenetic analysis of hazelnut species (Corylus, Corylacae) based on morphology and phenology. Sist. Bot. Dergisi 9: 83–100.
  8. Kew Checklist: Corylus[patay na link]
  9. Mga halaman sa Tsina: Corylus
  10. Mga halaman mula sa Hilagang Amerika: Corylus