Gaan na inhoud

John Adams

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
John Adams
2de President van die Verenigde State
Ampstermyn 4 Maart 17974 Maart 1801
Voorganger George Washington
Opvolger Thomas Jefferson
Geboortedatum 30 Oktober 1735
Geboorteplek Quincy, Massachusetts, V.S.A
Sterftedatum 4 Julie 1826
Sterfteplek Quincy, Massachusetts, V.S.A
Eerste Dame Abigail Adams
Politieke party Federalist
Visepresident Thomas Jefferson
Handtekening

John Adams (30 Oktober 1735 - 4 Julie 1826) was die tweede president van die Verenigde State van Amerika, 'n amp wat hy beklee het nadat hy ook werksaam was as die eerste visepresident van die V.S.A (1789-1797). Tesame met Benjamin Franklin, Thomas Jefferson, Robert R. Livingston en Roger Sherman was Adams een van die opstellers van die Amerikaanse Onafhanklikheidsverklaring. Hy was in 1785 die eerste ambassadeur van die V.S.A. in Engeland. Danksy 'n uitsonderlik goeie opvoeding was Adams 'n besonderse politieke teoretikus, en staan sy staatkundige oortuigings vandag nog sentraal tot die Amerikaanse republikeinse idee. Adams se eggenote Abigail Adams was 'n raadgewer en handlanger vir haar man en hulle briewe is merkwaardig vir die diepte waarin die politiek van die dag wedersyds bespreek word. Hulle seun John Quincy Adams was boonop nog ook die sesde President van die Verenigde State.

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Adams is die oudste van drie seuns van John Adams, Sr. en Susanna Boylston. Sy geboorteplek, Quincey, Massachusetts, maak deel uit van die Adams Historical National Park.

In 1751, op die ouderdom van sestien, het Adams by Harvard College gestudeer. Nadat hy sy graad ontvang het was sy besluit eers om as onderwyser te werk voordat hy hom tot die regspraktyk aangewend het. Sy werk as regspraktisyn sou hom aanhoudend in kontak bring met wetlike vraagstukke wat te doen gehad het met die status en regte van die Amerikaanse kolonies. As leier het sy invloed reeds vroeg ontluik uit sy werk as konstitusionele regspraktisyn tesame met sy breedvoerige analise van historiese voorbeelde. Hy was nooit 'n gewilde leier nie en het dikwels gevind dat sy inherente twissoekerigheid die vordering van sy loopbaan gestrem het.

Op 25 Oktober 1764, is Adams getroud met Abigail Smith. Die egpaar se kinders was Abigail, John Quincey, Charles, Thomas Boylston, en Elizabeth.

Loopbaan voor die Opstand

[wysig | wysig bron]

Teenstander van die Stempelwet 1765

[wysig | wysig bron]

Adams was 'n teenstander van die Stempelwet 1765, wat deur die Britse Parlement ingebring is sonder om enige Amerikaanse wetgewende liggame te raadpleeg. Hierdie wet het die kolonies van Britse Amerika genoodsaak om belasting te betaal op gedrukte papier soos wetlike dokumente, koerante en tydskrifte. Drukkerye moes papier gebruik wat 'n spesifieke amptelike stempel gedra het, sodat die ontvangste van hierdie vorm van belasting kon help om Britse troepe in Noord-Amerika te onderhou. In vier artikels vir die Boston Gazette het Adams geskryf hoe die Stempelwet kolonialiste van twee regte as Engelse burgers ontneem het: om slegs met inwilliging belasting te betaal en om deur 'n jurie van gelykes veroordeel te word.

Bostonslagting

[wysig | wysig bron]

Nadat Britse soldate vyf burgerlikes in die berugte Bostonslagting van 1770 doodgemaak het was Adams gevra om as hul regsverteenwoordiger op te tree. Ses van die soldate is vrygespreek terwyl twee skuldig bevind is aan mansslag. Adams se betrokkenheid by die hofsaak het hewige kritiek teen hom ontketen, maar hy het volgehou dat die Britse soldate 'n regverdige kans tot verdediging verdien.

Redetwis oor Parlementêre gesag

[wysig | wysig bron]

In 1772 was Adams betrokke by 'n publieke redetwis rondom die gesag wat die Britse Parlement oor die Amerikaanse kolonies gehad het. Met sy uitsonderlike kennis van Engelse en koloniale wetsgeskiedenis het Adams geargumenteer dat provinsiale wetgewers toesig moes hou oor hul eie sake, en dat die enigste verbintenis tussen kolonies en die Britse Ryk deur die persoon van die koning was.

Kontinentale Kongres en Onafhanklikheid

[wysig | wysig bron]
Declaration of Independence is 'n uitbeelding van die komitee wat die Onafhanklikheidsverklaring aan die Tweede Kontinentale Kongres oorhandig het vir goedkeuring. Adams staan in die middel met sy hand op sy heup.

Adams was 'n verteenwoordiger van die kolonie Massachusetts by beide die eerste en tweede Kontinentale Kongresse wat tussen 1774 en 1777 plaasgevind het.

As een van die vernaamste rolspelers in die Onafhanklikheidsverklaring het Adams dit uiteindelik help regkry dat 'n verenigde Amerika wegbreek van Brittanje. Terwyl Thomas Jefferson die grootste deel van die verklaring geskryf het, was dit Adams wat as vroedmeester opgetree het en ondersteuning daarvoor help werf het onder die versamelde kongresmanne. Die uiteindelike resolusie is op Julie 2, 1776 aanvaar.

Met 'n doel daargestel om die kolonies te verenig het Adams in Junie 1775 vir George Washington genomineer as opperbevelhebber van die weermag wat in Boston gestasioneer was. Tesame met vereniging van die kolonies was onafhanklikheid van Brittanje die ander groot mikpunt van Adams se deelname aan die Kongres.

Deur middel van skrywes soos Thoughts on Government het Adams dit reggekry om 'n invloedryke rol te speel in die vorming van verskeie Amerikaanse state se nuwe regerings. So was hy ook grootliks verantwoordelik vir die skryf van Massachusetts se grondwet in 1780.

Europa

[wysig | wysig bron]

Adams is twee maal deur die Kongres Europa toe gestuur om die ontluikende unie van state daar te verteenwoordig: eers in 1777 en weer in 1779. Sy oudste seun John Quincey het altwee kere saam gereis.

Frankryk

[wysig | wysig bron]

Dit was 'n ongewone besluit dat Adams die Kongres in Frankryk as diplomaat moes verteenwoordig, aangesien hy nie die Franse taal magtig was nie. Sy eerste verblyf in Frankryk het meer as 'n jaar geduur en was grootliks onproduktief. Met sy tweede reis na Frankryk is Adams aangestel as gevolmagtigde minister in vredesonderhandelinge tussen Amerika en Brittanje. Die Franse regering was ook betrokke by die onderhandelings en het min vertroue in Adams gehad. Hulle het gevra dat die Franse buitelandse minister Comte de Vergennes, Benjamin Franklin, Thomas Jefferson, John Jay en Henry Laurens ook betrokke moes wees. Adams het op sy beurt weer geen vertroue gehad in die Franse regering nie en het sy bes gedoen om hulle invloed verby te spring en onafhanklik die vrede met Britse verteenwoordigers te onderhandel. Die uiteindelike vredesverdrag is onderteken op November 30, 1782.

Nederland

[wysig | wysig bron]

Ná die aanvangs van vredesonderhandelinge het Adams vir 'n tyd gewerk in Nederland as Amerikaanse ambassadeur. Hy het dit reggekry dat Den Haag vir Amerika erken as onafhanklike staat, en ook die finansiering van 5 miljoen gilders wat Nicolaas van Staphorst en Wilhelm Willink aan Amerika geleen het onderhandel. Verder het Adams gesorg dat Amerika en Nederland 'n verdrag van vriendskap en handel onderteken.

Brittanje

[wysig | wysig bron]

In 1785 is Adams aangestel as die eerste Amerikaanse minister aan die hof van St. James (d.w.s. Brittanje se eerste Amerikaanse ambassadeur). Daar was dit sy moeilike taak om die bande tussen hierdie twee lande (wat redelik onlangs nog in oorlog met mekaar betrokke was) te herstel. Adams se eggenote Abigail was gedurende hierdie tydperk van sy lewe saam met hom in Engeland. Hulle is in 1788 terug na Amerika waar Adams sy politieke loopbaan voortgesit het.

Visepresidentskap

[wysig | wysig bron]

George Washington was gekies as president in die verkiesing van 1789 met 69 stemme van die kieskollege. Adams het die tweede plek behaal met 34 stemme en was daarom verkies as die Verenigde State se eerste visepresident. Behalwe dat hy moes presideer oor die Senaat was Adams se deelname aan die politiek van die vroeë 1790's beperk, aangesien Washington hom selde betrek het by die vorming en uitvoering van beleid. In 1792 is Adams 'n tweede maal verkies as visepresident.

1796 Verkiesing

[wysig | wysig bron]

In die verkiesing van 1796 was Adams die presidensiële kandidaat vir die Federaliste Party. Hy was hoofsaaklik as kandidaat gekies in 'n poging om Thomas Jefferson, wat namens die Demokraties-Republikeinse Party as president genomineer is, in die verkiesing te oorwin. Daar was nietemin groot kommer dat Adams nie genoeg ondersteuning geniet het om sukses te behaal nie, en verder het die indruk ook bestaan dat hy te uitgesproke, hardnekkig en onvoorspelbaar was om die party se beleidsrigting te volg indien hy wel as presidensiële kandidaat sou seëvier. Uiteindelik het Adams naelskraaps gewen met 71 stemme van die kieskollege, terwyl Jefferson met sy 69 stemme outomaties gekies was as die nuwe visepresident.

Presidensie: 1797-1801

[wysig | wysig bron]
President's House, Philadelphia.

As president het Adams vir Washington se voorbeeld nagestreef om die presidensie die toonbeeld van Republikeinse waardes te maak, met 'n klem op burgerlike deugde en die vermyding van enige persoonlike skandale. In voortsetting van Washington se visie het Adams dit ook goed gedink om die vorige kabinet grootliks by hom oor te neem, tesame met al die vernaamste administratiewe programme wat Washington in plek gestel het. Hy het die sentrale regering versterk deur die weermag en vloot uit te brei. Sy ekonomiese beleid het aangesluit by die beleidsrigting wat Alexander Hamilton tydens Washington se presidensie bepaal het. Adams het nietemin dikwels teenstrydig met sy kabinet se oortuigings opgetree, en het ook gesukkel met sy kabinet se lojaliteit teenoor Hamilton, wat as Sekretaris van die Tesourie onder Washington gewerk het en in Adams se regering as Senior Offisier van die Weermag gedien het. Weens sy onafhanklike sienings het Adams dit reggekry om algehele oorlog te vermy in 'n tyd wat lede van sy kabinet, asook die oorgrote meerderheid van sy landsgenote, baie militant teenoor Frankryk gesind was. Hierdie prinsipiële besluit was dapper, aangesien dit hom die populariteit gekos het wat nodig sou wees om as oorwinnaar uit die volgende presidensiële veldtog te tree. Verder het hy ook baie van sy tyd as president doelbewus weg van die politieke arena in Philadelphia en New York deurgebring, en sodoende die algemene klimaat van politieke begunstiging vermy.

'n 2007 Presidensiële Dollar waarop John Adams uitgebeeld word.

Buitelander en Sedisie Wette

[wysig | wysig bron]

Tydens sy ampstermyn het Adams 'n kontroversiële groep wette aanvaar wat gesamentlik bekend staan as die Buitelander en Sedisie Wette. Hierdie wette is geformuleer om sterker federalistiese beheer uit te oefen oor die deelstate, veral waar die Demokraties-Republikeinse Party aan bewind was. Die aanvanklike probleem in hierdie geval was dat die Republikeine, onder Jefferson se leierskap, ondersteuners was van die Franse Eerste Republiek en gevolglik selfs aanhangers van 'n revolusionêre strikbewind in die Verenigde State. Die nuwe streng wette was dus bedoel om 'n tweede Amerikaanse revolusie asook die moontlikheid van state se wegskeiding te stuit. Die Federaliste het nie geskroom om hul Demokraties-Republikeinse opponente te arresteer nie, selfs wanneer verteenwoordigers van daardie politieke party binne die Kongres uitgepraat het teen die regering se beleide.

John Adams, in 1938 uitgebeeld op 'n twee-sent Amerikaanse presidensiële posseël.

Die vier wette wat Adams in plek gestel het om strenger beheer oor die land uit te oefen sluit in: die Naturalisering Wet, die Buitelander Vriende Wet, die Buitelander Vyande Wet, en die Sedisie Wet. Die Naturalisering Wet het die tydperk wat immigrante moes wag om Amerikaanse burgers te word verleng tot 14 jaar, in 'n poging om die opponente se ondersteunersgetal vir die volgende verkiesing in te perk. Die twee Buitelander Wette het die president toegelaat om enigiemand wat volgens hom 'n gevaar vir die land ingehou het te deporteer. En die Sedisie Wet het dit gekriminaliseer om "vals, skandalige en kwaadwillige geskrifte" teen die regering te publiseer. Strafregtelike gevolge vir die oortreding van laasgenoemde wet was 2 tot 5 jaar tronkstraf, asook boetes van tot $5,000.

Herverkiesingsveldtog van 1800

[wysig | wysig bron]

Met Washington se sterfte in 1799 het die Federaliste se posisie drasties verswak. Hamilton het alles gedoen wat moontlik was om Adams se veldtog te kelder, met die hoop dat Charles Cotesworth Pinckney, nog 'n Federalis wat aan die presidensiële stryd deelgeneem het, eerder die volgende president sou word. Soos wat dit was het die Federaliste nie naastenby genoeg van die algemene stemming (d.w.s. stemme deur landsburgers) gewen sodat een van hul twee kandidate daarna deur die kieskollege as president gekies kon word nie. Die Federaliste het dus die verkiesing verloor met 65 stemme teen die Demokraties-Republikeine se 73 stemme. Die kieskollege-sisteem het intussen verander, sodat die nuwe president en visepresident in 'n daaropvolgende stemming van die kollege vanuit dieselfde politieke party gekies moes word. Anders as met sy tweede plek in die twee verkiesings teen Washington kon Adams dus nie hierdie keer visepresident word nie. Na 'n ongelooflike 36 stembriewe het die hoogs verdeelde kollege vir Thomas Jefferson gekies as hulle nuwe president, terwyl Aaron Burr die nuwe visepresident geword het.

In die laaste maande van sy presidensie, toe die Amerikaanse regering finaal na Washington, D.C. verhuis het, het Adams die eerste Amerikaanse president geword om in die nog onvoltooide Presidensiële Herehuis (uiteindelik algemeen bekend as die Withuis) te woon.

Aanstellings van Regters

[wysig | wysig bron]
Adams se aanstelling van John Marshall as Hoofregter van die Verenigde State word beskou as een van sy belangrikste bydraes tot die ontluikende Amerikaanse demokrasie.

Een van Adams se belangrikste nalatenskappe was sy aanstelling van John Marshall as die vierde Hoofregter van die Verenigde State. Marshall was vir meer as drie dekades lank werksaam in daardie pos en was dus die Federaliste se mees langdurende bydrae tot die formulering en stabilisering van Amerika se nuwe demokrasie. Mees belangrik het hy die land se howe op gelyke voet gestel met die wetgewende en uitvoerende gesagte van die regering.

Adams het ook in die heel laaste dae van sy presidensie 'n aantal regters in die nuwe Federale Appelhowe aangestel, wat neerhalend deur sy opponente na verwys is as die "Middernag Regters". Alhoewel nuwe wetgewing hierdie howe bedoel het as 'n poging om inherente foute binne die federale geregtelike sisteem te korrigeer, het Adams dit nietemin gebruik in 'n poging om die Federaliste Party se wetgewende invloed te versterk na hul verliese in die pas afgelope verkiesing. Jefferson se Republikeine het in 1802 wetgewing in plek gestel wat hierdie nuwe regters en howe ongedaan gemaak het.

Aftrede

[wysig | wysig bron]

Na sy ampstermyn as president voltrek is het Adams eerder op aftrede besluit as om verder besig te wees binne die politieke arena. Sommige geskiedkundiges is van mening dat Adams bitter was oor sy vernedering teenoor Jefferson, en hulle voer aan dat dit die rede was waarom hy nie sy opvolger se inhuldiging as president bygewoon het nie. Ander wys weer daarop dat 'n baie meer persoonlike rede, naamlik die dood weens alkoholisme van Adams se seun Charles Adams, grootliks bygedra het tot sy vinnige onttrekking uit Washington. Hy het hom dus aangesluit by sy vrou Abigail, wat maande van tevore alreeds teruggekeer het na hulle Massachussetts plaas, Peacefield. Daar het hy hoofsaaklik geboer, maar hom ook verbesig met 'n outobiografie wat nooit voltooi is nie, en ook in korrespondensie met ou vriende soos Benjamin Waterhouse en Benjamin Rush. Adams het 'n verbitterde korrespondensie aangegaan met die geskiedskrywer Mercy Otis Warren omdat sy volgens hom 'n karikatuur van hom geskep het in haar 1805 publikasie oor die geskiedenis van die Amerikaanse revolusie.

Na Jefferson se aftrede na twee ampstermyne as Amerikaanse president het Adams dit goedgedink om 'n slag weer uit te praat teen sy politieke opponente. So het hy byvoorbeeld drie jaar lank briewe geskryf wat gepubliseer is in die Boston Patriot koerant, met die doel om homself te verdedig teen 'n pamflet wat Alexander Hamilton reeds in 1800 gepubliseer het om Adams se karakter en gedrag aan te val. En dit ten spyte van die feit dat Hamilton alreeds in 1804 dood is na sy besering in 'n berugte wapengeveg met Aaron Burr.

Korrespondensie met Jefferson

[wysig | wysig bron]

Adams se belangrikste korrespondent na sy aftrede was Thomas Jefferson. Hierdie briewewisseling is deur hulle gemeenskaplike vriend Benjamin Rush aangemoedig, weens die feit dat Adams en Jefferson na die kwaai verkiesing van 1800 nie meer algemeen gekorrespondeer het nie. Op Nuwejaarsdag in 1812 het Adams eerste uitgereik deur 'n kort nota vir Jefferson te stuur, tesame met twee volumes lesings oor retoriek wat sy seun John Quincy Adams gepubliseer het. Jefferson het vinnig geantwoord met 'n deernisvolle en vriendelike brief, sodat die twee mans hulle vriendskap kon hervat in 'n somtotaal van 158 briewe wat hulle vir die res van hul lewens met mekaar uitgeruil het. Hul briewewisseling word algemeen beskou as een van die monumente van Amerikaanse literatuur, omdat daarin baie insigte gelewer word omtrent Amerika se revolusionêre tydperk en die twee dekades waarin Washington, Adams en Jefferson onderskeidelik Amerikaanse presidente was.

Familielewe

[wysig | wysig bron]

Sestien maande voor die sterfte van John Adams was sy seun John Quincy Adams verkies as die sesde president van die Verenigde State. Net soos sy pa was John Quincy ook 'n eentermynpresident (1825-1829). Adams se dogter Abigail ("Nabby") is in 1813 oorlede weens borskanker, en sy vrou Abigail is op 28 Oktober, 1818 oorlede weens ingewandskoors.

Sterfte

[wysig | wysig bron]

John Adams is op Dinsdag, 4 Julie 1826 oorlede, tot die dag toe op die 50ste herdenking van die Onafhanklikheidsverklaring se aanneming. Verstommend genoeg is Thomas Jefferson vroeër op presies dieselfde dag oorlede. Hierdie buitengewone toevalligheid het 'n element van ironie daarin, omdat Adams se laaste woorde blykbaar was "Jefferson lives".