Mayotte

französisches Département

Mayotte, franzesisch Mayotte, asgsprocha [majɔt]; (shi)Maore: Maore, IPA: [maˈore]; malagas. Maiôty, amtle Département de Mayotte,[1] is a iwasejats Departmõ un a Collectivité territoriale unique vo Frankreich. Es houd d Haptinsl Grande-Terre (oda Maore) u d Nem-Insl Petite-Terre (oda Pamanzi), un a haffa kleannana Insaln um dej zwou umma. Mayotte is a Toal von n Archipl vo de Komorn in n neadlinga Obschnid vo da Strouss vo Mosambik in n Indischn Ozean vur n Gstod von n sidestlinga Afrika, zwischn Madagaskar u Mosambik. Mayotte gejts wiatschaftle bessa wej d ondan Stootn i da Strouss vo Mosambik, wos d Insl zeren Zill vo ned gwollta Zouwandarung macht.

A topographischa Koatn vo Mayotte, da "Sejpfertl-Insl"
D Regiona vo Mayotte mid da Loḡ vo da Gmoi Dzaoudzi
A Koatn vo da Loḡ vo da Inslgruppn

Dej Landflechn vo Mayotte is 374 km² u - mid Õfang 2020 umma 279 500 Leitn -[2] is s recht dicht bsidlt mid 773 Eiwõhna pea km². D grejssta Stod u Prefektua is Mamoudzou af da Maore-Insl (Grande-Terre). Da Dzaoudzi–Pamandzi International Airport ligt af da Pamanzi-Insl (Petite-Terre). Fia Mayotte, resp. fia s ganza Terretorium, wiad aa Maore gsogt, bsundas vo dej Freint vonrana Union mid de Komorn.

Administratif is Mayotte oins vo dea iwasejatn Departamentt vo Frankreich u wej d ondan vejara Iwasejdepartamentt is s aa oana vo de 18 Regiona vo Frankreich un a voll-integriata Toal vo da Repablik mid gleichn Status wej s kontinentolna Frankreich (France métropolitaine). Mayotte is dej am weitan draßt lingata Region vo da Eiropejschn Union (seit n 1. Jenna 2014) u, wej an Iwasejdepartmõ vo Frankreich, aa a Toal vo da Eirozona.

Ba de franzesischn Departmõ hupft s i soweit aweng as da Reih, dass d Iwazohl vo de Eiwõhna mouttasprochle koa Franzesisch ned reḏn.[3] Franzesisch wiad owa zounemade wej a Zwoatsprouch gredt; 63% vo de, wou 14 un elta han, hom umma 2007 õgem, dass a Franzesisch redatn, wos mittlawal vamoutle zougnumma houd.[4] Dej vurherschada durtata Sprouch is s (shi)Maore, a Sabaki-Sprouch, wou stoak vawandt is mid de Komorischn Sprouchn. D nejchst eftana Sprouch vo durtn is s (ki)Bushi, a Furm von n Malagasy, wou nu weidas in a (freja kummana) sakalawischa Variantn un a (spada kummana) antalotischa Variantn aftoalt wiad. D ganzn Varjetetn stengan unta n Eifluß von n (shi)Maore. D Iwazohl vo d Leitn is muslimisch.

Af d Insl han zejascht oa von n Gstod vo Oustafrika iwe, u spada aa muslimische Hanḏlsleit min n Arabischn. A Sultanat is umma 1500 n. Kr. grindt woan. In n 19. Jh. is Mayotte eignumma woan, zejascht von n Andriantsoly, en gwenganen Kine vo Iboina af Madagaskar, nou znachst vo da Insl Mohéli u vo da Insl Anjouan, vur dass Frankreich d Insl 1841 kafft houd. D Bvelkaring vo Mayotte houd in an Referendum vo 1974 iwa d Unohangekait vo de Komorn doudafia gstimmt, politisch a Toal vo Frankreich zen bleim. Mayotte is - nou an Referendum vo 2009 midrana groussn Iwazohl, wou doufia gstimmt houd - en 31. Miarz 2011 a iwasejats Departmõ vo Frankreich worn.

Es neia Departmõ houd an haffa Gengwint u vill af da Agenda. Nou an Bricht von n INSEE (Institut national de la statistique et des études économiques) vo 2018 lem umma 84% vo da Bvelkaring unta da Ormutsgrenz (vo €959 pea Mounat fia an ganzn Hausholt), gengiwa 16% i Festland-Frankreich; 40% vo dej Oatt, wou s lemma, han Wellblechhittn; 29% vo de Haushelt hom koa rinnads Wossa ned; u 34% vo da Bvelkaring zwischn 15 u 64 koa Orwad ned.[5] 2019 hod mid an Wochstum va da Bvelkaring vo 3,8% d holma Bvelkaring nu koa 17 Joua niad ghobt. Weidas han zwengs da Immegrazion vo de umlingatn Lenda, wou se zant Illegalitet aingat, 48% vo da Bvelkaring aslendische Stootsbiaga.[6]

Galeri

Werkeln