Jump to content

Numerus primus

Latinitas bona
E Vicipaedia
Systemata Numerica Mathematicae
Numeri Elementarii

Naturales {0,1,2,3,...} sive {1,2,3,...}

Integri {...,-2,-1,0,+1,+2,...}

Rationales
Reales

Complexi

Quaterni
Octoni
Infinitas

Variae radices

In mathematicae scientia numerus primus est numerus naturalis maior quam unus cuius divisores positivi sunt tantummodo numerus unus et ille ipse. Si numerus naturalis quidam est maior quam unus sed numerus primus non est tunc ipse denominatur numerus compositus. Numeri primi sunt maximi momenti in theoriae numerorum disciplina et in rebus cryptographicis.

Copia numerorum primorum est infinita, quemadmodum a praeclaro mathematico Euclide est demonstratum (Elementa, liber IX, prop. 20), et series sic incipit:

Repraesentatio numerorum naturalium ut productum numerorum primorum

[recensere | fontem recensere]
Cribum Eratosthenis numeros primos inter numeros naturales distinguit

Theorema fundamentale arithmeticae affirmat omnes numeros integros positivos uno solum modo ut productum numerorum primorum scribi posse, qua de causa numeri primi esse omnium numerorum generatores videntur. Optime videmus numerum 23244, exempli gratia, sequenti modo scribi posse

et, permutationibus terminorum exclusis, huius numeri alia factoratio non est.

Theorema numerorum primorum

[recensere | fontem recensere]

Theorema numerorum primorum est praeclarum theorema a mathematicis Hadamard et de la Vallée Poussin anno 1896 probatum quod numerorum primorum distributionem praeterpropter describit. Sit functio π(x) quae numeros primos aequales aut minores quam x computat, e.g. π(10) = 4 quia sunt quattuor numeri primi minores quam numerus decem, scilicet 2,3,5 et 7. Tunc hoc theorema statuit quod

unde ln(x) logarithmum naturalem numeri x denotat.

Constat autem meliorem functionis π(x) coniectionem esse

unde Li(x) est integralis logarithmica sequens,

quemadmodum in sequenti tabula inspicere queamus.

x π(x) π(x)/(x/ln(x)) π(x)/Li(x)
101 4 1.0857 0.6666
102 25 0.8688 0.8333
103 168 0.8620 0.9438
104 1,229 0.8841 0.9863
105 9,592 0.9057 0.9960
106 78,498 0.9225 0.9983
107 664,579 0.9337 0.9994
108 5,761,455 0.9425 0.9998
109 50,847,534 0.9496 0.9999

Propter theorematum difficultatem et pulchritudinem, numeri primi iampridem mathematicos maxime commovent. In articulo autem De Numeris Primis Valde Magnis anno 1764 Helveticus mathematicus Leonhardus Eulerus haec de difficultate ordinis numerorum primorum inveniendae verba scripsit:

...videtur enim lex, qua numeri primi progrediuntur, in Arithmetica aeque abstrusae esse indaginis, atque in Geometria circuli quadratura: ac si huius indagatio pro desperata est habenda, non leviores adsunt rationes, quae et ordinis quo numeri primi se invicem sequuntur, cognitionem nos in perpetuum fugere persuadent.

Nexus interni

Nexus externi

[recensere | fontem recensere]