Batory (węg. Báthory) – dynastia książąt Siedmiogrodu na przełomie XVI i XVII wieku. Jej najbardziej znanymi przedstawicielami byli król Polski Stefan Batory oraz hrabina Elżbieta Batory.

Batory
Báthory
Herb Batory Báthory
Kraj

Siedmiogród, Polska, Litwa

Tytuły

król Polski
wielki książę Litewski
władcy Siedmiogrodu

Ostatni przedstawiciel

Polska: Stefan Batory

Rok założenia

ok. XIII wiek

Gałęzie

Ecsed
Somlyó
Simolin

Ród ten wywodził się ze szlachty węgierskiej. W XIII wieku w nagrodę za zasługi wojenne przedstawiciele rodu otrzymali od króla Władysława IV majątek Bátor, od którego przyjęli potem nazwisko. Wkrótce wyodrębniły się najważniejsze gałęzie rodu, Somlyó (z której wywodzili się potem książęta Siedmiogrodu) i Ecsed (z której pochodziło wielu dostojników państwowych i kościelnych na Węgrzech), a także Simolin i Szaniszlófi.

Ważnym okresem w historii rodu był XV wiek, kiedy jego znaczenie bardzo wzrosło. Stefan III z gałęzi Ecsed był palatynem Węgier (zginął w 1444 w bitwie pod Warną, gdzie był chorążym wojsk Władysława Warneńczyka). Jego syn, Stefan V (zm. 1493) został wojewodą siedmiogrodzkim, a inny syn, Mikołaj III, (zm. 1506) biskupem Sremu i Vácu, był także doradcą króla Macieja Korwina. Z kolei wnuk Stefana III, Stefan VII (zm. 1530) został w 1519 palatynem Węgier. Walczył m.in. w bitwie pod Mohaczem, która spowodowała upadek królestwa węgierskiego.

Po klęsce pod Mohaczem Węgry podzieliły się między stronników różnych pretendentów do tronu. Ten podział dotknął także Batorych – Stefan VII opowiedział się za Ferdynandem Habsburgiem i po ucieczce spod Mohacza zorganizował jego elekcję na króla Węgier, natomiast przedstawiciele linii Somlyó poparli Jana Zapolyę. W efekcie brat Stefana VII, Andrzej IV otrzymał od Ferdynanda godność bana Belgradu, a jego syn Bonawentura był gubernatorem Siedmiogrodu w okresie, gdy opanował go Ferdynand. Z kolei Stefan VIII z linii Somlyó został mianowany przez Zapolyę wojewodą Siedmiogrodu. Jego synem był Stefan IX, który został wojewodą, potem księciem siedmiogrodzkim, a następnie królem Polski. Taki wzrost znaczenia przedstawiciela rodu spowodował, że członkowie linii Ecsed również odwrócili się od Habsburgów – Jerzy VI (syn Andrzeja IV) poślubił siostrę króla Stefana, Annę, łącząc obie gałęzie rodu. Owocem tego małżeństwa była córka Elżbieta, znana z legendy o kąpaniu się w krwi młodych kobiet w celu zachowania młodości.

Wybór Stefana Batorego na króla Polski spowodował przekazanie Siedmiogrodu w regencję innym przedstawicielom rodziny. Początkowo Transylwanią władał starszy brat Stefana, Krzysztof (zm. 1581), później Zygmunt (syn Krzysztofa, zm. 1613), po śmierci Stefana książę Siedmiogrodu. Po nim władzę przejęli kolejno: Andrzej (kuzyn Zygmunta, także biskup warmiński, kardynał) oraz Gabriel (bratanek Andrzeja). Bratanica Gabriela Zofia (zm. 1680) poślubiła księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego.

Linie Ecsed i Somlyó wygasły ostatecznie w XVII w., dłużej przetrwali jedynie przedstawiciele rodu Batorych noszący nazwisko Simolin, którzy przenieśli się do Prus i Kurlandii, służąc m.in. jako rosyjscy dyplomaci. W XIX w. przedstawiciele tej rodziny powrócili do nazwiska rodowego przyjmując tytuł hrabiów Batory.

Drzewo genealogiczne

edytuj
Mikołaj
 
 
Andrzej Batory
zm. 1250
 
 
Berek Batory
12761320
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Łukasz Batory
zm. 1330
Andrzej Batory
zm. 1345
biskup Várad
Mikołaj Batory
zm. 1363
Jan Batory
13121350
założyciel linii na Somlyó
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Piotr Batory
założyciel linii na Ecsed
Benedykt Batory
zm. 1347
Władysław Batory
zm. 1379
 
Anna Meggyesi
zm. 1355
 
 
 
 
 
 
Jan Batory
zm. 1416
 
Katarzyna Petőfi
de Szántó
13931417
Stanisław Batory
13551395
 
Anna Szikszói
zm. 1381
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Stefan Batory
zm. 1444
sędzia królewski
 
Barbara ButhkaiBenedykt BatoryTomasz Batory
zm. 1446
 
Krystyna Jakcs
14491484
Orsola Thuróczy
zm. 1411
 
Stefan Batory
G13931453
 
Dorota Várdai
14281452
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Stefan V Batory
zm. 1530
palatyn Węgier
 
Zofia Mazowiecka
14971543
Barbara Batory
 
Imre Perényi
zm. 1519
Jerzy Batory
zm. 1526
 
Katarzyna Buzlai
ne Gergellak
Andrzej Batory
zm. 1534
ban Macso
 
Katarzyna Rozgonyi
15111533
Mikołaj Batory
14451498
 
Barbara Kézméri
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Klara BatoryAnna Thurzó
 
Bonawentura Andrzej Batory
zm. 1566
 
Katarzyna MindszentiJerzy Batory
zm. 1570
 
Anna Batory
zm. 1570
 
 
Stefan Batory
14771534
 
Katarzyna Telegdi
14921547
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Stefan Batory
15551605
 
Fruzsina Drugeth
ne Homonna
Elżbieta Batory
15601614
 
Ferenc Nádasdy
15551604
Zofia Batory
 
András FigedyKlara Batory
 
Mihály VárdaiAndrzej Batory
zm. 1563
 
Małgorzata Majláth
zm. 1594
Katarzyna Daniczka
 
Krzysztof Batory
15301581
książę Siedmiogrodu
 
Elżbieta
Bocskai
15301581
Stefan Batory
15331586
król Polski
 
Anna Jagiellonka
15231596
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zuzanna Bebek
 
Stefan Batory
15531601
namiestnik Krasnego
 
Anna KostkaGabriel Batory
15551586
 
Anna BebekAnna Batory
 
Klemens DóczyKatarzyna BatoryBaltazar Batory
15601594
regent Siedmiogrodu
 
Zuzanna KendyAndrzej Batory
15631599
biskup warmiński
kardynał
Baltazar
Batory

15551577
Mikołaj BatoryGryzelda
Batorówna

15691590
 
Jan Zamoyski
15421605
hetman wielki koronny
Zygmunt Batory
15721613
książę Siedmiogrodu
 
Maria Krystyna
Habsburg
15741621
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Stefan Batory
15821583
Andrzej Batory
15841585
Zuzanna Batory
zm. 1585
Zygmunt Batory
zm. 1587
Gabriel Batory
15891613
książę Siedmiogrodu
 
Anna Horváth
ne Palocsa
Mikołaj
zm. 1593
Dénes Bánffy
ne Losonc
zm. 1612
 
Anna Batory
15941636
 
Zygmunt Jósika
ne Branyicska
Andrzej Batory
15971634
 
Anna
Zakrzewska
córka
zm. przed 1594
 
 
 
 
 
 
 
Zofia Batory
16291680
 
Jerzy II Rakoczy
16211660
książę Siedmiogrodu
 
 
[[Báthory Boldizsár]] (1555 – Szamosújvár, 11 września 1594)

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj