Przejdź do zawartości

Język jamajski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Patois, Patwa, Jumiekan
Obszar

Jamajka, Kostaryka, Panama, Stany Zjednoczone

Liczba mówiących

ok. 3 mln[1]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna

kreolski na bazie angielskiego

Status oficjalny
Ethnologue 5 rozwojowy
Kody języka
ISO 639-3 jam
IETF jam
Glottolog jama1262
Ethnologue jam
WALS jcr
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
System samogłosek języka jamajskiego

Język jamajski (nazywany lokalnie Patois lub Patwa) – język kreolski na bazie języka angielskiego, używany na Jamajce oraz przez diasporę jamajską w różnych częściach świata (głównie w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych). Wykazuje pewne wpływy leksykalne języka akan używanego w Ghanie oraz języków bantu[1]. Używany jest głównie jako język mówiony, tworzy z angielskim tzw. kontinuum kreolskie.

Literatura

[edytuj | edytuj kod]

Język jamajski pełni także funkcję języka literackiego, pierwsza książka wydana w 1912 roku nazywała się „Pieśni Jamajki” (Songs of Jamaica) i była napisana przez Claude'a McKaya. W języku tym pisane są często piosenki reggae.

Gramatyka

[edytuj | edytuj kod]

System czasów gramatycznych znacznie różni się od znanego z angielszczyzny. Do zaznaczania czasów służą partykuły en oraz a.

  • w przypadku przymiotników kopula nie jest wymagana

Przeczenie

[edytuj | edytuj kod]

Ortografia

[edytuj | edytuj kod]

Pomimo prób uregulowania sposobu zapisu za pomocą tzw. systemu Cassidy-LePage[2] ortografia jamajska nie jest jeszcze w pełni ustandaryzowana, tak więc słowo there bywa zapisywane jako de, deh albo dere, zaś słowo three („trzy”) najczęściej jest zapisywane jako tree, ale niekiedy używa się również zapisu tri lub trii, aby odróżnić je od rzeczownika tree („drzewo”). Często stosuje się standardowy zapis angielski, nawet gdy dany wyraz wymawia się zupełnie inaczej. W innych przypadkach dany zapis się utrwala, nawet gdy nie jest on czysto fonetyczny np. pickney (dziecko). W ostatnich latach, dzięki użyciu jamajskiego na piśmie (e-maile, fora internetowe), zauważa się spontaniczny proces częściowej standaryzacji zapisu.

Słownictwo

[edytuj | edytuj kod]

Patois jamajski zawiera wiele zapożyczeń, głównie z angielskiego, lecz również z języków afrykańskich np. /dopi/ (duch) z języka twi; /se/ (spójnik „że”) np. /im tel mi se/); zaimek /unu/ („wy” pochodzi z języka igbo lub joruba. Wyraz pickney lub pickiney („dziecko”) pochodzi z portugalskiego pequenino („malutki”).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]