Przejdź do zawartości

Królestwo Aragonii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Królestwo Aragonii
Regnum Aragoniae
Regne d’Aragó
Reino d’Aragón
1035–1707
Herb Flaga
Herb Flaga
Stolica

Jaca (1035–1118)
Saragossa (1118–1701)

Data powstania

1035

Data likwidacji

1701

Władca

Karol VI Habsburg

Religia dominująca

katolicyzm

Mapa opisywanego kraju
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata, u góry znajduje się punkt z opisem „Królestwo Aragonii”
41°39′N 0°54′W/41,650000 -0,900000
Aragonia ok. 1250
Terytorialna ekspansja Korony Aragonii na Półwyspie Iberyjskim

Królestwo Aragonii (łac. Regnum Aragoniae, kat. Regne d'Aragó, arag. Reino d'Aragón) – historyczne państwo istniejące formalnie w latach 1035–1707, faktycznie zaś niezależne do czasów unii z Królestwem Kastylii, z którym od przełomu XV i XVI wieku utworzyło Królestwo Hiszpanii.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Aragonia (Jacetania) była początkowo frankijską marchią graniczną powstałą po najeździe muzułmanów na półwysep Iberyjski w 711. W czasach kryzysu państwa Franków Aragonia przekształciła się w samodzielne hrabstwo z pierwszą historyczną stolicą w Jaca. Za czasów Karolingów (od 795 roku) weszła w skład zależnej od nich Marchii Hiszpańskiej. W 925 zjednoczona z Królestwem Pampeluny (Nawarry). W wyniku dynastycznych podziałów w 1035 z Królestwa Nawarry zostało wydzielone Królestwo Aragonii, którego pierwszym królem został Ramiro I. W 1118 król Alfons I Waleczny odbił muzułmanom Saragossę i przeniósł do niej stolicę królestwa.

W 1137 hrabia Barcelony Ramon Berenguer IV poślubił dziedziczkę Aragonii Petronelę, co dało początek unii Aragonii ze znacznie ludniejszą Katalonią. Państwo aragońsko-katalońskie nazywane było królestwo-hrabstwem[1] i choć przez cały okres swego istnienia nie zostało zunifikowane to skrótowo jako całość nazywane było Królestwem Aragonii. Katalońscy władcy Aragonii rozpoczęli ekspansję na południe, aby wyprzeć Maurów z Hiszpanii (zob. rekonkwista). W XIII i XIV wieku Francuzi z północy wyparli Katalończyków z Prowansji, co skierowało ekspansję Aragonii na południe płw. Iberyjskiego i w rejon basenu Morza Śródziemnego. Na skutek tej ekspansji zajęto m.in. Walencję, wyspy Baleary, Sycylię, południową część półwyspu Apenińskiego z Neapolem oraz Sardynię. Król Aragonii nosił również tytuł króla Walencji, króla Majorki, hrabiego Barcelony, lorda Montpellier, a także przez pewien okres księcia Aten i Neopatrii. Każdy z tytułów dawał mu prawomocną władzę nad określonym regionem, tytuły te ulegały zmianom po zwycięskich lub przegranych wojnach. W ten sposób ukształtowało się pojęcie Korony Domu Aragonii, które obejmowało wszystkie kraje znajdujące się pod zwierzchnim panowaniem króla Aragonii.

W 1469 następca tronu Aragonii Ferdynand II poślubił siostrę króla Kastylii i następczynię tronu, Izabelę Kastylijską. Skutkiem tego małżeństwa była późniejsza unia Aragonii i Kastylii, które w początkach XVI wieku utworzyły ostatecznie zjednoczone królestwo Hiszpanii. W ramach tego królestwa Aragonia zachowała ustrojową odrębność (własne sądownictwo, kortezy i prawodawstwo), jednak dominująca pozycja znacznie silniejszej i bogatszej Kastylii, która posiadała monopol na eksploatację hiszpańskiego imperium zamorskiego, doprowadziła do stopniowej utraty podmiotowości przez Aragonię. Kilka razy w Aragonii i Katalonii dochodziło do buntów przeciw kastylijskiej dominacji, ostatecznie jednak w trakcie wojny o sukcesję hiszpańską doszło do przyjęcia restrykcyjnych przepisów (Dekrety de Nueva Planta), które zlikwidowały odrębność królestwa Aragonii w ramach monarchii hiszpańskiej (1707).

Główne miasta

[edytuj | edytuj kod]

Głównymi miastami królestwa były:

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Norman Davies: Zaginione królestwa. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2010, s. 169-240. ISBN 978-83-240-1462-0.