Przejdź do zawartości

Lignina

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fragment struktury ligniny

Lignina, drzewnik[1][2][3]organiczny związek chemiczny, heterogenny polimer zbudowany głównie z monomerów alkoholu p−kumarylowego(inne języki) oraz jego pochodnych: alkoholu koniferylowego i synepinowego[4]. Jeden z podstawowych składników drewna (obok celulozy i hemiceluloz), w którym występuje w ilości ok. 20%[5]. Buduje ścianę komórkową (zwłaszcza wtórną) u roślin[1][2] (stanowi 17–25% suchej masy drewna drzew liściastych oraz nawet 25–34% u drzew iglastych)[1]. Jest nierozpuszczalna w wodzie[2].

Jest drugim (po celulozie) najpowszechniejszym związkiem organicznym występującym na Ziemi. Pomimo tego, nie ma ona szerokiego zastosowania w przemyśle. Jest stosowana głównie jako opał lub nawóz. Wykorzystuje się ją niekiedy także do produkcji płyt wiórowych i laminowanych, jako składnik żywic fenolowych oraz lepiszcze w linoleum[1].

Eliminacja ligniny (fachowo zwana delignifikacją) przy pomocy wodorotlenku sodu, siarczku sodu lub dwutlenku siarki jest jednym z procesów w produkcji papieru[1].

Rozkład ligniny przeprowadzają grzyby, powodując białą zgniliznę drewna[6]. Najbardziej typowymi monomerycznymi produktami rozkładu ligniny są wanilina[1] i kwas wanilinowy.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Encyklopedia Audiowizualna Britannica. Biologia, Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A., 2006, s. 78–79, ISBN 978-83-60563-11-3.
  2. a b c Marzena Popielarska, Robert Konieczny, Grzegorz Góralski, Słownik szkolny. Biologia, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2008, s. 179, ISBN 978-83-7435-692-3.
  3. Lignina, [w:] Słownik języka Polskiego [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2012-03-25].
  4. John Ralph, Catherine Lapierre, Wout Boerjan, Lignin structure and its engineering, „Current Opinion in Biotechnology”, 56, 2019, s. 240–249, DOI10.1016/j.copbio.2019.02.019 [dostęp 2024-07-04] (ang.).
  5. K.H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, ISBN 978-83-01-14906-2.
  6. Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna, Atlas hub, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, ISBN 978-83-7073-650-7.