Przejdź do zawartości

Medal Zwycięstwa i Wolności 1945

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
Awers
Awers i rewers
Baretka
Baretka
Ustanowiono

26 października 1945

Wycofano

23 grudnia 1992
(ust.z dn.16.10.1992r.)

Wielkość

∅ 33 mm

Wydano

ponad 747 tys.

Powyżej

Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk

Poniżej

Medal Rodła

Medal Zwycięstwa i Wolności – odmiany

Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 – polskie państwowe odznaczenie wojskowe ustanowione dekretem[1] Rady Ministrów zatwierdzonym przez KRN z dnia 26 października 1945 roku „...w celu upamiętnienia zwycięstwa Narodu Polskiego i Jego Sprzymierzeńców nad barbarzyństwem hitlerowskim i triumfu idei wolności demokratycznej oraz dla odznaczenia osób, które swoim działaniem lub cierpieniem w kraju lub zagranicą w czasie do 9 maja 1945 roku przyczyniły się do tego zwycięstwa i triumfu...”.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

W myśl regulaminu opracowanego przez komisję do spraw medalu, medalem tym miały być odznaczani:

Medal był nadawany jednorazowo przez Prezesa Rady Ministrów w imieniu Prezydium Krajowej Rady Narodowej, który część kompetencji przekazał Ministrowi Obrony Narodowej i Zarządowi Głównemu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Od 1958 roku medal był nadawany przez Radę Państwa.

Medal początkowo nosił nazwę: Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 r.. W ustawie z 17 lutego 1960 medal zatwierdzono w polskim systemie odznaczeń jako Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, określając, że stanowi nagrodę dla osób, które przyczyniły się do zwycięstwa nad faszyzmem hitlerowskim w okresie wojny 1939-1945[2].

Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 zajmował w kolejności odznaczeń polskich miejsce po Medalu za Odrę, Nysę, Bałtyk.

Nowa ustawa orderowo-odznaczeniowa obowiązująca od 23 grudnia 1992 nie uwzględniła medalu (uchylając poprzednią ustawę orderowo-odznaczeniową z 1960), w związku z tym jego nadawanie zostało uznane za zakończone[3], podobnie jak większości orderów i odznaczeń wojennych za dotychczasowe zasługi.

Opis odznaki

[edytuj | edytuj kod]

Odznaką Medalu Zwycięstwa i Wolności 1945 r. w pierwszej wersji był krążek wykonany z brązu o średnicy 33 mm[4]. Na awersie umieszczony był Orzeł państwowy, w otoku z liści dębowych, w górnej części napis KRN, lecz wersja ta nie została wprowadzona. Ostateczna wersja, usankcjonowana przepisami w 1946[5] to krążek o średnicy 33 mm, patynowany na brązowo, na awersie, którego znajduje się Orzeł państwowy, a wokół medalu znajduje się napis: KRAJOWA RADA NARODOWA. W dolnej części medalu są dwa związane liście dębowe. Na rewersie medalu umieszczony jest napis w czterech wierszach oddzielonych poziomymi liniami: RP – ZWYCIĘSTWO – I WOLNOŚĆ – 9.V.1945.

W 1945 ustanowiono wstążkę posiadającą w linii pionowej barwę po połowie czerwoną i białą. Od 1946 wstążka medalu była szerokości 35 mm i składała się z 3 pasków czerwonych i 2 białych szerokości 7 mm, rozmieszczonych na przemian. Od 1960 określono szerokości wstążki na 33 mm.

Odznaczeni

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze nadania medalu odbyły się w dniu 9 maja 1946 roku i wtedy medal otrzymali m.in. Bolesław Bierut, marszałek Polski Michał Rola-Żymierski, Stanisław Mikołajczyk, Edward Osóbka-Morawski.

Wg danych Biura Odznaczeń Państwowych Kancelarii Rady Państwa oraz Biura Odznaczeń Kancelarii Prezydenta RP nadano 739 633 medale do 1987 r., a później jeszcze dodatkowo 7734 medali; łącznie – 747 367 medali[6].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Dekret z dnia 26 października 1945 r. o ustanowieniu "Medalu Zwycięstwa i Wolności 1945 r." (Dz.U. z 1945 r. nr 50, poz. 286)
  2. Art. 17 ustawy z 17 lutego 1960 r. o orderach i odznaczeniach (Dz.U. z 1960 r. nr 10, poz. 66)
  3. Art. 2 pkt. 1 ust. 1 ustawy z dnia 16 października 1992 r. Przepisy wprowadzające ustawę o orderach i odznaczeniach, uchylające przepisy o tytułach honorowych oraz zmieniające niektóre ustawy(Dz.U. z 1992 r. nr 90, poz. 451)
  4. Art. 2 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o ustanowieniu "Medalu Zwycięstwa i Wolności 1945 r." (Dz.U. z 1945 r. nr 50, poz. 286)
  5. Art. 1 dekretu z dnia 19 sierpnia 1946 r. w sprawie zmiany dekretu z dnia 26 października 1945 r. o ustanowieniu "Medalu Zwycięstwa i Wolności 1945 r." (Dz.U. z 1946 r. nr 44, poz. 256)
  6. Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 20.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Wanda Bigoszewska, Polskie ordery i odznaczenia, Adam Jońca (ilustr.), Warszawa: Interpress, 1989, ISBN 83-223-2287-9, OCLC 69449613.