Przejdź do zawartości

Staw (anatomia)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Budowa stawu

Staw (łac. articulatio) – ruchome połączenie między składnikami szkieletu, zewnętrznego lub wewnętrznego (→połączenia kości). Stawy występują u stawonogów (Arthropoda) oraz kręgowców (Vertebrata). U tych ostatnich stawy są określane, ze względu na specyficzną budowę, jako połączenia maziowe (juncturae synoviales). W stawach (tak jak w łożyskach wielu maszyn) największym problemem jest tarcie i dlatego powierzchnie stawowe kości pokryte są bardzo odporną na ścieranie chrząstką szklistą.

Rodzaje stawów człowieka

[edytuj | edytuj kod]
Rodzaje stawów: 1 – kulisty, 2 – elipsoidalny, 3 – siodełkowaty, 4 – zawiasowy, 5 – obrotowy.
Staw zawiasowy

Kryterium podziału:

Liczba kości łączących się w stawie:

  • staw prosty (łac. articulatio simplex) – w budowie biorą udział tylko dwie kości
  • staw złożony (łac. articulatio composita) – w budowie bierze udział więcej niż dwie kości, np. staw łokciowy[1]

Liczba osi:

Budowa połączeń maziowych

[edytuj | edytuj kod]

Typowymi elementami stawu są:

Staw może również zawierać:

Poszczególne stawy różnią się zadaniami biologicznymi, a więc mają odmienną budowę i ruchomość.

Na wykonywanie ruchów we wszystkich płaszczyznach pozwalają stawy wieloosiowe, np. kuliście uformowane stawy barkowy oraz biodrowy. Mniejsza ruchomość cechuje stawy dwuosiowe, np. siodełkowo ukształtowana powierzchnia stawu nadgarstkowo-śródręcznego kciuka pozwala na jego ruchy w dwóch płaszczyznach. Stawy jednoosiowe umożliwiają ruch tylko w jednej płaszczyźnie. Przykładem może być zawiasowy staw ramienno-łokciowy czy też obrotowy staw między najwyższymi kręgami kręgosłupa.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Bogusław K. Gołąb, Podstawy anatomii człowieka, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2012, ISBN 978-83-200-3756-2.
  • Adam Krechowiecki, Florian Czerwiński, Zarys anatomii człowieka, wyd. VIII uaktualnione, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, ISBN 978-83-200-3873-6.
  • Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, wyd. XIII, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, ISBN 978-83-200-4323-5.