Saltar al conteníu

Felipe d'Edimburgu

De Wikipedia
Felipe d'Edimburgu
presidente Asociación Médica Canadiense, Canadá (es) Traducir

1959 - 1960
miembru del Conseyu Priváu del Reinu Xuníu


Miembru de la cámara de los Lords

valor desconocíu
Consorte del Reino Unido (es) Traducir

Vida
Nacimientu Corfú10 de xunu de 1921[1]
Nacionalidá Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu  (1947 - [2]
Residencia Palaciu de Buckingham
Castiellu de Windsor
castiellu de Balmoral
Sandringham House
Palacio de Holyrood (es) Traducir
Clarence House
Llingua materna inglés
Muerte Castiellu de Windsor[3]9 d'abril de 2021[3] (99 años)
Sepultura Capilla memorial de Jorge VI del Reino Unido (es) Traducir
Causa de la muerte senilidad (es) Traducir[4]
Familia
Padre Andrés de Grecia
Madre Alicia de Grecia
Casáu con Sabela II del Reinu Xuníu (1947 – m. 2021)[5]
Fíos/es
Hermanos/es
Pueblu Casa Mountbatten (es) Traducir
familia real griega (es) Traducir
Estudios
Estudios Gordonstoun (es) Traducir 1939)
Cheam School (en) Traducir
(1928 -
Schule Schloss Salem (en) Traducir
(1933 -
Britannia Royal Naval College (en) Traducir
(1939 - 1939)
Llingües falaes inglés[7]
francés[7]
alemán[7]
Oficiu xugador de polu, oficial, consorte, oficial navalaristócrata
Emplegadores Universidá d'Oxford
Premios
Miembru de Royal Society
Royal Microscopical Society (mul) Traducir
Sociedá Real de Canadá
Serviciu militar
Cuerpu militar Royal Navy
Exércitu Británicu
Royal Marines (es) Traducir
Graduación field marshal (es) Traducir
Admiral of the Fleet (es) Traducir
Mariscal de la Real Fuerza Aérea británica (es) Traducir
Captain General Royal Marines (en) Traducir
Lluchó en Segunda Guerra Mundial
Creencies
Relixón anglicanismu
cristianismu ortodoxu
cristianismu
IMDb nm0697611
Cambiar los datos en Wikidata

El príncipe Felipe, duque d'Edimburgu, nacíu como Felipe de Grecia y Dinamarca[16] (10 de xunu de 1921Corfú – 9 d'abril de 2021Castiellu de Windsor), foi'l consorte de la reina Sabela II del Reinu Xuníu. Nació príncipe de Grecia y Dinamarca al ser fíu d'Andrés de Grecia y Dinamarca y d'Alicia de Battenberg. Ostenta amás los títulos de conde de Merioneth, barón Greenwich, caballeru de la Insigne Orde de la Jarretera, Orde del Cardu caballeru de la Perantigua y Nobilísima Orde del Cardu, gran maestre de la Orde del Imperiu Británicu y de la Gran Loxa Xunida d'Inglaterra.

En 1947, casóse cola princesa Isabel, fía y heredera del rei Xurde VI del Reinu Xuníu. La viéspora de la so boda Xurde VI nomar duque d'Edimburgu, conde de Merioneth y barón Greenwich, otorgándo-y el tratamientu d'Alteza Real. En 1957, Felipe foi nomáu príncipe del Reinu Xuníu pola reina Sabela II.

Amás de los sos deberes reales, el duque d'Edimburgu ye patrocinador de munches organizaciones, ente elles los Premios Duque d'Edimburgu y el Fondu Mundial pa la Naturaleza. Amás ye rector de la Universidá de Cambridge y dir de la Universidá d'Edimburgu (la so fía Ana relevó-y nesti últimu cargu en 2011). En concretu, dedicóse a intentar que la humanidá tome conciencia de la so rellación col mediu ambiente desque visitó les islles Sandwich del Sur en 1956. Publicó escritos y realizáu charres sobre temes del mediu ambiente a lo llargo de más de mediu sieglu.

En 2011, con motivu del noventa cumpleaños del duque, la so esposa la reina concedió-y un títulu que venía ostentando ella dende 1964, el de lord gran almirante del Reinu Xuníu, en pagu a los sos seis décades como consorte xunto a ella.[17]

El duque, quien hasta cumplir los noventa y seis años caltenía una nutrida axenda protocolaria, decidió menguar les sos actividaes hasta la seronda de 2017, momentu a partir del cual retiróse definitivamente, en parte por cuenta de que, según él mesmu confirmaba, yá empezaba a falla-y la memoria.

Escuela de Gordonstoun n'Escocia
Palaciu de Mon Repos, llugar de nacencia de Felipe

Nació'l 10 de xunu de 1921 na villa Mon Repos en Corfú, una islla griega del mar Xónicu. El so padre foi'l príncipe Andrés de Grecia y Dinamarca, el cuartu fíu del rei Jorge I de Grecia y de la gran duquesa Olga de Rusia (Olga Konstantínova Románova) nieta del zar Nicolás I de Rusia. La so madre yera la princesa Alicia de Battenberg, fía mayor de Luis de Battenberg, primer marqués de Milford Haven y de la so esposa, la princesa Victoria de Hesse-Darmstadt, fía mayor del gran duque Lluis IV de Hesse-Darmstadt y de la so primer esposa, la princesa Alicia del Reinu Xuníu (fía de la reina Victoria del Reinu Xuníu) y hermana de la última zarina de Rusia Alejandra Fiódorovna Románova.

El príncipe foi bautizáu unos díes dempués de la so nacencia na ilesia de San Jorge, en Corfú. Foi educáu en Schloss Salem n'Alemaña y en Gordonstoun, una escuela asitiada nel norte d'Escocia.

Felipe tuvo cuatro hermanes mayores, caúna de les cuales casóse con un príncipe alemán:

Poco dempués de la nacencia de Felipe, el so güelu maternu, el príncipe Luis de Battenberg, entós conocíu como Luis Mountbatten, marqués de Milford Haven, morrió en Londres. Luis yera un ciudadanu británicu naturalizáu que, dempués d'una carrera na Royal Navy, arrenunciara a los sos títulos alemanes y adoptó l'apellíu Mountbatten mientres la Primer Guerra Mundial. Dempués de visitar Londres con motivu del homenaxe, Felipe y la so madre tornaron a Grecia, onde'l príncipe Andrés quedárase pa comandar una división del exércitu arreyada na Guerra greco-turca (1919-1922).[18]

La guerra foi desmoralizante pa Grecia y los turcos llograron grandes victories. El 22 de setiembre de 1922, el tíu de Felipe, el rei Constantín I de Grecia, foi obligáu a abdicar y el nuevu gobiernu militar arrestó al príncipe Andrés, xunto con otros. El comandante del exércitu, el xeneral Georgios Hatzanestis y cinco políticos d'altu rangu fueron executaos. Creíase que la vida del príncipe Andrés taba en peligru, y Alice taba so vixilancia. N'avientu, un tribunal revolucionariu desterró al príncipe Andrés de Grecia pa tola vida.[19] El buque de guerra británicu HMS Calypso sacupó a la familia del príncipe Andrés xunto a Felipe, quién foi lleváu pola so seguridá nun trubiecu fechu con una caxa de frutes. La familia de Felipe foi a Francia, onde s'establecieron nel suburbiu parisín de Saint-Cloud, nuna casa emprestada pola so adinerada tía, la princesa Marie Bonaparte.

Por cuenta de que Felipe dexó Grecia siendo un ñácaru nun tien una comprensión sólida de la llingua griega. En 1992, dixo que "podría entender una cierta cantidá (de vocablos)". Felipe declaró que se consideró danés y que la so familia falaba inglés, francés y alemán[20].

Cuando Felipe tenía siete años, la so familia camudar al Reinu Xuníu. Foi educáu n'Inglaterra y Alemaña. Asesoráu pol so tíu, lord Luis Mountbatten, solicitó la nacionalidá británica y adoptó l'apellíu maternu (Battenberg —n'alemán, significa "monte (de) Batten"— pero traducíu al inglés, Mountbatten) pa sirvir na Marina Real del Reinu Xuníu, onde algamó'l grau de teniente, y asina xubir nel so camín escontra un matrimoniu noble.

Educación

[editar | editar la fonte]

Felipe foi educáu per primer vegada nuna escuela estauxunidense en París dirixida por Donald MacJannet, quien describió a Felipe como "una persona intelixente, pero siempres notablemente cortés". En 1928, foi unviáu al Reinu Xuníu p'asistir a la escuela Cheam, vivió cola so güela materna, Victoria de Hesse-Darmstadt, nel palaciu de Kensington y el so tíu, Jorge Mountbatten, segundu marqués de Milford Haven, vivió en Lynden Manor en Bray, Berkshire.[21] Nos siguientes trés años, los sos cuatro hermanes casóse con nobles alemanes y camudáronse a Alemaña, la so madre foi internada nun manicomiu dempués de que-y diagnosticaren esquizofrenia,[22] y el so padre camudar a un pequeñu departamentu en Montecarlu. Felipe tuvo poco contautu cola so madre pol restu de la so infancia.[23] En 1933, foi unviáu al colexu priváu "Schule Schloss Salem" n'Alemaña, onde tenía la "ventaya d'aforrar nos gastos escolares" porque yera propiedá de la familia del so cuñáu, Bertoldo de Baden.[24]Col ascensu del nazismu n'Alemaña, el fundador xudíu de Salem, Kurt Hahn, fuxó de la persecución y fundó "Gordonstoun School" n'Escocia. Dempués de dos años en Salem, Felipe tresferir a Gordonstoun.[25] En 1937, la so hermana Cecilie, el so maríu Jorge Donato de Hesse-Darmstadt, los sos dos fíos pequeños y la so suegra morrieron nun accidente aereu en Oostende; Felipe, qu'entós tenía dieciséis años, asistió al funeral en Darmstadt.[26] Al añu siguiente, el so tíu y tutor Lord Milford Haven morrió de cáncer de migollu oseu.[27]

Carrera militar

[editar | editar la fonte]

Dempués de dexar Gordonstoun en 1939, Felipe xunir a la Marina Real británica, graduándose al añu siguiente del Britannia Royal Naval College (meyor conocíu como Dartmouth), como'l meyor cadete de la so promoción.[28] Mientres la Segunda Guerra Mundial, siguió sirviendo nes fuercies britániques, ente que dos de los sos cuñaos, el Príncipe Cristóbal de Hesse y Bertoldo de Baden, llucharon nel llau alemán.[29] Foi nomáu guardiamarina en xineru de 1940. Felipe pasó cuatro meses nel acorazáu HMS Ramillies, protexendo convóis de la Fuercia Espedicionario Australiana nel Océanu Índicu, siguíu d'espediciones más curties en HMS Kent, en HMS Shropshire y en Ceilán (agora Sri Lanka).[30]Dempués de la Guerra greco-italiana n'ochobre de 1940, foi tresferíu dende l'Océanu Índicu al acorazáu HMS Valiant, na Flota del Mediterraneu.[31]

Ente otros combates, Felipe participó na Batalla de Creta, y foi Mentáu a los despachos pol so serviciu mientres la Batalla del Cabu Matapán,[32] na que controlaba los reflectores de los acorazaos. Tamién foi gallardoniáu cola Cruz de Valores Griegos de Guerra. [18] Los deberes de menor gloria incluyíen avivar les calderes del barcu de tresporte de tropes RMS Empress of Russia (Empeatriz de Rusia).[33] Foi comisionado como subteniente dempués d'una serie de cursos en Portsmouth nos que llogró la meyor calificación en cuatro de los cinco seiciones del exame de calificación.[34] En xunu de 1942, foi designáu nel destructor de clase V y W, como'l líder de la flotilla del HMS Wallace, que participó en xeres d'escolta d'un convói na mariña este de Gran Bretaña, según na Invasión aliada de Sicilia.[35]

Foi promovíu a teniente'l 16 de xunetu de 1942. N'ochobre del mesmu añu, convertir nel primer teniente del HMS Wallace, a los 21 años, unu de los primeros tenientes más nuevos de la Marina Real británica. Mientres la Invasión aliada de Sicilia, en xunetu de 1943, como segundu al mandu del HMS Wallace, salvó a la so nave d'un ataque d'un bombarderu nocherniegu. Escurrió un plan pa llanzar una balsa con flotadores de fumu que distraxeron con ésitu a los atacantes y dexaron que la nave escapar ensin ser notada.[36] En 1944, foi treslladáu al nuevu destructor, HMS Whelp, onde participó en serviciu cola flota británica del Pacíficu na 27ª Flotilla Destructora.[37]Tuvo presente na Badea de Tokiu cuando se robló'l preséu de rindición xaponesa. En xineru de 1946, Felipe tornó al Reinu Xuníu nel Whelp, y foi unviáu como instructor al HMS Royal Arthur, la Escuela de Suboficiales en Corsham, Wiltshire.[38]

Matrimoniu

[editar | editar la fonte]
non

El 20 de payares de 1947, Felipe casóse cola heredera del tronu británicu, la princesa Isabel. Pa casase cola heredera al tronu, Felipe tuvo qu'arrenunciar a la so relixón (la ortodoxa griega) y a la so llealtá a Grecia. Por eso, perdió'l so títulu de "príncipe de Grecia y Dinamarca". Pa resolver esto, el día de la so boda, el que diba convertise nel so suegru, el rey Xurde VI, concedió-y el tratamientu de La so Alteza Real y nomar duque d'Edimburgu, conde de Merioneth y barón Greenwich.

En 1952, Isabel xubió al tronu y en 1957 concedió-y el títulu de "príncipe del Reinu Xuníu", y amás determinó que Felipe sería'l primer caballeru na precedencia del Reinu Xuníu. L'ascensión d'Isabel al tronu traxo a colación la tema del posible cambéu del nome de la Casa de Windsor a Mountbatten; sicasí, la reina María, al enterase de la propuesta, comunicar col primer ministru Winston Churchill, quien encamentó a la reina a caltener el nome de la casa real. El duque, agafáu, quexar en priváu: Nun soi más qu'una maldita ameba. Soi l'únicu home nel país al que nun se-y dexa da-yos el so nome a los sos fíos. Sicasí, en 1960, la reina emitió una orde que declaraba que los sos descendientes masculinos que nun llevaren el tratamientu de Alteza Real o'l títulu de príncipe llevaríen l'apellíu Mountbatten-Windsor.

Isabel dexó-y, en 1952, ser Presidente de la Comisión que tenía tenía de planiar y entamar la so ceremonia de coronación.

Semeya de coronación de la reina Sabela II y el duque d'Edimburgu (xunu de 1953).

En 1997, el so exnuera Diana de Gales finó nun accidente automovilísticu en París mientres el duque y la Familia Real pasaben les sos vacaciones nel castiellu de Balmoral. Años dempués, Mohamed Al-Fayed, padre del noviu de Diana, acusó al duque d'entamar la muerte del so fíu y la princesa; sicasí, investigaciones de 2008 concluyeron que la supuesta combalechadura foi un accidente.

El duque d'Edimburgu foi ingresáu'l vienres 23 d'avientu de 2011 pela tarde d'urxencia, en sintiendo dolores nel pechu, y tuvo que ser sometíu pela nueche a una angioplastia pa desbloquiar una arteria coronaria. La intervención quirúrxica foi un ésitu.[39]

El 4 de mayu de 2017, el palaciu de Buckingham anunció que pa seronda de 2017 Felipe retirar de la so vida pública, siendo efectiva dende'l 2 d'agostu del mesmu añu.[40][41]

El 20 de xunu de 2017 foi hospitalizáu nel hospital King Edward VII como midida de prevención por sufrir una infeición,[42] polo que nun pudo asistir a l'apertura del Parllamentu británicu y foi sustituyíu pol so fíu Carlos.[43]

Fíos y descendencia

[editar | editar la fonte]

Al pie de la so esposa, la reina Sabela II del Reinu Xuníu, Felipe tien cuatro fíos: Carlos, Ana, Andrés y Eduardo. Amás, el matrimoniu tien ocho Nomenclatura de parentescu n'español nietos y cinco bisnietos.

Títulos, tratamientos y condecoraciones

[editar | editar la fonte]
Monograma del príncipe Felipe, duque d'Edimburgu

Los sos títulos y tratamientos completos son La so Alteza Real el príncipe Felipe, duque d'Edimburgu, conde de Merioneth, barón Greenwich, real caballeru de la Nobilísima Orde de la Jarretera, caballeru estraordinariu de la Perantigua y Nobilísima Orde del Cardu, miembru de la Orde de Méritu, gran maestre y primer y principal caballeru Gran Cruz de la Excelentísima Orde del Imperiu Británicu, caballeru de la Orde d'Australia, miembru adicional de la Orde de Nueva Zelanda, compañeru estraordinariu de la Orde del Serviciu de la Reina, real xefe de la Orde de Logohu, compañeru estraordinariu de la Orde de Canadá, comendador estraordinariu de la Orde de Méritu Militar, condecoración de les Fuercies Canadienses, lord del Honorabilísmo Conseyu Priváu de La so Maxestá, conseyeru priváu del Conseyu Priváu de la Reina pa Canadá, ayudante de campu personal de La so Maxestá, lord gran almirante del Reinu Xuníu.

Amás de los sos títulos y condecoraciones britániques, el duque d'Edimburgu tien otros cincuenta condecoraciones de países estranxeros (24 europees, 11 americanes, 10 asiátiques y 5 africanes) y cincuenta y cuatro cargos militares honoríficos nel Reinu Xuníu y nos países de la Commonwealth.

Cine y televisión

[editar | editar la fonte]
1982 The Royal Romance of Charles and Diana Stewart Granger
1993 Diana: Her True Story Donald Douglas Serie de TV basada na biografía d'Andrew Morton.
2006 La Reina James Cromwell
2009 2012 Apaez cola so esposa Reina Sabela II y los sos perros na presa de Cho Ming, Tíbet.
2011 Guillermo y Kate: un romance real Mark Penfold
2016 The Crown Matt Smith Serie producida por Left Bank Pictures para Netflix.

Ancestros

[editar | editar la fonte]


Predecesor:
Isabel Bowes-Lyon
Príncipe consorte del Reinu Xuníu
1952 - 2021
Socesor:
Camila de Cornualles
Predecesor:
India Hicks
Llinia de Socesión al Tronu Británicu
Allugamientu 507
Socesor:
Bernardo, Príncipe Herederu de Baden

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 118742140. Data de consulta: 17 ochobre 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. Afirmao en: NNDB. NNDB: 642/000026564. Llingua de la obra o nome: inglés.
  3. 3,0 3,1 Identificador Twitter de tuit: 1380475865323212800.
  4. «Exclusive: Duke of Edinburgh’s official cause of death recorded as ‘old age’» (inglés británicu) (4 mayu 2021). Consultáu'l 2 mayu 2021.
  5. URL de la referencia: https://www.royal.uk/the-duke-of-edinburgh. Data de consulta: 17 abril 2020.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Afirmao en: The Peerage. Llingua de la obra o nome: inglés. Autor: Darryl Lundy.
  7. 7,0 7,1 7,2 «A strange life: Profile of Prince Philip» (inglés) (13 avientu 1992). Consultáu'l 17 abril 2020.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 «ENTIDADES ESTRANGEIRAS AGRACIADAS COM ORDENS PORTUGUESAS - Página Oficial das Ordens Honoríficas Portuguesas». Consultáu'l 26 marzu 2023.
  9. URL de la referencia: http://kongehuset.dk/modtagere-af-danske-dekorationer.
  10. «1952» (finlandés). Consultáu'l 25 xunetu 2024.
  11. Afirmao en: Plarr's Lives of the Fellows. Identificador Plarr: E010008b. Data de consulta: 8 xineru 2024. Llingua de la obra o nome: inglés.
  12. «Australian Honours Search Facility» (inglés).
  13. URL de la referencia: https://www.royalgreenwich.gov.uk/info/200164/about_the_royal_borough/320/freedom_of_the_borough.
  14. «The Queen's Birthday and Diamond Jubilee Honours List 2012» (inglés). Consultáu'l 26 marzu 2023.
  15. «Australian Honours Search Facility» (inglés). Consultáu'l 26 marzu 2023.
  16. "Vida temprana", el sitiu web oficial (inglés)
  17. Felipe d'Edimburgu instituyíu “Alto Lord Almirante”
  18. . Brandreth (n'Inglés), páx. 58-59.
  19. Prince Andrew's Departure. The Times. 5 d'avientu de 1922.  p. 12. 
  20. (n'inglés) A strange life: Profile of Prince Philip. The Independent. 13 d'avientu de 1992. https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/a-strange-life-profile-of-prince-philip-1563268.html. Consultáu'l 11 d'avientu de 2017. 
  21. . Heald, páx. 38-39.
  22. Brandreth, p. 66; Vickers, p. 205
  23. Brandreth, p. 66; Vickers, p. 205
  24. Prince Philip quoted in Brandreth, p. 72
  25. Brandreth, p. 72; Heald, p. 42
  26. Brandreth, p. 69; Vickers, p. 273
  27.  Brandreth, páxs. 77, 136
  28. The British Monarchy (29 de mayu de 2010). «Naval Career» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-05-29. Consultáu'l 15/12/17.
  29. Hugo Vickers, pp 293-295
  30. Eade, Philip (2011). Henry Holt: Prince Philip: The Turbulent Early Life of the Man Who Married Queen Elizabeth II. ISBN 9781429961684.
  31. Tim Heald p. 60
  32. Boothroyd, Basil (1971). Prince Philip: An Informal Biography (First American ed.).. ISBN 0841501165.
  33. Boothroyd, Basil (1971). Prince Philip: An Informal Biography (First American ed.).. ISBN 0841501165.
  34. Boothroyd, Basil (1971). Prince Philip: An Informal Biography (First American ed.).. ISBN 0841501165.
  35. Smith, David (28 d'avientu de 2003) (n'inglés). Prince Philip's war heroics revealed after 60 years. The Observer. ISSN 0029-7712. http://www.theguardian.com/uk/2003/dec/28/monarchy.davidsmith. Consultáu'l 15 d'avientu de 2017. 
  36. Smith, David (28 d'avientu de 2003) (n'inglés). Prince Philip's war heroics revealed after 60 years. The Observer. ISSN 0029-7712. http://www.theguardian.com/uk/2003/dec/28/monarchy.davidsmith. Consultáu'l 15 d'avientu de 2017. 
  37. «HMS Whelp, destroyer». Consultáu'l 15 d'avientu de 2017.
  38. Brandreth, p. 176
  39. Intervención quirúrxica Felipe d'Edimburgu
  40. Percancies (4 de mayu de 2017). El príncipe Felipe d'Edimburgu retirar de la vida pública. Londres: El País. http://internacional.elpais.com/internacional/2017/05/04/actualidad/1493876470_309958.html. Consultáu'l 4 de mayu de 2017. 
  41. Porcel, María (4 de mayu de 2017). de-la vida-publica_a_22068720/ El palaciu de Buckingham anuncia que Felipe d'Edimburgu retirar de la vida pública. España: Huffpost. http://www.huffingtonpost.es/2017/05/04/el-principe-felipe-de-edimburgo-retirar de-la vida-publica_a_22068720/. Consultáu'l 4 de mayu de 2017. 
  42. Hola.com (21 de xunu de 2017). El Duque d'Edimburgu, hospitalizáu como 'midida de procuru'. Hola!. http://www.hola.com/realeza/casa_inglesa/2017062196131/duque-edimburgo-hospital/. Consultáu'l 21 de xunu de 2017. 
  43. Felipe d'Edimburgu, ingresáu por una infeición. Madrid: El País. 21 de xunu de 2017. https://elpais.com/elpais/2017/06/21/gente/1498039348_789317.html. Consultáu'l 21 de xunu de 2017. 

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]