Dreyer Karl Teodor

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Dreyer Karl Teodor
Carl Theodor Dreyer
Doğum tarixi
Doğum yeri Kopenhagen, Danimarka
Vəfat tarixi (79 yaşında)
Vəfat yeri Kopenhagen, Danimarka
Vəfat səbəbi ağciyər iltihabı
Vətəndaşlığı Danimarka
Fəaliyyəti Kinorejissor
Fəaliyyət illəri 1919-1964
Üzvlüyü
Mükafatları Qızıl Şir, Venesiya Film Festivalı (1955)
IMDb ID0003433
carlthdreyer.dk
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Dreyer Karl Teodor (3.2.1889, Kopenhagen - 20.3.1968, Kopenhagen) - Danimarka rejissoru, ssenarist, Danimarka kinematoqrafiyasının yaradıcılarından biri. Avropanın ən tanınmış kinematoqraflarından biri [1]. 1908-ci ildən jurnalist işləmişdir.

Dreyer Ensa Kristiana Torpanın nigahdan kənar uşağı idi. Ensa fermer idi və uşağın anası yanında işləyən Yozefina Bernardina Nilson idi. Yozefina abort zamanı ölmüşdür. İlk iki ilini uşaq sığınacaqda yaşamış, daha sonra ciddi lüteran ailəsi, tipoqraf olan Karl Teodor Dreyerin yanında böyümüşdür. Məhs Dreyer Karl Teodor adını da onu şərəfinə almışdır.

16 yaşında Dreyer yüksək qiymətlərlə klassik qimnaziyanı başa vurmuşdur. Daha sonra qəyyumlarını (himayəçiləri) tərk edərək jurnalistlika ilə məşğul olaraq pul qazanmışdır. Dreyer əsasən liberal nəşriyyat olan «Politiken» ilə əməkdaşlıq etmişdir..

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1912-ci ildən Kopenhagendəki “Nordisk Film” studiyasında titrlər müəllifi, montajçı, ssenarist olmuşdur [2]. Bu illərdə onun ssenarisi ilə 22 film çəkilmişdir [3]. “Prezident” (1919) filmi Dreyerin rejissor debütüdür. “İblisin kitabından səhifələr” (1920), “Keşişin dul arvadı” (1920), “Yaxınlarını sev” (1921), “Mixael” (1924), “Arvadına hörmət et” (1925) filmlərini çəkmişdir.

Dreyerin “Janna d’Arkın əzabları” (1927) filmi dünya kinematoqrafiyasının ən yaxşı filmlərindən biri hesab edilmişdir. Kommersiya kinosunun əleyhinə olan Dreyer ilk səsli “Vampir” filmindən sonra uzun müddət işsiz qalmışdı. 1943-cü ildə kinoya qayıtmış və “Qəzəb günü” filmini (X.Virs-Ensenin “Peterin qızı Anna” pyesi üzrə) çəkmişdir. “Söz” (1955; K.Munkun eyniadlı pyesi üzrə; Venesiya Beynəlxalq kinofestivalının baş mükafatı), “Gertruda” (1965; Y.Söderberqin eyniadlı pyesi üzrə) filmlərində Dreyer yaradıcılığının əsas mövzusu getdikcə dini-mistik məna kəsb etməyə başlamışdır. O, Danimarka sənədli kinematoqrafiyasının inkişafına böyük töhfələr vermişdir: “Analara kömək” (1942), “Danimarkanın kənd kilsələri” (1947), “Torvaldsen” (1949), “Storström körpüsü” (1950), “Qəsr içində qəsr “ (1954). Rej. Y.Rosun “Şekspir və Kronborq” (1950), “Rene və Neskenin yenidən qurulması” (1954) filmlərinin ssenari müəllifidir.

Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. ISBN 978-9952-441-00-0.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. В списке 50 величайших фильмов, отобранных по итогам опроса 846 профессиональных кинокритиков журналом Sight & Sound, фигурируют три фильма Дрейера — больше только у Годара.
  2. "Кругосвет. Дрейер, Карл Теодор". 2022-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-11.
  3. Дрейер Карл Теодор // Энциклопедический словарь. 2009.