Jump to content

Malayo na Kedah

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Malayo na Kedah
بهاس ملايو قدح
ภาษามลายูไทรบุรี
Pelat Utagha
Bahasa Melayu Kedah
Subong saMalaysia Tailandya Myanmar Indonesya
RehiyonKedah, Pulau Pinang, Perlis, Perak, Satun, Trang, Hat Yai, Ranong, Tanintharyi, Acheh
SubongMga Kedahan Malay, Mga Thai Malay
Subong na mga parataram
2.6 milyon (2004)[1]
Mga Diyalekto
  • Kedah
  • Perlis
  • Penang
  • Norteng Perak
  • Provincia nin Satun, Tailandya
  • Jaring Halus, Sumatera
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-3meo
Glotologokeda1251
Paglawig kan Malayo na Kedah: A. Kedah Valley, B. Satun (Setul), C. Tanintharyi (Tanah Sari), D. Acheh

An Malayo na Kedah Malay o Kedahan (bisto man sa Pelat Utara o Loghat Utara 'Diyalektong norte') na minatukoy man sa Tailandya bilan "Syburi Malay" (ภาษามลายูไทรบุรี) saróng baraydad kan mga tataramon na Malayano na pangenot na pigtataram sa norte-sulnupan na mga estado nin norteng Malaysiano kan Perlis, Kedah, Penang, asin norteng Perak asin sa Sur na mga provincia nin Thai kan Trang, Satun asin sa mga parte kan Yala, asin an gamit kan Kedahan Malay karaniwan na nin naimukna sa sur-sulnupan kan Tailandya bago pa naribayan kan tataramo na Thai. Pwedeng madungangan an mga enklabo kan tataramon na Kedahan Malay sa Distritong Kawthaung sa Myanmar, Jaring Halus, Langkat sa Indonesya asin sa Bangkok, Tailandya, kadaklan sa mga inapo kan makahistoriyang na nag-eerok sa Kedah.

Nababanga an Malayo na Kedah Malay sa pirang diyalektos, na pinangaranan na Kedah Persisiran (estandarte), Baling o Kedah Hulu, Kedah Utara, Perlis-Langkawi, Penang asin mga pira pang nasa luwas kan Malaysia. Hilingon an mga tataramon na Malayano para sa paghahambing kan mga diyalektos kan Kedah Persisiran, Penang asin Baling.

An pangenot na katangian kan Malayo na Kedah iyo an pagsayod kan -a pantapos na bokal (final vocal) bilan /ɑ/ arog kan /a/ sa ingles na "dark", na iba-iba hale sa estandarteng Malay na -a na pigsasayod bilan /a/. An iba pan katangaian kan diyalektos iyo an pantapos na katanog/konsonante (final consonant) na -r pigsasayod bilan -q asin an pantapos na katanog/konsonante (final consonant) na -s pigsasayod bilan -ih (e.g.:Lapar = Lapaq (gutom), Lepas = Lepaih (pabuhian, pagkatapos) ) mantang an initial asin an tahaw na r iyo an impit. An mga parataram sa Trang an pinakamagabat na naimpluwensiyahan kan tataramon na Thai.[2]

Bokabularyo

[baguhon | baguhon an source]

An pirang mga halimbawa kan pagkukumparar sa pagitan kan Malayo na Kedah asin Malay kaiba an pagpapalis-taramon kaini sa Bikol Sentral:

Kedah Malay (Estandarteng Subdiyalekos) Estandarteng Malaysiano na Malayo (Malaysia) Bikol Sentral
Ayaq Air Tubig
Hat/Hak Yang Arin/Iyan
Hang Kamu, Engkau Ika (saroan)
Habaq Khabar, Beritahu Sabihon
Cek Saya, Kamu Ako, Ika (saroan)
Depa Mereka Sinda
Angpa/Hampa Kalian Ika (dakulan)/ saindong lalaki
Sepa (piggagamit lang sa pirang mga lugar) Kami Kita
Pi Pergi duman na
Mai Datang, Mari Mari, Madya
Awat, Pasaipa Mengapa, Pasal Apa Tano
La Sekarang Ngunyan
Sat Sebentar, Sekejap Sandali (maghalat)
Mengkala Bila/Apabila Nuarin
Ketegaq Degil, Keras Kepala Matagas an payo
Jom (halawigan na oiggagamit sa Malaysiano na Malayo) Ayuh, Mari maduman na kita
Kot (widely used in Malaysian Malay) Mungkin, Barangkali Inda
Gerek Basikal (pigagamit man kan Malayo na Kedahan na naka-istar sa mga lugar na urban) Bisikleta
Mertun Tukul Martilyo
Tenggalung Baling Iapon
Ghabat Panjat Sakat
Ligan Kejar Habul/Habol
Loq Laq Tak senonoh Malaswa
Ketit Gigit kecil Kutkot/Kukot
Tokak Gigit Kagat
Berlemuih Comot Mumuon/maation
Beretuh Terlanggar Nakabangga
Hawing Baling Iapon (karaniwan na sarong bagay na dakula )
Kupang Puluh sen -ty cent/s (ingles) (halimbawa: dies sentimo, singkwenta sentimo asbp. Patanid: sa tataramon na bikol, espanyol an piggagamit kun ini sa larangan kan kwarta o presyo)
Jenuh Susah Magabat (karaniwan na minatukoy sa hiro)
Toyu Kicap Tawyu/Taoyu?Toyo
Celuih Muat akma
Kutey Cubit Kudot
Mangkaq (bulgar) Bodoh Estupido/Tanga
Darai Pondan Transbestido
Taboh Pukul/Tampar Nabangga (sarong tawo)
Tauk Buang halion
Tokua Tauhu Tokwa
Cengey Garang Agresibo/Mabangis
Tu Itu Iyan
Kona Belok Liko (Wala/Tuo)
Ketegaq Degil Matagas an payo
Cemuih Bosan Bagot
Kawaq Mencuri ikit/hábon

Hilingon man

[baguhon | baguhon an source]
  1. Malayo na Kedah sa Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. "as they often do, their dialect is" - My library - Google Books. Books.google.co.uk. Retrieved 2012-02-20. 

Mga panluwas na takod

[baguhon | baguhon an source]