Mont d’an endalc’had

Amzer-beurdremenet

Eus Wikipedia
Amzerioù yezhadurel
AMZER-DREMENET
Strizh
Amstrizh
Amdremened
Peurdremened
Tremened kent
Tremened adkevrennek
Tremened tostañ
Tremened pellañ
Amzer-dec'h
AMZER-VREMAÑ
Amzer-hiziv
AMZER-DA-ZONT
Dazond kent
Amzer-warc'hoazh
AORISTEK
Reizhiad rik
Reizhiad keñveriek

Er yezhadur hag yezhoniezh e vez lavaret amzer-beurdremenet[1] pe peurdremened[2] (e latin: plus quam perfectum) pe c'hoazh amzer-dremenet ledan kevrennek[3] pe amdremened kent[4] eus un amzer yezhadurel en tremened a dalvez da zeskrivañ un ober pe un darvoud a zo c'hoarvezet a-raok ar mare (ur mare termenet all) m'emeur o komz anezhañ lakaet da zaveenn, da skouer:

Lennet em boa
Deuet e oa

E brezhoneg e saver ar peurdremened diwar ur verb-skoazell ("kaout/bezañ") displeget en amdremened mui un anv-gwan-verb. Pa vez displeget gant ar verb-skoazell "ober" e van stumm ar verb pennañ en anv-verb ha neuze ec'h implijet anv-gwan-verb "ober" ("graet") displeget d'e dro gant ar verb-skoazell "kaout", da skouer:

Lennet em boa
Lenn am boa graet

Sevel a reer ar peurdremenet (pluperfect) e sazoneg oc'h implijout ar verb-skoazel "to have" ("had", digemm evit an holl gourioù) displeget en amdremenet mui an anv-gwan-verb, da skouer

I had seen (<- to see: "gwelet")
"Gwelet em boa"

En alamaneg evit sevel ar peurdremenet (Plusquamperfekt pe Vorvergangenheit ec'h implijer stumm amdremenet ar verboù-skoazell "haben" pe sein" evel en amzer-dremenet amstrizh mui an anv-gwan-verb (Partizip Perfekt/Partizip II), da skouer:

Nachdem ich aufgestanden war, ging ich ins Badezimmer
"Goude m'am boa en em savet (= Goude sevel diwar ar gwele) ec'h is d'ar sal-dour"

Galleg, Portugaleg ha Spagnoleg

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E galleg (plus-que-parfait), portugaleg (mais-que-perfeito), spagnoleg (pluscuamperfecto pe antecopretérito) hag e meur a yezh romanek a-vremañ all e saver ar peurdremened evel e brezhoneg diwar ur verb-skoazell displeget an amdremened mui un anv-gwan-verb. E galleg e lakaer un diforc'h etre implij daou verb-skoazell disheñvel (s.o. ar pennad "Amzer-dremenet amstrizh"), da skouer:

  • E galleg ("avoir"/"être"):
Jean avait éteint l'incendie quand les pompiers sont arrivés
"Yann en doa lazhet an tan pa tegouezhjont ar bomperion"
  • E portugaleg:
    • Kevrennek ("haver": dre skrid/lennegel)
Quando cheguei soube que meu amigo havia morrido
"Pa tegouezhis e teuis da c'hoût m'en doa marvet ma c'heneil"
    • Kevrennek ("ter": dre skrid/lennegel)
Quando cheguei soube que meu amigo tinha morrido
    • Eeun (dre skrid/lennegel)
Quando cheguei soube que meu amigo morrera
  • E spagnoleg ("haber"):
Había comido cuando vino mi madre
"Debret am boa pa tegouezhas ma mamm"

Galizeg ha Roumaneg

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

En un nebeud yezhoù romanek a-vremañ e reer gant amzerioù-eeun evit sevel ar peurdremened, en o zouez ar galizeg (pluscuamperfecto/máis que perfeito) hag ar roumaneg (mai mult ca perfectul), da skouer:

  • E galizeg:
Cando cheguei xa fuxira
"Pa tegouezhis en doa/he doa tec'het""
  • E roumaneg:
Când l-am întrebat, el văzuse deja filmul (a vedea: "gwelet")
"Pa c'houlennis outañ en doa gwelet ar film dija"

Manet eo dizimplij hogozik penn-da-benn an peurdremenet e ruseg evel en darn vrasañ eus ar yezhoù slavek all.

Muioc'h-mui e vez implijet ar peurdremenet (давньоминулий час - davn'omynouliy tchas) en ukraineg unvan, savet dre stagañ stumm ar ver-skoazellañ "buv" pe "bula" ("oa") dirak ar verb, da skouer:

Ja vže buv pіšov, až raptom zhadav...
"Darbet e oan aet kuit pa oan bet galvet en dro"

Savet diwar amdremened ar verb-skoazell "być" ("to be") eo deuet da vezañ implijet ar peurdremenet e poloneg kentoc'h dre skrid pe en un live-yezh uhel hagimplijet en trede gour nemetken, da skouer:

Powinieneś był to zrobić
"Bez e rankjes ("renkout a oa dit") bezañ bet hen graet"

E finneg e savet ar peurdremenet diwar stumm amdremenet ar verb "olla" ("bezañ") mui an anv-gwan-verb merket gant al dibenn "-nyt/-nut" en unander ha "-ttu/-tty/-tu/-ty" el liester, da skouer:

me olimme olleet
"aet e oamp"

Keñver-ouzh-keñver

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
 Saozneg Alamaneg Latin Roumaneg Portugaleg Spagnoleg Italianeg Galleg Gresianeg Bulgareg Brezhoneg
I had heard ich hatte gehört audiveram auzisem / am fost auzită ouvira / tinha ouvido / havia ouvido había oído avevo sentito j'avais entendu είχα ακούσει бях чул klevet em boa / klevout am boa graet
you had heard du hattest gehört audiverās auziseşi / ai fost auzită ouviras / tinhas ouvido / havias ouvido habías oído avevi sentito tu avais entendu είχες ακούσει бе(ше) чул klevet ez poa / klevout az poa graet
he/she had heard er/sie hatte gehört audiverat auzise / o fost auzită ouvira / tinha ouvido / havia ouvido había oído aveva sentito il/elle avait entendu είχε ακούσει бе(ше) чул klevet en doa/he doa / klevout en doa/he doa great
we had heard wir hatten gehört audiverāmus auziserăm / am fost auzită ouvíramos / tínhamos ouvido / havíamos ouvido habíamos oído avevamo sentito nous avions entendu είχαμε ακούσει бяхме чули klevet hon boa / klevout hon boa graet
you had heard ihr hattet gehört audiverātis auziserăţi / aţi fost auzită ouvíreis / tínheis ouvido / havíeis ouvido habíais oído avevate sentito vous aviez entendu είχατε ακούσει бяхте чули klevet ho poa / klevout ho poa graet
they had heard sie hatten gehört audiverant auziseră / o fost auzită ouviram / tinham ouvido / haviam ouvido habían oído avevano sentito ils/elles avaient entendu είχαν ακούσει бяха чули klevet o doa / klevout o doa graet
  1. Kervella, F. (1947, adembann. 1976: 179) Yezhadur bras ar brezhoneg, Brest: Al Liamm
  2. Hemon, R. & Huon, R. (2005) Dictionnaire breton/français, français/breton, embann. Al Liamm
  3. Kergoat, L. & Ar Briz, M. (1989) Geriaoueg Dielfennerezh lennegel / Yezhadur (brezhoneg/galleg - galleg/brezhoneg), embann. Kreizenn ar Geriaouiñ (Diwan Breizh)
  4. Hemon, R. (1979: 107) Yezhadur berr ar brezhoneg, embann. Al Liamm