Mont d’an endalc’had

Tristan da Cunha

Eus Wikipedia
Tristan da Cunha
strollad inizi, melestradurezh tiriadel, rann velestradurel a live kentañ
Anv ofisielTristan da Cunha Kemmañ
Anv er yezh a orinTristan da Cunha Kemmañ
Anv berr🇹🇦 Kemmañ
Anvet diwarTristão da Cunha Kemmañ
Yezh ofisielsaozneg Kemmañ
Kan broadelGod Save the King Kemmañ
StadSaint Helena, Ascension ha Tristan da Cunha Kemmañ
Kêr-bennEdinburgh of the Seven Seas Kemmañ
E tiriadSaint Helena, Ascension ha Tristan da Cunha Kemmañ
Gwerzhid-eurUTC±00:00 Kemmañ
War riblMeurvor Atlantel Kemmañ
Daveennoù douaroniel37°9′0″S 12°18′0″W Kemmañ
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ er reter37°6′58″S 12°13′1″W Kemmañ
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ en norzh37°3′44″S 12°16′49″W Kemmañ
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ er su37°10′12″S 12°17′0″W Kemmañ
Kenurzhiennoù al lec'h pellañ er c'hornôg37°7′6″S 12°21′1″W Kemmañ
Poent uhelañQueen Mary's Peak Kemmañ
Mare ma oa dizoloet pe ijinet1506 Kemmañ
Lec'hienn ofisielhttp://www.tristandc.com Kemmañ
Banniel (deskrivadur)flag of Tristan da Cunha Kemmañ
Douaroniezh an danvezgeography of Tristan da Cunha Kemmañ
Araogenn bellgomz ar vro+2908 Kemmañ
Arouezenn Unicode🇹🇦 Kemmañ
Rummad evit ar c'hartennoùCategory:Maps of Tristan da Cunha Kemmañ
Map

Tristan da Cunha zo un enezeg pell eus pep douar bras, didud war-bouez an enezenn vrasañ heñvelanvet, Tristan da Cunha, e-kreiz Meurvor Atlantel ar Su, 2 816 km eus Suafrika ha 3 360 km eus Suamerika.

Edinburgh of the Seven Seas eo ar gêr-benn.

Dalc'het eo gant ar Rouantelezh-Unanet, ha mont a ra d'ober un darn eus tiriad tramor Saint Helena, Ascension ha Tristan da Cunha.

Pemp enezenn zo en enezeg Tristan da Cunha.

Kentañ ma voe spurmantet an inizi a voe e 1506 gant ur moraer portugalat anvet Tristão da Cunha, hogen rust e oa ar mor ha ne c'hallas ket dilestrañ. An enez vrasañ a voe anvet Ilha de Tristão da Cunha gantañ, a roas Tristan da Cunha Island e saozneg.

Ret e voe gortoz 1767 evit gwelout al lestr gall L'Heure du Berger o tostaat. Sontet e voe an dour en-dro d'an inizi, taolet ur sell ouzh an aod a-ziwar al lestr. Evezh a voe taolet ouzh dour ar pezh lamm-dour Big Watron hag ouzh hini ul lenn en norzh, hag embannet e voe an evezhiadennoù gant un douaroniour saoz eus ar Royal Navy e 1781.

An den kentañ a yeas da chom di a oa anvet Jonathan Lambert, a oa eus Salem, Massachusetts, SUA, a zegouezhas e 1810. Disklêriañ a reas bezañ perc'henn war an inizi, hag an anv Inizi ar Freskadurezh a roas d'an enezeg. Mervel a reas daou vloaz war-lerc'h, e 1812. E 1815 e tisklêrias Breizh-Veur perc'hennañ an inizi, a voe staget ouzh melestradurezh Trevadenn ar C'hab e Suafrika.

Hervez a veze kontet e voe graet an taol da virout ouzh ar C'hallaoued da implijout an inizi evel repu ma teujent da zieubiñ Napoleone Buonaparte pa oa prizoniad e Saint Helena[1]. Kement-se a viras ivez ouzh Stadoù-Unanet Amerika da implij Tristan da Cunha evel porzh-brezel, evel m'o doa graet da vare Brezel 1812. Trevadenniñ Inaccessible Island o doa klasket ober, en aner avat.

Soudarded saoz a voe diazezet, tud all a zeuas da chom. Balumetaerien a gave repu eno war-lerc'h o chaseadegoù. Koulskoude, gant digoradur Kanol Suez e 1869 ha dilez al listri-dre-lien evit al listri-dre-vurezh e kreskas digenvezded an inizi pa ne oant ket ul lec'h-arsav ken evit ar beajoù bras eus Europa da Azia ar Reter.

E 1867, pa zeuas ar priñs Alfred, eil mab ar rouanez Victoria ha dug Edinburgh, da ober ur gwel d'an enezenn, e voe badezet ar gêrig en e enor hag anvet "Edinburgh of the Seven Seas".

Breur yaouankañ Lewis Carroll, Edwin H. Dodgson, a voe misioner anglikan ha skolaer e Tristan da Cunha er bloavezhioù 1880. Un dug Edinburgh all, hogen pried Elizabeth II en dro-se, a weladennas an inizi e 1957 pa reas e dro ar bed war lestr ar rouanez, HMS Britannia e anv[2].

D'an 12 a viz Genver 1938 e voe disklêriet stagidigezh Tristan da Cunha ouzh Saint Helena.

E-pad an Eil Brezel-bed e voe anvet kentañ merour an enezenn gant ar gouarnamant saoz, ha dont a reas da vout ul lec'h a bouez evit ar Royal Navy. Al lestr HMS Atlantic Isle a voe karget da eveshaat monedone al listri alaman e Meurvor Atlantel ar Su.

E 1958 e voe lakaet ur vombezenn atomek da darzhañ nepell diouzh Tristan da Cunha gant morlu SUA e-kerzh an Operation Argus. Ne voe ket kelaouet tud an enez a-raok, na ne voe kinniget skoazell yec'hed goude. Evit ober trouz ha gortoz e voe embannet an enklaskoù yec'hed e miz Mae 2006[3].

E 1961 e tarzhas menez-tan an enezenn, ma rankas meur a gant den tec'hel da Vro-Saoz, goude ma tistroas meur a hini goude, un toullad bloavezhioù war-lerc'h.

Politikerezh

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Roue Breizh-Veur eo aotrouniezh veur an inizi, hag en e anv int melestret gant gouarnour Saint Helena. P'emañ ar gouarnour o chom e Saint Helena ez eus ur Merour dindanañ o chom e Tristan da Cunha.

Ascension Island, Saint Helena ha Tristan da Cunha

Diaes eo monet di : pell emañ diouzh Breizh, ha gwall nebeut a listri a gas betek eno.

Saverien chatal eo tud Tristan da Cunha. Perc'henniezh an holl eo an douar. eveshaet e vez an niver al loened evit mirout ouzh ar re binvidikañ da binvidikaat re. Berzet eo d'an estrenien prenañ douar ha dont da chom en inizi[4]

Da 234 a dud e save poblañs Tristan da Cunha e 2022[5]. Eizh anv-tiegezh hepken zo : Glass, Green, Hagan, Lavarello (un anv eus Liguria), Repetto (ken ligurek all), Rogers ha Swain ; 80 tiegezh zo en holl. En Edinburgh of the Seven Seas (lesanvet The Settlement eno) emañ an darn vuiañ. Kristenien int : darn zo anglikaned, re all katoliked.

Ur rannyezh saoznek souezhus un tamm zo bet ganet en Inizi Tristan da Cunha, abalamour d'an digenvez ma'z int. Skouerioù anezhi zo e levr Bill Bryson, The Mother Tongue[6].

Ël lennegezh c'hall

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Meneget eo e levr Jules Verne, Les Enfants du Capitaine Grant.
  • Gant Hervé Bazin eo bet kontet monet-kuit ha distro annezidi Tristan da Cunha en e levr Les Bienheureux de la Désolation.

Notennoù ha daveoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. Roberts, Edmund (1837). Embassy to the Eastern Courts of Cochin-China, Siam, and Muscat. New York : Harper & Brothers. 33 p. 
  2. HMS : Her Majesty Ship, "Lestr He Meurdez".
  3. (en) 'Tristan Times, 22/05/2006. Kavet : 12/06/2023.
  4. (en) 'Tristan da Cunha Economy'. Kavet : 12/06/2023.
  5. (en) 'Tristan da Cunha Families'. Kavet : 12/06/2023.
  6. (en) Bryson, Bill. The Mother Tongue: English And How It Got That Way. William Morrow Paperbacks, 1990 (ISBN ‎ 978-0380715435)>

Liammoù diavaez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.


 
Tristan da Cunha
Tristan da Cunha | Inaccessible Island | Inizi an Eostig (Enez an Eostig | Middle Island | Enez Stoltenhoff) | Enez Gough