Idi na sadržaj

Autoimunske bolesti

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Autoimunske boleesti
Klasifikacija i vanjski resursi
ICD-9279.4
OMIM109100
DiseasesDB28805
MeSHD001327
GeneReviews

Lijekovi: Nesteroidni protivupalni lijekovi, imunosupresanti, intravenski imunoglobulin

  • Frekvencija: 24 milliona/7% (SAD)

Autoimunske bolesti su brojni poremećaji koji nastaju kao posljedica gubitka imunološke tolerancije organizma na vlastite antigene, odnosno radi se o bolestima kod kojih sam organizam napada vlastite ćelije. Ove bolesti se najčešće javljaju kod pacijenata sa genetskom predispozicijom, izazvanom brojnim egzogenim i endogenim faktorima.

Bilo koji poremećaj u radu imunskog sistema ima za posljedicu slabost tog sistema, koja dovodi do različitih poremećaja, koji mogu biti od lahkih alergijskih do teških imunskih bolesti, različitih imunoloških deficijencija i tumora.

Patofiziologija

[uredi | uredi izvor]

Autoimunske bolesti, nastaju usljed oštećenja vlastitih tkiva i organa („organizam napada sam sebe“), ili gubitka tolerancije na vlastita tkiva. Aktivirana ćelijska i humoralna reakcija vezana uz autoimunski proces u organizmu dovodi do oštećenja vlastitih tkiva. Patogenezu i kliničku sliku bolesti određuje vlastiti antigen organa koji je napadnut, odnosno na čijim ćelijama se taj antigen nalazi pa se razlikuju dva tips autoimunskih bolesti:

  • Organ specifične autoimunske bolesti, kao što su npr. Hashimoto tireoiditis ili autoimunski hepatitis.
  • Tkivno specifične autoimunske bolesti, koje su sistemske bolesti, kao što je naprimjer anafilaktična purpura (osip).[1]

Imunski sistem štiti organizam od tuđih ćelija i čuva ga od napada vlastitog organizma na vlastite ćelije i na taj način spriječi:

Normalna funkcija imunoregulacionih mehanizama sprječava pojavu autoimunskih bolesti. Do danas u medicini nije u potpunosti razjašnjeno na koji način organizam prepoznaje svoje, a na koji način tuđe antigene i zašto kod zdravih ljudi ne napada vlastita tkiva. Prema dosadašnjim saznanjima, najvjerovatnije je to zbog gubitka aktivne tolerancije na antigenske determinante vlastitih ćelija, zbog kojih nastaju neodgovarajuće i promjenjene reakcije imunskog sistema, što rezultira nastankom autoimunske bolesti.

U nastajanju autoimunskih bolesti ulogu imaju genetički i vanjski činioci.

Tipovi

[uredi | uredi izvor]
Bolest Pogođeno tkivo, organ
Autoimunska enterpotija Debelo i tanko crijevo
Autoimunski hepatitis Jetra
Sindromi Pankreas, nadbubrežne žlijezde, timus
Bulozni pemfigus Koža
Hronični gastritis Želudac
Churg-Straussov sindrom -
Ulcerozni kolitis Debelo crijevo i rektum
Dermatomiozitis Mišići i Koža
Diabetes mellitus tip 1 Pankreas
Duhringov dermatitis herpetiformis Koža, tanko crijevo
Stečena bulozna epidermoliza Koža
Glomerulonefritis Bubreg
Guillain-Barréov sindrom Aksonski mijelin perifernog nervnog sistema
Hashimoto tireoiditis Štitna žlijezda
Lichen sclerosus Koža
Linearna IgA-dermatoza Koža
Eritemski lupus Unutrašnji organi i koža
Mikroskopski poliangiitis Koža, bubreg, pluća
Behçetov morbus Koža, šarenica
Basedowljev morbus TSH receptori štitnjače
Bechterewljev morbus Kičmeni stub, šarenica[2][3][4]
Crohnova bolest Cijeli digestivni trakt (tanko i debelo crijevo)
Multipla skleroza Demijelinzacija aksona nervnih ćelija CNS
Miastenia gravis Acetilholinski receptori na krajevima motornih ploča
PANDAS Bazne ganglije mozga
Pemfigus foliaceus Koža
Pemfigus seboroični Koža
Pemfigus vulgaris Keratoza usne sluzokože i kože
Polihondritis Zglobne hrskavice, ušna i nosna hrskavica
Polimiozitis Mišići
Reumatska groznica Vezivno tkivo i zglobovi, srčani mišić, bazalne ganglije u mozgu, koža
Reumatoidni artritis Vezivno tkivo i zglobovi, tetive
SAPHO-sindrom Skelet (artritis, hiperostoza, upala kostiju), koža (akne)
Sarkoidoza (Boeckova bolest) Limfni čvorovi, pluća, vezivno tkivo
Sjögrenov sindrom Pljuvačne žlijezde, suzne žlijezde
Sklerodermija Vezivno tkivo ispod kože
Stiff-Manov sindrom Nervne ćelije centralnog nervnog sistema
Simpatička oftalmija Oči
Sistemski eritematozni lupus Koža, zglobovi, bubreg, centralni nervni sistem, krvni sudovi
Alergijski vaskulitis Koža, bubreg, gastrointestinalni trakt, zglobovi[5]
Vitiligo Melanociti[6][7]
Vagnerova granulomatoza Uključujući bubrege, pluća, ORL-regija[8]
Celijakija Tanko crijevo[9]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Tešija Kuna A. Autoimunosne bolesti. u: E. Topić, D. Primorac, S. Janković. Medicinsko biokemijska dijagnostika u kliničkoj praksi Zagreb: Medicinska Naklada, 2004; str 288-303.
  2. ^ "HLA-B27 and Ankylosing Spondylitis". Arhivirano s originala, 29. 9. 2019. Pristupljeno 20. 11. 2019.
  3. ^ "Inflammatory Diseases of Immune Dysregulation". Arhivirano s originala, 8. 3. 2018. Pristupljeno 30. 7. 2021.
  4. ^ Khan MA, Khan MK (1982). "Diagnostic Value of HLA-B27 Testing in Ankylosing Spondylitis and Reiter's Syndrome". Annals of Internal Medicine. 96 (1): 70–76.
  5. ^ "Autoimmune Disorders: Immune Disorders: Merck Manual Home Edition".
  6. ^ "Questions and Answers about Vitiligo". Pristupljeno 15. 6. 2010.
  7. ^ "A New Gene Linked to Vitiligo and Susceptibility to Autoimmune Disorders - Journal Watch Dermatology". Arhivirano s originala, 3. 9. 2007. Pristupljeno 15. 6. 2010.
  8. ^ Sánchez-Cano D, Callejas-Rubio JL, Ortego-Centeno N (april 2008). "Effect of rituximab on refractory Wegener granulomatosis with predominant granulomatous disease". J Clin Rheumatol. 14 (2): 92–3. doi:10.1097/RHU.0b013e31816b4487. PMID 18391678.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
  9. ^ Heel D, West J (2006). "Recent advances in coeliac disease". Gut. 55 (7): 1037–46. doi:10.1136/gut.2005.075119.

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]