Neidio i'r cynnwys

Archaeopteryx

Oddi ar Wicipedia
Archaeopteryx
Amrediad amseryddol: Jwrasig Diweddar - 150.5–148.5 Miliwn o fl. CP
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Animalia
Ffylwm: Chordata
Dosbarth: Sauropsida
Uwchurdd: Dinosauria
Urdd: Saurischia
Is-urdd: Theropoda
Teulu: Archaeopterygidae
Genws: Archaeopteryx
Prif grwpiau

Genws o ddeinosoriaid tebyg i adar yw Archaeopteryx. Mae'r enw yn deillio o'r hen Roeg ἀρχαῖος (archaīos), sy'n golygu "hynafol", a πτέρυξ (ptéryx), sy'n golygu "plu" neu "adain". Rhwng diwedd y 19eg ganrif a dechrau'r 21ain ganrif, derbyniwyd Archeopteryx yn gyffredinol gan balaeontolegwyr a chyfeirlyfrau poblogaidd fel yr aderyn hynaf y gwyddys amdano.[1]

Bu Archeopteryx yn byw yn y Jwrasig Diweddar tua 150 miliwn o flynyddoedd yn ôl, yn yr hyn sydd bellach yn dde'r Almaen, yn ystod cyfnod pan oedd Ewrop yn ynysfor o ynysoedd mewn môr trofannol cynnes bas, yn llawer agosach at y cyhydedd nag ydyw ar hyn o bryd. Yn debyg o ran maint i bigyn Ewrasiaidd, gyda'r unigolion mwyaf o bosibl yn cyrraedd maint cigfran, gallai'r rhywogaeth fwyaf o Archaeopteryx dyfu i tua 0.5 m (1 tr 8 mewn) o hyd. Er gwaethaf eu maint bach, eu hadenydd llydan, a'u gallu tybiedig i hedfan neu gleidio, roedd gan Archeopteryx fwy yn gyffredin â deinosoriaid Mesosöig bach eraill nag ag adar modern.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Xu, X; You, H; Du, K; Han, F (28 Gorffennaf 2011). "An Archaeopteryx-like theropod from China and the origin of Avialae" (yn en). Nature 475 (7357): 465–470. doi:10.1038/nature10288. PMID 21796204. http://www.ivpp.ac.cn/qt/papers/201403/P020140314389417822583.pdf. Adalwyd 5 Tachwedd 2016.