Edukira joan

Alt Vinalopó

Koordenatuak: 38°38′11″N 0°51′58″W / 38.6364°N 0.8661°W / 38.6364; -0.8661
Wikipedia, Entziklopedia askea
Alt Vinalopó
 Espainia
Administrazioa
Estatu burujabe Espainia
Autonomia Valentziako Erkidegoa
ProbintziaAlacanteko probintzia
HiriburuaVillena
Zatiketa
Geografia
Koordenatuak38°38′11″N 0°51′58″W / 38.6364°N 0.8661°W / 38.6364; -0.8661
Azalera644,76 km²
MugakideakAlcoià, Costera, Vall d'Albaida eta Vinalopó Mitjà
Demografia
Biztanleria52.576 (2022ko urtarrilaren 1a)
Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaEspresio akatsa: Ez dago operadorerik -(r)entzat
Dentsitatea81,54 bizt/km²
Hizkuntza ofizialagaztelania

L'Alt Vinalopó (katalanez) edo el Alto Vinalopó (espainieraz) Valentziar Herrialdeko eskualdea da, Villena hiriburua duena. Iparraldean Costera eta Vall d'Albaida ditu, ekialdean Alcoià, hegoaldean Vinalopó Mitjà eta mendebaldean Gaztela-Mantxa eta Murtziako Eskualdea.

Eskualde ofizialak 7 udalerri ditu, 645 km²ko azalera du eta 2009an 54.061 biztanle zituen.

Udalerria Biztanleria Azalera Dentsitatea
Beneixama 1.811 34,90 51,91
Biar 3.723 98,20 37,92
el Camp de Mirra 424 21,80 19,45
la Canyada de Biar 1.231 19,30 63,72
Salinas/les Salines 1.596 61,70 25,87
Sax/Saix 10.054 63,50 158,33
Villena 35.222 345,60 101,92

Historia, hizkuntza eta kultura aldetik eskualde hetereogeneoa da. Bi udalerririk populatuenak (Villena eta Sax), gaztelar jatorrikoak dira eta 1836an besterik ez ziren sartu Alacanteko probintzian. Errekonkistaren hasieran 1240an Jakue I.a Aragoikoaren eskutik geratu bazen ere, 1244an Almizrako Itunarekin Gaztelara pasatu ziren.

Egungo eskualdeko beste herriak historikoki valentziarrak dira, haietako bat (Salinas) espainiera hiztuna eta beste guztiak (Beneixama, Biar, el Camp de Mirra eta la Canyada de Biar) katalan hiztunak. Desberdintasun historiko-linguistiko horiengatik lau udalerri hauek (Banyeres de Mariolarekin batera Vall de Biar azpieskualdea osatzen dutenak) batzuetan Alcoià eskualdean sartzen dira. Villenako la Safra etxagunean ere katalana da tokiko hizkuntza.

Beste aldetik, administrazioz Gaztela-Mantxan kokatutako Caudete/Cabdet herria historikoki valentziarra da eta gaur egun ere hala sentitzen dira biztanle asko, Alt Vinalopórekin Almansarekin bezain lotua egonik.

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • (Katalanez) Alto Palancia País Valencià, poble a poble, comarca a comarca webgunean.