Artúr Görgei
Artúr Görgei | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1849ko abuztuaren 11 - 1849ko abuztuaren 13a ← Lajos Kossuth - baliorik ez →
1849ko maiatzaren 7a - 1849ko uztailaren 7a ← Lázár Mészáros (en) - Lajos Aulich (en) →
1849ko maiatza - 1849ko abuztuaren 11 Barrutia: Dédes electoral district (en) Hautetsia: 1848-1849 legislative term (en) | |||||||
Bizitza | |||||||
Jaiotzako izen-deiturak | Johannes Arthur Woldemár Görgey | ||||||
Jaiotza | Toporec, 1818ko urtarrilaren 30a | ||||||
Herrialdea | Hungaria | ||||||
Heriotza | Budapest, 1916ko maiatzaren 21a (98 urte) | ||||||
Hobiratze lekua | Fiumei kaleko hilerria | ||||||
Familia | |||||||
Anai-arrebak | ikusi
| ||||||
Hezkuntza | |||||||
Hizkuntzak | hungariera alemana | ||||||
Jarduerak | |||||||
Jarduerak | ingeniaria, politikaria, militarra eta kimikaria | ||||||
Lantokia(k) | Budapest | ||||||
Zerbitzu militarra | |||||||
Gradua | général de corps d'armée (en) | ||||||
Parte hartutako gatazkak | 1848ko Hungariako Iraultza | ||||||
Sinesmenak eta ideologia | |||||||
Erlijioa | Luteranismoa | ||||||
Alderdi politikoa | hautagai independente | ||||||
Artúr Görgei de Görgő eta Toporc (Arthur Görgey jaioa; hungarieraz: görgői és toporci Görgei Artúr, alemanez: Arthur Görgey von Görgő und Toporc; Toporc 1818ko urtarrilaren 30a – Budapest, 1916ko maiatzaren 21a) hungariar miltar eta politikaria izan zen. Hungariako diktadorea izan zen 1849ko abuztuaren 11tik 13ra.
Hungariako nobleziako familia bateko kidea, gaztetan kimikari ezaguna izan zen Europan. Hala ere, 1848ko Hungariako Iraultzan eta 1848-1848ko Independentzia Gerran izan zuen paper nabarmenagatik aitortzen da. Hungariako Armada Iraultzailearen jeneral arrakastatsuena izan zen, udaberriko kanpaina garailea zuzendu zuen eta Austriaren okupaziotik ia Mendebaldeko Hungaria osoa askatu zuen. Bere arrakasten sari gisa, gobernuak Gerrako ministro izendatu zuen.
Gerraren azken egunetan Hungariako diktadore izendatu zuten. Austriako eta Errusiako armada indartuak garaitzerik ez zuela egiaztatu zuenean, errusiarrak errenditu zituen Világosen, eta iraultza amaitu zen.
Lajos Kossuthekin izan zituen harreman zailek eragina izan zuten independentzia-gerran, karrera militarrean eta iraultza amaitu ondorengo bizitzan. Errusiarren aurrean errenditu ondoren, ez zuten beste batzuk bezala exekutatu, eta austriarrek Klagenfurten atxilotuta eduki zuten 1867ko amnistia arte. Orduan Hungariara itzuli ahal izan zen.
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Görgoiren zaldizko estatua
-
Görgeiren Neguko kanpaina Austriako armadaren aurka
-
Görgeire tropak Špania Dolina zeharkatzen
-
Hungariako Neguko kanpaina1849an
-
Görgei Hungariako tropak zuzentzen Isaszegeko guduan
-
Komáromeko gudua
-
Kossuth eta Görgei 1849an
-
Hungariako azken ministro kontseilua, Kossuthek Görgei Hungariako diktadore izendatu zuena
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]